Depremin çocuklar üzerindeki etkisi

Olağan koşullarda bir toplum içindeki çocukların her biri farklı özellikler gösteren bireyler olduğunu unutmamak gerekir. Bu çocuklar, farklı yaşlar içindeler; bebeklik, yuva ya da okul çağında, ergenlik döneminde bulunabilirler. Yetenekleri, zihinsel etkinlikleri ve kısıtlılıkları birbirlerinden farklılık gösterir. Bu çocuklar içinde bedensel sorunları olanlar, tedavi ve desteğe gereksinimi olanlar bulunabilir. Yaşamlarını etkileyen çeşitli psikiyatrik sorunlarla başa çıkmayan çocukların oranı hiç de az değil. Çocuklar aile özellikleri, sosyoekonomik koşulları ve kültürel yapılanmaları nedeniyle de farklılıklar taşırlar. İşte çocuklar, travmaları bu farklı özelliklerle karşılarlar. Travmatik olayların istisnasız herkesi olumsuz etkileyecek nitelikte oldukları düşünülse de bireysel özellikler verilen tepkiyi biçimlendirir.

TRAVMA ÇOCUĞUN TEPKİLERİNE ŞEKİL VERİR
Deprem anını bire bir yaşamış olmak yoğun bir yaşantı olarak daha sonra çocuğu etkileyebilir. Gece depreme uykuda yakalanan bazı çocukların bu anlara ilişkin anısı olmayabilir. Enkazda kalmak, yaralı olmak, yakınlarının acılarına tanık olmak, hastane yaşantısı, bedensel olarak kısıtlı hale gelmek gibi pek çok travmatik yaşantı çocuğun tepkilerine şekil verir. Bu süreçte en ağır durumlar arasında çocuğun aile üyelerinin hayatlarını kaybetmesiyle ortaya çıkan travmatik kayıplar yer alır. Özellikle çocuğun yaşı ne kadar küçükse bağlanma nesnesi kaybı o derece ciddi sonuçlar doğurur.

GÜVEN DUYGUSU ZAYIFLAR
Ağır travmatik olaylarda yaşamın olağan akışı ortadan kalktığı için çocukların gerçeklik algısı etkilenir. Bir anda yaşama dair her şeyin yerle bir olduğu ve olabileceği deneyimi sonraki zamanlarda da etkisini sürdürebilir. Daha önceden güven duyulan bağlanma nesneleri, okul, mahalle, kent ortamı sarsıldığı için dış dünyaya duyulan güven duygusu zayıflar. Sürekli tehlike ve yeni travmatik olay beklentisi yerleşebilir. Çocuk beyni ve bedeni yoğun bir tehlike algısı içine girer. Çocuğun bakım gerektiren çaresiz durumu erişkin insanların bile başa çıkmakta zorlandıkları koşulları daha karmaşık hale getirebilir. Mücadele etme ya da uzaklaşma olarak şekillenen tipik stres yanıtı, doğal felaketler gibi insan gücünün çok ötesinde gerçekleşen olaylarda farklı bir seyir ortaya çıkarır.

TOPLUM BÜTÜN ÇOCUKLARA SAHİP ÇIKMALI
Travmatik olay nedeniyle çocukların yakınlarının ölmesi, bedensel ve yaşantısal kayıpları zor bir yas sürecinin geçirilmesini gerektirebilir. Ağır travmatik yaşantılar sonrasında çocuklarda kaygı bozuklukları, duygudurum bozuklukları, disosiyatif bozukluklar gibi bir dizi psikiyatrik sorun baş gösterebilir. Toplum olarak çocuklara vereceğimiz sürekli destek, dayanışma ve korumanın onlar için çok önemli olduğunu vurgulamak gerekir. Sonuç olarak, bu toplum bütün çocuklarına sahip çıkarak yola devam edecek. Bu sayede deprem örselenmesi yaşamış çocuklarımız ‘Travma Sonrası Büyüme ve Gelişme’ olgusunu gerçekleştirip sağlıklı bir toplumun bireyleri haline gelebilecekler.

PROF. DR. OSMAN SABUNCUOĞLU KİMDİR?
Prof. Dr. Osman Sabuncuoğlu temel tıp yeterliliğini 1992 yılında Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden aldı. 1998 yılında Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde Çocuk Ruh Sağlığı ve Hastalıkları uzmanlık eğitimini tamamladı. 2008 yılında çocuk psikiyatrisi doçentliğine yükseltilen Osman Sabuncuoğlu, 2016 yılında Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde profesör kadrosuna atandı. 2023 yılına kadar bu kurumda hizmet verdi. 1995 yılından beri İstanbul Tabip Odası üyesidir. 2009 yılında uzmanlık alanında aldığı tüm eğitim ve çalışmalarının Büyük Britanya ve Kuzey İrlanda ölçütlerine uyduğu onaylanarak düzenleyici kurum olan General Medical Council’e (GMC) kabul edildi ve üyeliği devam ediyor. Prof. Dr. Osman Sabuncuoğlu pek çok ulusal ve uluslararası yayına imza attı.