Çocuklar ve yetişkinler için ‘Nostaljik Oyunlar’

Gelişen teknoloji bir yandan olumlu sonuçlar verirken, uzmanlar da son yıllarda çocukların sokaklardan uzaklaştığını, bilgisayara bağımlı hale geldiğini, asosyal insanlar yetiştiğini sık sık dile getiriyorlar. Sokaklarda oynanan oyunları hatırlatmak ve canlandırmak için de çeşitli çalışmalara imza atılıyor. Anne Çocuk Eğitim Vakfı (AÇEV) de erken çocukluk eğitimi alanandı yürüttüğü çalışmalara bir yenisini daha ekledi. Vakıf, ‘Benimle Oynar mısın?’ markasını oluşturarak çeşitli oyuncaklar üretmeye başladı. Bu sayede hem bu oyuncakların satışından elde edilecek gelirle vakfa destek sağlanması, hem de unutulmaya yüz tutmuş oyunların yeniden canlandırılması amaçlanıyor.

Vakfın ilk ürünü ise, ‘Nostaljik Oyunlar’ kiti oldu. Seride, sadece bir mum ışığı etrafında gölgelerden yaratılan karaklerler, büyüklerin çocukluk yıllarında sokakta arkadaşlarıyla oynamaya doyamadığı üçtaş, sek sek, köşe kapmaca, tuz buz, Arapsaçı, gölge oyunları, köşe kapmaca, ipte yüzük, 3 taş, uçtu uçtu gibi oyunlar yer alıyor. Erken çocukluk eğitimi uzmanları tarafından hazırlanan nostaljik ouyn kartlarında her bir oyunun nasıl oynandığı görsel ve yazılı olarak anlatılıyor. Oyunda kullanılan malzemeler ve desteklediği gelişim alanları hakkında bilgi veriliyor. Kartlarda bir de ‘Yetişkinlere Notlar’ bölümü yer alıyor. Burada da, oyunun nasıl farklılaştırılabileceği, oyuna başlamadan önce ve sonra çocukla neler konuşulabileceği, oyunu daha heyecanlı hale getirmek için neler yapılabileceği, oyunla birlikte çocuklara bazı kavramları öğretmenin nasıl zevkli hale getirilebileceği gibi bilgiler paylaşılıyor.
Tanıtım kitapçığında ise Oyun Nedir, Oyun Ne Değildir, Oyun Oynamak Nasıl Keyifli Hale Getirilir, Oyuncak Seçerken Nelere Dikkat Edilmeli, Oyun Oynamanın Gelişime Katkıları Nedir gibi başlıklar altında ailelere, çocukların gelişimine katkıda bulunacak pratik bilgiler veriliyor.

Sosyalleşmeyi destekler, kuşaklar arası iletişimi sağlar

Kitapçıkta ayrıca, neden nostaljik oyunlar serisi yapıldığına dair şu açıklamalarda bulunuluyor:
“Nostaljik oyunlar doğal ve kolay temin edilebilir malzemelerle oynandığı, cinsiyet ve kültür ayrımı yapmaksızın sosyalleşmeyi desteklediği, doğa ile iç içe aktif ve hareketli olmayı teşvik ettiği, iletişim becerilerini güçlendirdiği için çocuk gelişiminde son derece önemli bir yere sahiptir. Nostaljik oyunlarla kuşaklararası kültürel bilgi paylaşımı kolaylaşmakta ve kültürel değerler oyunlar aracılığı ile nesilden nesile aktarılmaktadır. Birçoğu ufak değişikliklerle birçok farklı ülkede de oynanmaktadır. Bu sebeple, dünyadaki tüm çocuklar için zamandan ve mekandan bağımsız ortak bir iletişim dili olma özelliği taşırlar. Ailedeki yetişkinlerle birlikte oynandığında ise nesiller arası iletişim güçlenir, yakınlık kurulur.”

Nostaljik Oyunlar kiti, M&S ve GAP mağazalarında satışa sunuldu.

Kitapçıktan notlar

Oyun Nedir?

- Çocuğun temel hakkıdır
- Çocuğun özgürlüğü ve yaratıcılığıdır
- Çocuğun gelişmesi ve öğrenmesi için vazgeçilmezdir
- Çocuğun isteyerek başlattığı ciddi bir uğraştır
- Çocuğun yaşamını renklendirir, keyif katar, eğlendirir

Oyun Ne Değildir?

