Den dan eki nedir ve görevleri nelerdir? Den dan eki örnekleri ile konu anlatımı

Türkçede den - dan ekleri çok sık kullanılmaktadır. Bu eklerin cümle kullanımında oldukça önemli bir görevinin varlığı söz konusudur. Bundan dolayı " den-dan" eki hakkında detaylı bilgi edinilmesi önemli bir konu olarak karşımıza çıkmaktadır. Durum böyle olunca "den-dan" ekleri hakkında bilgi sahibi olmak isteyen pek çok kişi internet üzerinden konuyla alakalı olarak bilgi edinebilmek adına araştırma yapmaktadır.

Den Dan Eki Nedir ve Görevleri Nelerdir?

Fiilleri fillere, isimleri isimlere, edatlara bağlayan, diğer kelimelerle ilişki kurmak suretiyle isimlerin cümlede görev kazanmasını sağlayan niteliğe sahip durumdaki eklere isim hâl ekleri denir. Bu kapsamda " den- dan" eklerini alan isimlerin yüklendikleri görevlere ismin hâlleri denilmektedir.

Kurulan cümlede den-dan eklerinin görevleri kullanım şekline göre değişmektedir. Buna göre:

Ayrılma (Uzaklaşma, Çıkma; İsmin - den ) Hali

- "Dan - Den" eki kullanılarak yapılmaktadır. Bu ekler ünlü uyumuna ve ünsüz sertleşmesi kuralı kapsamında " - tan/- ten" şeklini alabiliyor.

- "Dan - den" eki eklenmiş olduğu sözcüğü dolaylı tümleç yapar; ayrılma, çıkma, uzaklaşma" bildirir.

- Eklenmiş olduğu ismin ayrılma hali, diğer bir tabirle dolaylı tümleç, yükleme sorulan " kimden, nereden, neden sorularının yanıtıdır.

- Okul- dan çıktı, Lise-den terk, yurt-tan gelecek, Devlet-ten talep etti...

"Dan - den" eki eklenen isimler bazı durumlarda zarf tümleci olur;

- Sıkıntıdan her tarafı sivilceyle doldu. (Zarf tümleci)

"Dan- den" eki, kimi zaman yapım eki olarak kullanılır. Bu durum neticesinde de ya sıfat ya da zarf görevi üstlenmektedir.

- Candan arkadaş, toptan alım, içten davranış...

- Dan - den eki kimi zaman belirtili isim tamlamalarındaki tamlayan eki “-ın, -in, -un, -ün”ün yerini tutabilmektedir.

Çocuklardan biri - Çocukların biri.

Eşlerden biri- eşlerin biri.

- "Dan -den" ekini alan kelimelerle ikilemeler yapılabilir.

Derinden derine sesler geliyor.

Geceden geceye rüyalar kötüleşiyor.

"Dan -den" ekini alan kelimelerle üstünlük anlamı barındıran sıfat öbekleri oluşturulabilir.

Gülden kırmızı dudaklar,

Pamuktan beyaz ten.

Den Dan Eki Örnekleri İle Konu Anlatımı

Türkçede "den- dan" eklerinin önemli bir yeri bulunmaktadır. Türkçede kullanıldığı cümlede ayrılma (Çıkma) durumu bildirir. "-Den / -dan " ekleri bazen -ten / -tan olarak yazılır.

İsimlere “-den / -dan / -tan / -ten” ekleri getirilerek ayrılma (çıkma) durumu yapılır. Zaman, yer, sebep ve karşılaştırma bildiren ekler olma özelliği taşır. Bu bakımdan " dan- den " eklerinin cümle içerisinde doğru kullanımının önemi oldukça büyüktür. Bundan dolayı "dan- den ekleri konusunda yeterli bilgiye sahip duruma gelmek kişilere önemli katkılar sağlar.

"Den- dan" eki konusunun her birey tarafından daha kolay anlaşılır olması adına örnekler verilmesi bir hayli büyük fayda sağlayacaktır. Buna göre "den- dan" eklerinin kullanımına örnek cümleler:

- O, yemeğini her gün üşenmeden evden getirir.

- Ayşe işe gitmek için sabah erkenden otobüse biner.

- Zavallıcık sıcaktan baygınlık geçirdi.

- Çok çalıştığı için yorgunluktan uyuyakalmış zavallıcık.

- Ahmet küçük kardeşinden çok daha çalışkan.

- Ankara'ya akşamdan gidelim.

- O okula her gün evden gider.

- Günler akşamdan sabaha değişirler.

- Sokaktaki çocuklardan biri camı kırdı.

- İki candan arkadaş.

- O gönülden sevdi.