Değerlendirme Türleri Nelerdir? Amaca Ve Ölçüte Göre Değerlendirme Çeşitleri..

Tüm insanların da bildiği gibi herhangi bir konuda değerlendirme yaparken anlamlandırılmaya çalışılan nitelik hakkında bir yargıya varılır. Bu sebepten dolayı değerlendirme konusu gerek iş yaşamında gerekse günlük yaşamda önemli bir konudur. 

 Değerlendirme Türleri Nelerdir? 

 Değerlendirme türleri ölçülen niteliğe göre değişkenlik göstermektedir. Değerlendirme türleri ölçme ve değerlendirme konuları arasında yerini almaktadır. 

 Değerlendirme bir karar verme süreci iken ölçüt ise ölçme sonuçlarının karşılaştırılması, yorumlanmasına dayanarak yapılan kurallar bütünüdür. 

 Değerlendirme türleri amaca göre değerlendirme ve ölçüte göre değerlendirme olarak ikiye ayrılmaktadır. Bu kategoriler kendi aralarında da çeşitlere ayrılmaktadır. 

 Amaca göre değerlendirme, değerlendirmenin yani karar verme sürecinin amaca göre yapılmasına denmektedir. Bu türde söz konusu olan amacın belirlenmesi, yorumlanması, değerlendirilmesidir. Amaca göre değerlendirme bu yüzden seçme ve tanıma için yapılan testleri de kapsamaktadır. 

 Ölçüte göre değerlendirmede ise dayanak yani önemli olan nokta ölçüttür. Burada daha önceden yapılan mutlak ölçütler vardır. Daha sonra bu ölçütler yorumlanır ve değerlendirilir. Burada grup söz konusu değil birey söz konusudur. Çünkü ölçüt grup söz konusu olmadan önceden belirlenmiştir. 

 Amaca Göre Değerlendir Çeşitleri Nelerdir? 

 Yukarıdaki konuda anlattığımız gibi amaca göre değerlendirme bir değerlendirme türüdür. Bu değerlendirme türü de kendi arasında çeşitlere ayrılmaktadır. 

 İşte amaca göre değerlendirme çeşitleri şöyle sıralanmaktadır: 

Tanıma yerleştirme 

Düzey belirleyici değerlendirme 

Biçimlendirici değerlendirme 

Tanıma yerleştirme çeşidinde teme amaç ön koşul eksiklerini belirlemek ve bu eksikleri gidermektir. Bu yüzden bu çeşit tam öğrenmeyi desteklemektedir. Tanıma yerleştirme değerlendirmesine örnek vermek gerekirse öğrencilerin bir sınava girip bu doğrultuda başarı oranına göre sıralanması ve seçilmesi verilebilmektedir. Burada öğrencilere uygulanan seçme testi bir tanıma yerleştirme değerlendirmesidir. 

 Düzey belirleyici değerlendirmenin bir diğer ismi de özetleyici olarak bilinmektedir. Burada öğrenme düzeyi belirlenir ve karar verilir. Bu çeşide örnek vermek gerekirse öğrencinin girdiği final sınavları, davranışı ölçen başarı testleri, ders başarısının belirlendiği tek derslik sınavlar verilmektedir. 

 Biçimlendirici değerlendirme geliştirici değerlendirme olarak da bilinmektedir. Bu çeşit öğrenme eksikliklerini belirlemek amacıyla kullanılmaktadır. Burada eksiğin kaynağının belirlenmesi gerekir. Daha sonra eksik giderilir ve öğrenme tamamlanır. Buraya örnek vermek gerekirse KPSS testleri, ünite testleri, izleme testleri verilebilmektedir. 

 Ölçüte Göre Değerlendirme Çeşitleri Nelerdir? 

 Ölçüte göre değerlendirme de değerlendirme türleri arasında yerini almaktadır. Ölçüte göre değerlendirme çeşidi kendi arasında kategorilere ayrılmaktadır. 

 Bilindiği gibi bir değere varabilmek veya bir karara varabilmek amacıyla başvurulan ilke ölçütlerdir. 

 Ölçüt felsefe biliminde de yorumlanmıştır. Bilgide doğruyu yanlış olandan ayırt edebilme aracı olarak ölçüt görülmektedir. 

 Ölçüte göre değerlendirme çeşitleri şöyle sıralanmaktadır: 

Mutlak değerlendirme 

Bağıl değerlendirme 

Mutlak değerlendirmede süreç içindeki belirlenmiş ölçeğin mutlak olması gerekmektedir. Ancak o zaman mutlak değerlendirme denmektedir. Burada ölçme sonuçları mutlak bir ölçütle karşılaştırılır. Eğer değerlendirme bu şekilde yapılıyorsa bu değerlendirmeye mutlak değerlendirme denmektedir. Mutlak değerlendirmeye örnek bir cümle verelim; Türkçe dersinden geçmek için 60 ve üzeri not almak gerekmektedir. 

 Bilindiği mutlak kelimesi salt kelimesiyle aynı anlamdadır. Bu değerlendirme çeşidini daha iyi anlayabilmek için mutlak kelimesinin de iyi bir şekilde bilinmesi gerekmektedir. Salt yani mutlak yalnız, tek, içinde yabancı öge olmayan demektir. 

 Bağıl değerlendirmede sistem ve tek kişinin başarısı bir alandaki diğer kişilerin başarı düzeylerine göre belirlenir. 

 Bağıl değerlendirmede önemli olan kriterlerdir. Burada ölçme sonuçlarının karşılaştırıldığı ölçüt bağıl olarak bilinmektedir. 

 Bağıl değerlendirmenin yapıldığı cümlelere örnek verelim; Sınavda ilk on kişi arasına giren Gözde sınavı geçmiştir.