Çocuklar için radyasyon kalkanı üretiyorlar

Ege Üniversitesi Emel Akın Meslek Yüksekokulu Öğretim Üyesi Doç. Dr. Gülşah Pamuk’un TÜBİTAK tarafından desteklenen projesiyle elektromanyetik dalgalara karşı koruma sağlayan giyim ürünleri geliştiriliyor. Elektromanyetik kirliliğin, beyin tümörleri, Alzheimer, alerji, stres, depresyon gibi sağlık problemlerine ve uyku bozukluklarına da yol açtığını ifade eden Pamuk, “Çocuklarda ise elektromanyetik radyasyona karşı olan duyarlılık yetişkinlere göre çok daha fazla” dedi.

Pandemi döneminde tüm çocuklar gibi kendi çocuğunun da daha fazla ekran karşısında olduğunu, böyle bir ürün geliştirme fikrinin de o günlerde ortaya çıktığını anlatan Pamuk şunları söyledi:
“Bu projedeki amacımız günlük hayatta çocukların maruz kaldığı radyasyonu engelleyecek hazır giyim ürünlerinin geliştirilmesi. Koruyucu teknik tekstiller grubuna giren ve elektromanyetik kalkanlama sağlayacak bu tekstiller, elektromanyetik radyasyondan korunma sağlayacak. T-shirt ve yelek olarak iki farklı ürün üzerinde çalışıyoruz. Projemiz hem üniversiteler arası iş birliğini hem de üniversite sanayi işbirliğini kapsayıcı nitelikte. Bir hazır giyim firması ile anlaşmamızı yaptık bile. Tasarladığımız ürünler önümüzdeki yıl piyasaya çıkacak. Proje ekibimizde Dokuz Eylül Üniversitesi Tekstil Mühendisliği Bölümünden Doç. Dr. Ozan Kayacan ve Doç. Dr. Özlem Kayacan hocalarımız ile birlikte çalışıyoruz.

MUADİLLERİ DAYANIKLI DEĞİL
Yurtdışında buna benzer ürünler var. Ancak o örneklerde daha çok giysinin yüzeyine elektromanyetik kalkanlama sağlayan malzemelerin uygulandığını görüyoruz. Bu tarz yüzey işlemleri emek yoğun ve yüksek maliyetli uygulamalar gerektiriyor. Ayrıca yıkamayla birlikte etkinliklerini kaybetme dezavantajları var. Tekstil ürünü üzerinde oluşturduğu metalik renk de çoğu kullanıcının hoşuna gitmiyor. Dahası uzun süreli kullanımlar için yeterli giyim konforu sağlayacak yapıda değiller.

UZUN SÜRELİ KULLANILABİLİYOR, YIKANABİLİYOR
Bizim de projemizde ise giysi üzerine uygulanacak bir kaplama değil bu giysi için özel olarak üretilmiş bir iplik söz konusu. Üretim aşamasında kullanacağımız iletken lifler veya iplikler bir elektromanyetik koruyucu malzemeye dönüşecek. Projemizde geliştirdiğimiz hazır giyim ürünleri uzun süreli kullanıma uygun, yıkama karşısında dayanımı ve elektromanyetik radyasyona karşı koruyuculuğu test edilmiş, termal ve hareket konforu sunan tekstil ürünleri olacak.”

ELEKTROMANYETİK RADYASYONUN ZARARLARI
Doç. Dr. Gülşah Pamuk elektromanyetik radyasyonun zararlarıyla ilgili şu bilgileri verdi:
“Dünya Sağlık Örgütü çevrede bulunan elektromanyetik dalgaların canlılar üzerinde biyolojik etkileri olduğunu beyan etti. Elektromanyetik kirliliğin, beyin tümörleri, Alzheimer, alerji, stres, depresyon gibi sağlık problemlerine ve uyku bozukluklarına da yol açtığı yapılan çalışmalarda belirtildi.
Çocuklarda radyasyon duyarlılığı yetişkinlere göre daha fazla. Dahası şu anki çocuklar yaşamları boyunca, günümüzdeki yetişkinlere göre çok daha fazla elektromanyetik radyasyona maruz kalacaklar. Dolayısıyla aslında yan etkilere yönelik yapılan çalışmaların yeterli boyutta olmadığı, yan etkilerin ne derece şiddetli olduğunun ileriki yıllarda daha bariz olarak ortaya çıkacağı yine üzerinde durulan konulardan bir tanesi.
Modern yaşamda ve özellikle pandemi döneminde televizyon, dizüstü bilgisayar, tablet bilgisayar ve dijital oyun kolu gibi elektronik eşyalarla iç içe yaşam süren çocuklarda elektromanyetik radyasyona karşı korumanın önemi geçmiş yıllara göre daha da ön plana çıkıyor. Üstelik bu elektronik cihazlardan birçoğu çocuklar tarafından üst gövdelerine hatta karın kısmına yaslanarak kullanılıyor. 2021 yılında TUIK tarafından gerçekleştirilen ‘çocuklarda bilgi ve iletişim teknolojilerinin kullanımı’ araştırma raporunda da, 6-15 yaş aralığındaki çocukların yüzde 52,7 oranla, diğer teknolojik cihazlara göre daha çok tablet bilgisayar kullandığı ve çocukların ortalama olarak günde en az 3 saatlerini sosyal medyada geçirdiklerinin saptandığı belirtildi. Aynı raporda 6-15 yaş aralığındaki çocuklar kendi aralarında kıyaslandığında, 11-15 yaş aralığındaki çocukların internet, akıllı telefon gibi cihazların kullanımında diğer yaş gruplarından önde olduğu belirtildi.”