Dershanecilik tarihe karışıyor

MİLLİ Eğitim Bakanlığı (MEB), önceki gün özel öğretim kurslarının bu eğitim yılının sonunda kapatılacağını açıkladı. 2019-2020 eğitim öğretim yılında bu kurslar olmayacak. ‘Dershanecilik’ mantığını içeren uygulamalar özel öğretim kurslarının da kapatılmasıyla tarihe karışacak. Bakanlık, veli ve öğrencilerin mağduriyet yaşamaması için bu kursları, önümüzdeki eğitim yılı için yeni öğrenci kaydı ve bursluluk sınavı yapmamaları konusunda uyardı.

KURSLAR GELİŞTİRİLECEK
İhtiyaç duyan öğrenciler, MEB’in okullarda ve halk eğitim merkezlerinde açtığı destekleme ve yetiştirme kurslarına gitmeye devam edebilecek. Bu kurslar, görevlendirilecek personele uygulanacak öğretim programları ve kullanılacak yardımcı öğretim materyallerine yönelik kapsamlı bir çalışmayla geliştirilecek. Böylelikle kurslar yalnızca devlet eliyle yürütülecek, özel sektör kurs veremeyecek.
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, 23 Ekim 2018’deki ‘2023 Eğitim Vizyonu’ toplantısında “Dershanelerin tam manasıyla çözülebildiğini söyleyemem ama çözülecek” diyerek sürecin sinyallerini vermişti. MEB de önceki gece özel öğretim kurslarının bu eğitim yılı sonu itibariyle kapatılması için tüm hazırlıkların tamamlandığını duyurdu.

TEMEL LİSELER BİTECEK
2015’te dershanelerin kapatılmasıyla başlayan süreç, yönetmeliklere karşı açılan davalarla karmaşık bir hal almıştı. Dershanelerden bazıları özel okula, bazıları özel öğretim kursuna, bazıları ise temel liseye dönüşmüştü. Dönüşüm okulu olarak açılan 1463 kurumdan 1221’i temel lise oldu. Dershanelerden dönüşen temel liseler 2019’a kadar lise, anaokulu, ilkokul gibi okul türlerinden birine dönüşmeyi taahhüt ederek açılmıştı. Bazıları dönüştü. Ancak halen temel lise olarak faaliyet gösterenler de var. Haziranın sonunda bu liselerin ruhsatları iptal edilecek. Buradaki öğrenciler ise başka liselere geçiş yapacak.
1985’te çıkan yasayla kurulan etüt merkezleri de 29 Temmuz 2017’de tarihe karıştı. İlköğretim öğrencilerinin ödevlerine destek, sanatsal ve sportif faaliyetlerle ilgili eğitim vermek için açılan bu merkezler ‘TEOG hazırlık dershanesi’ne dönüştüğü gerekçesiyle kapatıldı.
MEB istatistiklerine göre 2 bin 523 özel öğretim kursunda 157 bin 122 kursiyer eğitim alıyor, 7 bin 130 öğretmen görev yapıyor.

İSTİHDAM SORUNU
Dershaneleri bünyesinde barındıran ÖZDEBİR’in Genel Başkanı Naci Atalay düzenlemeyi şöyle yorumladı: “Türkiye’de 900 civarında temel lise, yaklaşık 2 bin 700 özel öğretim kursu var. Ayrıca 7 bin izinsiz kurs da faaliyetlerini sürdürüyor. Kabaca bir tahminle 100 bin civarında personel olduğunu söyleyebiliriz. Bu, çok büyük bir istihdam sorununa neden olacak. Merdiven altı kurslar ile özel derslerde patlama olacak. Maddi gücü elveren veli özel ders aldırabilir, ancak yoksul öğrencinin imkânı da yok. Ocak itibarıyla okullar bursluluk sınavlarını yaptı, öğretmenlerle sözleşmeler tamamlandı. Binalar için kira kontratları yapıldı. Kursların kapatılması büyük mağduriyet yaratacak.”

ÖĞRENCİLER SINAVA NASIL HAZIRLANACAK
Özel öğretim kurslarının kapatılmasıyla öğrencilerin önünde lise ve üniversite sınavlarına hazırlık için yararlanabilecekleri şu seçenekler var:

1- OKULLARDAKİ DESTEKLEME KURSLARI: Devlet okulları, ortaokul ve lise öğrencilerini sınavlara hazırlamak, derslerine yardımcı olmak, bilgi

eksikliklerini gidermek için kurs açabiliyor. Hafta içi ders saatleri dışında ve cumartesi verilecek liselerdeki kurslara, başka liselerde ve açık öğretimde okuyan öğrenciler de başvurabiliyor. Kendi öğretmenleriyle kurs vermeyi düşünen liseler, ihtiyaç durumunda dışarıdan da ücretli öğretmen takviyesi yapabiliyor. Ortaokulların 5, 6 ve 7’nci sınıflarındaki öğrenciler en fazla 3 dersten haftalık toplam 12 saate kadar; 8’inci sınıftaki öğrenciler ise en fazla 6 dersten 18 saate kadar kurs alabiliyor. Öğrenci istediği dersi ve öğretmeni internet ortamından başvuru yaparken seçebiliyor. 10 öğrencinin başvurduğu her dersten kurs açılabiliyor. Bir öğrenci kendi okulunda istediği dersten kurs açılmadıysa, yakındaki başka bir okula da başvuru yapabiliyor.

