Despotizm nedir? Despot ne demek ve kime denir
Güncelleme Tarihi:
Despotizm özellikle son yıllarda karşımıza sıklıkla çıkan kelimelerden biridir. Hem yönetim anlayışı, hem de bir kişilik özelliği olarak karşımıza çıkar. Kullanım alanlarına göre farklı anlamları karşımıza çıkabilir. Haliyle kullanım alanları ve bu kullanım alanlarındaki anlamları merak konusu olur. Peki despotizm nedir ve kimler için kullanılır? İşte despotizm ile ilgili bilinmesi gerekenler.
Despotizm, genellikle diktatörlükle de eş anlamlı olarak kullanılmaktadır. Eş anlamlı olabilecek kelimeler totaliteryanizm, otokrasi ya da baskı iradesi gibi kelimelerdir.
Despotizm Nedir?
Despotizm yönetim anlayışı konusunda, kanunca belirlenmiş hükümleri bilerek ve isteyerek ihlal etmek anlamına gelir. Bu kanunları ihlal eden yönetici, yönetilenleri baskı altında tutar. Yönetilenlerin hemen hemen tüm özgürlükleri ellerinden alınmış durumdadır. Kişiler istedikleri her faaliyeti, istedikleri şekilde yapamazlar, ciddi ve kesin yasaklar vardır. Yöneticiler cebri bir şekilde kendi dayattıkları şeylerin uygulanmasını isterler.
Despotizmin tiranlık, totaliter rejim ya da mutlakiyet gibi kelimelerle de bağı vardır. Bu kelimelerde çoğu zaman despotizme işaret eder. Despotizm yönetimi, egemenliğin tek bir kişiye ait olduğu bir yönetim şeklidir. Her şey yöneticinin arzularına göre şekillenir.
Despot Kime Denir?
Despot, kendisini tanrısal bir noktaya yerleştirmiştir. Kendine biçmiş olduğu özgürlük alanlarında, yönettiklerinin özgürlüğünü kısıtlayarak hareket eder. Kendisi hiçbir yasağa bağlı olmadığı halde, yönettikleri üzerinde sürekli olarak yasaklar uygular. Despot, kendisini tüm hak ve özgürlüklerden, yasalardan, yönettiklerinin iradesinden üstün görür.
Despotun iradesi, yaşayan tüm insanlardan üstün bir iradedir. Yani despotun verdiği emirler sorgulanmadan doğrudan yerine getirilmelidir. Aksi halde despot, emirlerini yerine getirmeyen kişilere her türlü cezayı vermek hakkına sahiptir.
Despotizmin Tarihi
Despotizmin ilk örneklerine İlk Çağ'da rastlanmıştır. Özellikle Mezopotamya, Mısır ve Anadolu yaygın bir şekilde uygulanmış olan bir yönetim şeklidir. Despotizm bugüne dek ırktan, coğrafyadan ya da dinden bağımsız olarak, hemen hemen her toplumda uygulanmıştır.
Medeniyetlerin ilk kez ortaya çıktığı yıllarda da despotizme rastlanmaktadır. Örneğin despotizmin o dönemlerdeki benzerleri derebeylik gibi yönetim şekilleridir. Ayrıca Mısır Firavunları da despotizme örnek olarak gösterilebilir. Bilindiği üzere Mısır Firavunları, kendilerini yüceltmiş ve kendilerinde tanrısal özellikler var olduğunu iddia etmişlerdir.