Danıştay kararı: İntihal'den atılma haksız

Bu suçu işleyenlere maaş kesme, uyarı ve kınama cezaları uygulanacak, ancak meslekten atılamayacaklar. Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Öğretim Üyesi Kamil Can Bulut, 2005 yılında intihal yaptığı gerekçesiyle ‘öğretim üyeliğinden çıkarma’, Dumlupınar Üniversitesi Öğretim Üyesi Adem Tatlı da aynı suç nedeniyle ‘görevinden çekilmiş sayma’ cezası aldı. Ardından Bulut ve ‘kararın iptali ve yoksun kaldığı maddi kayıpların iadesi’ talebiyle dava açtı. Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu, “2547 sayılı YÖK Yasası ile 657 sayılı Devlet Memurları Yasası’nda bu cezaya ilişkin bir düzenleme bulunmadığı” gerekçesiyle açılan davaları haklı buldu. Başkanvekili ve 15 kurul üyesinin oyuyla, 20 Eylül 2012’de alınan karara, kurul üyesi Halide Ayfer Özdemir karşı oy verdi. Ancak oy çokluğuyla alınan kararla, intihal yapan öğretim üyelerinin meslekten atılmasının önü kapatıldı.

YÖK yazı gönderdi

30 Eylül 2013’te ise YÖK sezsiz sedasız üniversitelere yazı göndererek, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu’nun, 5 Kasım 2013 tarihli ‘Yönetim görevinden ayırma’, 1 Ekim 2012 tarihli ‘Görevinden çekilmiş sayma’ ve 20 Eylül 2012’de ‘Üniversite öğretim üyeliği mesleğinden çıkarma’ cezası ile bu cezayı gerektiren eylemlerin iptal edildiğini duyurdu. Yürütülen soruşturmalarda iptal kararının dikkate alınmasını, soruşturmacılar tarafından ‘bu cezaların teklif edilmemesini, yönetmelikte yer alan en uygun diğer disiplin cezalarının teklif edilmesini ve verilmesini’ istedi.

Yurtdışında cezası ağır

Avrupa ve Amerika’da intihal makemeye taşınabilen bir suç olarak kabul edilebiliyor. Ağır bir suç olduğu için öncelikle bağımsız, özerk etik kurullar tarafından birçok açıdan inceleniyor. Akademisyenin intihal yaptığı sonucuna varıldığında ise yayın yasakları getirilebiliyor, çalıştığı üniversite sözleşmesini yenilemiyor. Yayınevlerine, bilim hırsızlığı yaptığı için kitaplarının basılmaması yönünde bildirimlerde bulunuluyor. Bilim hırsızlığı yapan taraf, kimin fikirlerini çaldıysa ona tazminat ödüyor. Saygın üniversitelerin intihal suçundan işine son verilen bir akademisyeni başka bir yükseköğretim kurumu da kadrosuna almıyor.

En uygun ceza deşifre

Prof. Dr. Beril Dedeoğlu (YÖK Üyesi): Disiplin cezaları çerçevesinde yargının verdiği kararları esas almak zorundayız. Bir intihal var ise aylıktan kesme, uyarı cezası, kınama cezası verilebilir ki bence gerçekten intihal varsa verilebilecek en önemli ceza bunun deşifre edilmesidir. Ama böyle bir ceza disiplin suçu olarak kabul edilmiyor maalesef. Çünkü bunlar etik suçlara girer, disiplin suçundan çok. Yargı burada intihal yapılıp yapılmamasından çok suça uygun cezayı esas alıyor. Memuriyetten çıkarma cezası, memuriyet kanunu çerçevesinde ele alınır. İntihal bilim etiğine ilişkin bir durum, dolayısıyla başka bir düzlemde ele alınması gerekiyor.

Tahsin Yeşildere (Üniversite Öğretim Üyeleri Derneği Başkanı): Üniversitelerin en önemli görevlerinden biri bilimsel araştırma yapmak. Bilimsel araştırmaların niteliği oldukça önemli. Uluslararası hakemli dergilerde yayımlanması, birçok sitenin eserden yararlanması değerini arttırır, bu da Türkiye için önemli. Dolayısıyla bir üniversite, bünyesindeki akademisyenlerin nitelikli bilimsel araştırmalarıyla dünyada saygın üniversiteler arasında yerini alır. Bütün bunlara tek darbe üniversitelerdeki bilim hırsızlığıdır. Bu üniversitenin niteliğini tamamiyle düşürür. Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu’nun aldığı kararın YÖK tarafından da kabul edilerek üniversitelere gönderilmesi, intihal yapana bu cezaların verilmemesi yükseköğretim kurumlarının saygınlığını uluslararası arenada bitirecektir. Bilim hırsızlığı cezasının hafifletilmesi üniversitelerin yozlaşmasına neden olacak.