2- HALK EĞİTİM MERKEZLERİ: Halk eğitim merkezlerinde mezunlar için sınava hazırlık kursları ücretsiz sağlanıyor. Lise mezunları, halk eğitim merkezleri

aracılığıyla yaygın eğitim kurs müdürlüklerine diplomayla başvuruyor ve kurs şifrelerini alıyor. Ders ve öğretmen seçebiliyor. Kaydolanların devam zorunluluğu var. Hafta içi ve hafta sonu olarak iki seçenek bulunuyor.

3- ÖZEL DERS: Dershaneler ve etüt merkezilerinin kapatılmasının ardından adaylar, özel öğretim kurslarına ve özel derslere yönelmişti. Sınava hazırlıkta alternatif olarak öne çıkan özel dersin ise ücreti yüksek. Liselere giriş sınavına hazırlık için öğrenci her dersten haftada bir saat özel ders aldığında ortalama yıllık maliyet 22 bin 400 liraya çıkabiliyor. Üniversite sınavına hazırlığın maliyeti ise 50 bin liraya kadar ulaşabiliyor.

ÖZEL KURS 8 BİN TL’Yİ BULUYOR
Özel öğretim kursları, 1 Ağustos 2017’den beri tek dersten eğitim veriyor. Ancak bu tek ders kuralına uymayan kurslar da var. Konu anlatım kitapları, soru bankalarıyla birlikte kurs fiyatları, mezunlar için 4 bin 500 ile 8 bin; 12’nci sınıf öğrencileri için 3 bin 500 ile 6 bin lira arasında değişiyor. 8’inci sınıf öğrencileri için ise fiyatlar 3 ile 4 bin lira arasında.

EĞİTİMCİLER UYARDI: PERSONEL MAĞDUR OLMAMALI
Talip Geylan (Türk Eğitim-Sen Genel Başkanı): Özel eğitim kurslarının kaldırılmasıyla, birçok öğretmen için istihdam sorunu ortaya çıkacak. Benzer durumu dershanelerin kapatılınca yaşamıştık. O dönemde MEB 5 bin dershane öğretmenine kadro sağlamıştı. Devlet okullarında kurslar devam ediyor. Onların içeriği geliştirilerek, niteliği arttırılmalı. Bu yapılmadığı takdirde tabiat boşluğu sevmez. Öğrenciler, okullarda istedikleri desteği görmezse, başkaları da bu işe dışarıdan müdahil olur. MEB, okullarda eğitimin niteliğini arttırdığında çocuklarımızın da bu kurslara ihtiyacı kalmayacak.

MERDİVEN ALTI KURSLAR
Feray Aytekin Aydoğan (Eğitim Sen Genel Başkanı): Özel kursların kaldırılması eşitsizliği arttırır. Maddi açıdan yeterli ailelerin çocukları özel ders alırken, yoksul öğrenciler bunu yapamayacak. Rekabete dayalı, sadece akademik başarı üzerinden öğrencileri değerlendiren üniversite sınavı gerçeğini düşündüğümüzde, merdiven altı kursların sayısı artacak. MEB’in bununla ilgili önlem alması ve tüm öğrencilere nitelikli destek sunması gerekiyor. Dezavantajlı bölgelerdeki okul kurslarının durumu iyileştirilmeli.

Nazmi Arıkan (Fen Bilimleri Okulları kurucusu): Kapatılacak demekle olmuyor, bunun nasıl yapılacağı açıklığa kavuşturulmalı. Buradaki öğretmenlerin durumları ne olacak? Hakların ödenmesi ve eğitimcilerin istihdamı ile ilgili boşlukların doldurulması gerekiyor. Özel öğretim kursları kapatılmamalı, okullardaki kursların niteliği arttırılmalıydı. Bu sayede özel öğretim kurslarına olan ihtiyaç zamanla ortadan kalkabilirdi.
Nurullah Dal (Türkiye Özel Okullar Derneği Başkanı): Türkiye’de hep sınav üzerine konuşuyoruz. Bu, birçok öğretmen için bir geçim kapısı. Ancak Türkiye’de özel öğretim kursları dershaneleşti. Sadece matematik eğitimi verdiğini iddia eden kurslara girdiğinizde birçok farklı alanda da ders verdiğini görüyorsunuz. Bu durumda, içeride çalışan öğretmenin kaydı olmuyor. Türkiye’de özel okulların büyük kısmının zaten bu kurslara ihtiyacı yok, sınavla ilgili desteği zaten veriyorlar. Devlet okullarında da kurslar var. Bundan sonraki süreçte bu alanda MEB, devlet okullarındaki öğrencilerin hazırlığı için de yeni önlemler alacaktır.
Metin Özer (Sınav Eğitim Kurumları Yönetim Kurulu Başkanı): Özel öğretim kursları kapandıktan sonra bu konuda önlemler alınmalı. Mağduriyetlerin ortaya çıkmaması için MEB öğrencilerin sınavlara hazırlık sürecinde gerekli desteği vermeli. Bizim gibi birçok kurum buna hazırdı. Kurslarımız okullara dönüşüyor.