Çocuklar için dijital el rehberi
Güncelleme Tarihi:
Bilgiye en hızlı ulaşmanın yolu internet olsa da online platformlar “Her zaman güvenli mi?” sorusunu da beraberinde getiriyor. Kişisel bilgilerin diğerleri tarafından okunabilir ve kullanılabilir olma ihtimali yetişkinleri bile tedirgin ederken bu, çocuklar için daha büyük önem kazanabiliyor. Avrupa Dijital Haklar’ın hazırladığı çocuklara el rehberi bu konuda ailelere yardımcı olabilir.
Avrupa Dijital Haklar (EDRİ) tarafından hazırlanan ve çocuklara online mahremiyeti anlatan ‘Dijital Kahramanlar Rehberi’, Alternatif Bilişim Derneği tarafından Türkçe’ye çevrildi. “Kahramanlar kendinizi internetteyken koruyabilmeniz ve casuslarla mücadele edebilmeniz için size bazı ipuçları gösterecek ve savunma teknikleri öğretecek” ifadesinin yer aldığı kitapçıkta, internet ve mahremiyetin ne olduğu, sosyal ağlardan korunma yolları, akıllı telefon kullanımı, parola ve mesajlaşma güvenliği, sevilen uygulamalar gibi başlıklarda bilgiler veriliyor. Öne çıkan bilgiler ise özetle şöyle:
- İnternet kullanıcılarının Google, Facebook ve diğer platformlara kendileriyle ilgili hangi bilgilerin topladığını sorma hakkı var. Onlardan bu bilgileri silmeleri de talep edilebiliyor.
- Arama motoruna veya örneğin arkadaşa mesaj olarak yazılanlar tam olarak silinmiyor. Kullanılan servisleri sağlayan şirketler (Youtube, Facebook, Snapchat gibi) ne yazıldığını, hangi web sitelerinin ziyaret edildiğini ve hangi aramaların yapıldığını kaydedebiliyor. Bunları bilerek hareket etmek gerekiyor. Yani sosyal ağlarda yapılan her şeyin şirketlerin bilgisayarlarına kaydolduğu unutulmamalı.
UYGULAMALARA VERDİĞİNİZ İZİNLERE DİKKAT EDİN
- Günlük hayatta olduğu gibi, online platformlarda da paylaşmak istenilen ve istenilmeyen verileri dikkatli seçmek önemli.
- Bankaların kendilerini hırsızlardan korumaları gerektiği gibi, kişilerin de kendilerini neye veya kime karşı koruduğunu bilmesi öneriliyor.
- Yeni bir uygulama kurarken ona hangi izinleri verdiğinizi veya uygulamanın telefondaki hangi bilgilere erişebileceğini okumak gerekiyor. Çünkü bir el feneri uygulaması bile rehbere erişebiliyor. Bu nedenle ihtiyaç olmayan bilgileri isteyen uygulamaya güvenmemek gerekiyor.
- Sadece birkaç hareketle, telefonda kurulu uygulamaların izinleri kontrol edilebiliyor ve kısıtlanabiliyor. Çoğu cihazda bu ‘Ayarlar’dan yapılıyor.
- Online platformlarda alışveriş ederken, videolar izlerken veya arkadaşların yakın zamanda hangi paylaşımları yaptığına bakarken, dijital ayak izleri bırakılıyor. Bazı web siteleri ve sosyal ağlar bunları kişileri takip etmek için kullanıyor. Bu yüzden tarayıcının gizlilik ayarları kontrol edilmeli.
- Dijital alanda güvenlik ve mahremiyetin temellerini parola oluşturuyor. Sıralı rakamlardan oluşan parolalar zayıf kategorisinde. Ayrıca aynı parolayı iki kere kullanmamak da güvenlik açısından önemli. Parolanın en az 12 karakter olması öneriliyor. Çünkü ne kadar uzun olursa, hacklenmesi o kadar zor.
- Fotoğraf ve videolar kolayca kopyalanabilir. özellikle sosyal ağlarda bunların kötü amaçlarla da kullanılabileceği ihtimali her zaman göz önünde bulundurulmalı.