Devşirme Sistemi Nedir? Osmanlı'da Devşirme Sistemi Özellikleri Hakkında Bilgi

Osmanlı Devleti, büyük bir devlet olarak geniş bir coğrafyaya yayılmıştır. Bu büyüklüğün oluşmasını sağlayan en büyük etkenler başarılı yöneticiler ve güçlü bir ordu olmuştur. Tabi, Osmanlı Devleti'ni ayakta tutmak için uygulanmak istenen çok sayıda sistem bulunmuştur. Bu sistemlerin bazıları uzun ömürlü olurken, bazıları ise kısa ömürlü olmuştur.

Osmanlı Devleti'nde denenmiş olan sistemlerden biriside Devşirme sistemidir. Bu sistem Osmanlı Devleti'nin tarihinde önemli bir yere sahip olmuştur.

Devşirme Sistemi Nedir?

Devşirme sistemi, Osmanlı'nın fethettiği topraklardan getirdiği çocukları asker ve yönetici olarak yetiştirmesidir. Bu sistem sayesinde yetenekli olan çocuklar yönetici olarak Osmanlı Devleti bünyesinde yer alabiliyordu. Savaşma yeteneği olan kişiler ise asker olarak orduda görev alabiliyordu. Özellikle Rumeli ve Balkanlar'da bulunan Hristiyan ailelerin çocukları alınmıştır. Tabi, daha çok yetenekli olduğu düşünülen gençler alınmıştır.

Devşirme sistemi, yapılma amacına göre Osmanlı için yararlı olan bir sistemdi. Bu sayede yönetici ve asker olacak kişiler daha iyi bir eğitimden geçiriliyordu. Yetiştirilen gençler yeteneklerine uygun olarak ayrılıyordu. Bu ayrılmadan dolayı herkes yapısına uygun olan alanda değerlendirilebiliyordu. Yani savaşmaya yeteneği olan bir kişi yönetici olmak yerine asker olarak görevlendiriliyordu.

Devşirme sisteminin yararları:

- Yeniçeri Ocağı'na temel oluşturulmuştur,

- Çok önemli yöneticiler yetiştirilmiştir,

- Merkezi otorite güçlendirilmiştir,

- Osmanlı idaresinde bulunan Hristiyanların devlet için kazanılması sağlanmıştır,

- Fetihlere olan tepkiler azalmıştır.

Osmanlı'da Devşirme Sistemi Özellikleri Nelerdir?

Osmanlı Devleti'nin uyguladığı devşirme sistemi ilk bakışta oldukça mantıklı görünmektedir. Ayrıca, sağladığı faydalar düşünüldüğü zaman gayet iyi bir sistem olmuştur. Bu sistemin sayesinde ordu ve yönetici sınıfı için eğitimli kişiler alınması sağlanmıştır. Devşirme olarak alınan çocuklar yetenekli olanlardan seçildiği için daha başarılı bir sistem sağlanmaya çalışılmıştır. Yani temeli sağlam olan bir sistem olduğu söylenebilir.

Devşirme sisteminin genel özellikleri:

- Devşirme çocuklar genellikle Hristiyan ailelerden alınırdı ve yaşları ise 12 ile 16 arasında değişirdi,

- Her evden bir çocuk seçilirdi,

- Genellikle esmer olan çocuklar devşirme olarak alınırdı,

-Alınan çocuklar yeteneklerine göre ayrılırdı,

- Müslüman çocuklar devşirme olmazdı,

- Anadolu'da eğitim görecek olan devşirmeler Müslüman yapılır ve sünnet edilirdi,

- Devşirmelerden saraya yollanan kişilere İçoğlanı, Yeniçeri ocaklarına gönderilenlere ise Acemioğlanı denilirdi.

Devşirme sistemi, sağladığı faydalar ile vazgeçilmez bir sistem olmuştur. Tabi her sistemde olduğu gibi bu sistemde de açıklar olması muhtemeldi. Osmanlı Devleti, uyguladığı sistemlerin yararlarını göz önüne alarak sürdürmeye çalışmıştır. Ancak, sistemler birçok etkenden dolayı bozulmaya başlanınca önlem alınmıştır. Devşirme sistemi de bozulmaya başlandıkça önlemler alınması kaçınılmaz olmuştur.

Devşirme sisteminin zararları:

- Sistem bozuldukça askeri disiplinsizlik ortaya çıkmıştır,

- Padişahın otoritesi zayıflamıştır,

- Ayaklanmalar yaşanmıştır,

- Askeri yapı bozulmaya başlamıştır,

- Yaşanan ayaklanmaların birinde II. Osman hayatını kaybetmiştir.

Devşirme sistemi, ilk başlarda oluşturulduğu gibi devam etmemiştir. Sistemde yaşanan sıkıntılar yeni sorunlara yol açmıştır. Bunu önlemek ise kolay olmamıştır. Özellikle isyanlar yaşanması Osmanlı Devleti'ni oldukça güç bir duruma düşürmüştür.

Bazı dönemlerde devşirme sisteminin faydalı olduğu görülmüştür. 2. Murad ise bu sistemi daha kurumsal bir hale dönüştürmüştür. Tabi, faydaları olsa da sistemde yaşanan sorunlar bu sistemin sonunu hazırlamıştır. 18. yüzyılın ortalarına gelindiği zaman bu sistem kaldırılmıştır.