- Oyun oynamak bir lüks değildir
- Oyun mükemmel olmak zorunda değildir
- oyunun amacı, çocuğu oyalamak değildir
- Oyun sınırları olan veya zorunluluktan yapılan bir uğraş değildir
- oyunda sonuç önemli değildir

Oyunu keyifli hale getirmek için birkaç öneri

- Çocuğunuzla birlikte oyun oynamayı günlük hayatınızın bir parçası haline getirebilirsiniz.
- Çocuğunuzu zaman zaman siz de oyuna davet edebilirsiniz
- oyuna başlamadan önce, çocuğunuzun kuralları öğrendiğinden emin olmak içni birkaç deneme oyunu gereçekleştirebilirsiniz
- Oyunda ebeyi veya lideri seçerken bazı tekenleme ve sayışma oyunlarından yararlanarak oyunları daha eğlendceli hale getirebilirsiniz
- Tüm dikkatinizi oyuna vererek, çocuğunuza onunla zaman geçirmeye önem verdiğinizi gösterebilirsiniz
- Oyun sonrasında geçirdiğiniz güzel vakit için teşekkür ederek ya da kazananı tebrik ederek çocuğunuza örnek olabilirsiniz.

Nostaljik Oyunlar’dan örnekler

Sek Sek Nasıl Oynanır?

Oyunun amacı belli kurallar çerçevesinde tek ayak üzerinde sekerek 8 aşamalı oyunu adım adım tamamlamaktır. Oyun ilk oyuncunun taşını 1 numaralı bölüme atmasıyla başlar. Ouyncu tek ayak üzerinde sekerek 1 numaralı bölüme basmadan 2’ye atlar. Daha sonra bütün aşamaları sekerek gçer ve tekrar 2 numaralı bölüme geri döner. Yine tek ayak üzerinde dengede kalarak taşı 1 numaralı bölümden alır. Sonrasında oyuncu 1’e atlayarak ve oradan da çizili alan dışına çıkarak ilk turu tamamlar. Ouynun talip eden turlarında taş, hep bir sonraki sayının olduğu yere atılır. Oyuncu 4-5 ya da 7-8 gibi ikili bölümlerden birine geldiğinde sol ayağıyla soldaki, sağ ayağıyla sağdaki bölüme basar. Eğer bu ikili bölümlerden herhangi birine taş geldiyse oyuncu taşın olmadığı yan sayıya tek ayakla basarak oyuna devam eder. 7-8 numaralı bölümde oyuncu 2 ayağını da yere basar ve dönerken aynı anda ellerini çırpar. eğer taş çizgi zerine gelirse yanlış yere ya da oyun alanı dışına düşerse, ikili bölümler daışndaki yerlere iyi ayakla birden basılırsa ve çizgilere ya da taşın bulunduğu bölüme basılırsa oyuncu yanar. Sıra tekrar bu oyuncuya geldiğinde oyuna en son kaldığ turdan devam eder.

Yetişkinlere notlar

Oyun bittikten sonra çocuğunuz ile birlikte tek ve çift sayılar hakkında konuşabilirsiniz. bu sayı öğretmen etkinliğini daha zevkli hale getirmek için çocuğunuzdan hangi sayılar tekse onunu üzerine yeşil renkli birkaç nesne bulup yerleştirmesini isteyebilirsiniz. Çocuğunuz yanlış eşleştirme yaparsa, onu destekleyerek doğruyu bulmasına yardımcı olmalısınız.
Desteklediği gelişim alanlar
Kol bacak hareketi gerektirdiğinden büyük kas gelişimini, rakamları öğrettiği için zihinsel gelişimi destekler.

3 Taş Nasıl Oynanır

Oyunda her oyuncuya üç taş verilir. Üç taşta hedeflenen her oyuncunun kendi taşlarını kullanarak tablanın kesişme noktalarında yatay, dikey ya da çaprak şekilde bir sıra oluşturmalarıdır. Ouynculardan birinin taşını kesişme noktalarından birine koymasıyla oyun başlar ve üç tşıyla ilk sırayı oluşturan oyuncu kazanır. Birinin kazanması ancak diğerinin bir sonraki adımı tam olarak değerlendirmemesi ile mümkün olur. Oyunu daha eğlenceli bir hale getirmek için temposunu artırmak önerilir.

Yetişkinlere notlar

Çocuğunuz ile oyuna başlamadan önce malzemeler üzerine konuşabilirsiniz. Örneğin, “Bu düğme ne renk, hepsi aynı büyüklükte mi, renkleri aynı mı, sen hangi rengi kullanmak istersin?” gibi sorular sorabilirsiniz. Oyuna başlamadan önce çocuğunuzun kuralları ve kavramları (yatay, dikey, çapraz gibi) öğrendiğinden emin olmak için birkaç deneme oyunu gerçekleştirebilirsiniz. Oyunun sonunda doğru kararlar verebilmek için karşı tarafın adımlarını izlemenin önemli olduğunu belirtebilirsiniz.

Desteklediği gelişim alanları

Üç taş oyunu, zihinsel gelişim alanı içerisinde sorun çözme becerisi, mantık yürütme, dikkat toplama, karar verme gibi beceriler kazandırır.