Çocuklarda sosyal beceri eğitimi
Güncelleme Tarihi:
Biz; eğitimciler ve anne babalar çoğu zaman çocukların akademik başarılarına o kadar çok odaklanırız ki onların sosyal yaşamlarını kolaylaştıracak beceriler kazanmalarını göz ardı ederiz. Halbuki çocuklarımızın sosyal ve duygusal yönden gelişimleri akademik başarıları kadar önemlidir.
Sosyal beceri eğitimi, yaşamın ilk dönemlerinden itibaren başlayıp bir ömür boyu devam eden bir öğrenme sürecidir.
Sosyal beceri eğitimi ile çocuklara; iletişim, işbirliği, yardım isteme, yardım etme, duygu ve düşüncelerini ifade etme, arkadaş edinme, grup çalışmalarına katılma, anlaşma, uyum sağlama, arkadaşlarıyla oyun oynama ve sosyal problemleri çözebilme gibi becerilerin kazandırılması amaçlanır.
Çocukluk dönemi, sosyal becerilerin kazandırılması açısından kritik bir öneme sahiptir. Bu dönemde kazanılan beceriler, çocukların hem okul hem de yaşam başarılarını olumlu yönde etkiler.
Birçok becerinin kazandırılmasında olduğu gibi sosyal beceri eğitiminde de öğretim süreçlerinin planlanması ve sistematik bir şekilde uygulanması gereklidir. Sosyal beceri eğitiminde okula, aileye ve çevreye önemli görevler düşer.
OKULA DÜŞEN GÖREVLER
Okulun çocuklara sadece akademik bilgi ve beceri kazandıran bir kurum olmadığını aynı zamanda onlara sosyal ve duygusal yönden birçok yaşam becerisi kazandırdığını da unutmamamız gerekir.
Okul sosyal bir topluluktur. Ünlü eğitimci John Dewey’in dediği gibi: "Okul hayata hazırlık değil, doğrudan doğruya hayatın ta kendisidir.” Çocukların okul başarıları, gerçek bir sosyal topluluk olan okula uyum sağlamaları ve bu konudaki sorumluluklarını yerine getirebilmeleri ile mümkündür.
Sosyal becerilere sahip çocuklar okula kolay uyum sağlarken sosyal becerileri zayıf olan çocuklar, okula uyum sağlamakta zorlanabilirler. Çocukların okula karşı olumsuz tutum geliştirmelerinin bir nedeni de sosyal beceri eksikliğidir.
Okula uyum sağlayamayan, bulunduğu sınıfta arkadaşları ile sağlıklı iletişim kuramayan, arkadaş edinemeyen, duygu ve düşüncelerini rahat bir şekilde ifade edemeyen çocukların okulda mutlu olması ve akademik başarılar elde etmeleri beklenemez.
Okulda öğrencilere olumlu yaklaşma, istenilen sosyal davranış modellerinin gösterilmesi ve uygun geri bildirimlerde bulunulması onların sosyal beceriler kazanmalarını olumlu yönde etkiler.
Okullarda akademik bilgi ve becerilerin kazandırılması için uygulanan öğrenme öğretme etkinlikleri, aynı şekilde sosyal becerilerin kazandırılması için de uygulanmalıdır. Her türlü beceride olduğu gibi sosyal beceriler de bilinçli deneyimler yoluyla daha kolay kazandırılabilir.
Akademik bilgilerle beraber yaşam becerileri kazandırmak için çalışan okullar, çocukları her yönüyle başarıya daha kolay ulaştırabilirler.
AİLEYE DÜŞEN GÖREVLER
Çocuklar, yaşamla ilgili ilk bilgi ve deneyimlerini ailede kazanır ve ilk iletişimlerini evde anne babalarıyla gerçekleştirirler. Okula başlayıncaya kadar çocukların hem doğal ihtiyaçları hem de sosyal ve duygusal ihtiyaçları ailede karşılanır. Ailede sorumluluklarını yerine getirebilen çocuklar, büyük oranda okul ve sosyal yaşamlarında da sorumluluklarını yerine getirirler.
Hiçbir anne baba; çocuğunun bulunduğu ortamda çekingen, içe kapanık, utangaç ve kendini ifade edemeyen tutum ve davranışlar sergilemesini istemez. Her anne baba; çocuklarının özgüvenli olmasını, duygu ve düşüncelerini rahatça ifade edebilmesini, bulunduğu ortama kısa sürede uyum sağlamasını ve çevresiyle kolayca iletişim kurmasını ister. Ancak çocukların bu tür olumlu sosyal becerileri kazanmaları çoğu zaman kendiliğinden oluşmaz.
Aile içi iletişim, anne babanın sosyal beceriler konusundaki farkındalığı, ailede çocuklara duygu ve düşüncelerini rahatça ifade etme hakkı tanınması, evde çocuklar için bazı kuralların olması, aile içi kararlara katılım ve sosyal etkinlere yönlendirmeler çocukların sosyal becerilerinin gelişmesini destekleyen önemli faktörlerdir.
Sosyal becerilerin önemli bir kısmı sosyal öğrenme yoluyla kazanılır. Evde anne babaların, okulda öğretmenlerin sosyal beceriler açısından rol model olması çocukların sosyal gelişimleri için olumlu katkılar sunar.
Ailede başlayan okul ve yakın çevrenin etkisi ile süren sosyal beceri eğitimi, çocukların içerisinde bulundukları toplum ile bütünleşerek sosyal gelişimlerini daha sağlıklı bir şekilde devam ettirmelerini sağlar.
Geleceğimizi emanet edeceğimiz çocuklarımızın sosyal ve duygusal yönden gelişimleri, daha sağlıklı, güvenli ve mutlu bir toplumsal yapının oluşturulması açısından çok önemlidir.
PROF. DR. OSMAN SAMANCI KİMDİR?
Prof. Dr. Osman Samancı, 1997 yılında Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Temel Eğitim Bölümü Sınıf Öğretmenliği Lisans Programından mezun oldu. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitim Programları ve Öğretim Anabilim Dalında yüksek lisansını, İlköğretim Sosyal Bilgiler Eğitimi Anabilim Dalında doktorasını tamamladı. Osman Samancı, Atatürk Üniversitesi’nde 2004 yılında yardımcı doçent, 2011 yılında doçent, 2016 yılında ise profesörlük unvanını aldı.
Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Temel Eğitim Bölüm Başkanlığı ve Eğitim Fakültesi Dekan Yardımcılığı yapan Osman Samancı’nın Okul ve Hayat Başarısında Ailenin Rolü, Mutlu Aile Başarılı Çocuk (Ed.) ve Birleştirilmiş Sınıflarda Öğretim adlı üç adet kitabı yayınladı. Ayrıca çeşitli ulusal ve uluslararası dergilerde basılmış birçok makalesi bulunuyor
Prof. Dr. Osman Samancı, Aile Eğitimi, Öğretmen Eğitimi, Duygusal Zeka, İnsan İlişkileri, İletişim, Sınav Motivasyonu ve Yetişkin Eğitimi gibi konularda bir çok ilde öğretmen, öğrenci, yönetici ve anne babalara yönelik seminerler veriyor
Prof. Dr. Osman Samancı, halen Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Temel Eğitim Bölümü Sınıf Öğretmenliği Anabilim Dalında görevini sürdürüyor.