Çocuğunuz drone koordinatörü olabilir, biliyor musunuz?
Güncelleme Tarihi:
Drone, insansız hava aracı demek.
Quadcopter-Multicopter dendiği de oluyor. Oxford sözlüğündeki anlamı bu. Google Translator’daki yazanlar ise muhtelif.
Erkek arı, tembel, asalak tip, uzaktan kumandalı uçak, vızıltı, pes ses tonu, tembellik etmek, haylazlık etmek, başkasının sırtından geçinmek, vızıldamak, monoton bir sesle söylemek diye sıralanıyor. Ekşi ve Uludağ sözlüklerde durum daha renkli ve çeşitli. Birçok anlam sıralanmış. Merak edenler linklere göz atsın.
TDK’da ise henüz bir çalışma maalesef ve tabii ki yok. Selfie’ye olay eskidikten sonra dahiyane bir buluş gibi “özçekim” diyen kurum dünyayı yerinden oynatacak bu yeni akımı henüz algılamış değil. Biz el alem tepemizde vızır vızır drone uçururken, ne isim verelim? diye düşünmeye ancak başlarız. Belki hostese “uçan avrat” demeye çalışmış bir ulus olarak “uçar”, “uçanşey, uçanalet” vb. isimlere yoğunlaşır, öz Türkçesini mi kullanalım, drone mu diyelim? diye kavga ederiz. Keşke isimle falan uğraşmasak da drone üretmeye, farklı kullanım alanları için icatlar çıkarmaya odaklansak…
Gelecekte drone’lar ve gelecek drone’larda…
Neyse… Dünyayı dönüştürmek için önden koşanların ardından nal toplayanlar olarak biz daha düşüne duralım, drone’ları geliştirenler ışık hızında düşünmeye, yepyeni şeyler bulmaya devam ediyorlar. Onlardan feyz alarak drone’ların gelecekte neleri nasıl değiştirebileceğine yoğunlaşalım. Yaratacağı yeni beceri, meslek alanlarını hayal edelim. Çocuğumuzun gelecekteki çalışma ortamının belki de fotoğraftaki gibi bir “Drone Kumanda Merkezi” olabileceğini, unvanının da “Drone Koordinatörü, Drone Tasarımcısı, Drone Teknik Servisi, Drone Uzaktan Kumanda Pilotu, Drone Mühendisi, Drone Avukatı vb.” olabileceğini düşünelim…
İlerlerken son not, drone konusuna yeni girenler ya da nerden çıkmış, nasıl gelişmiş vb. merak edenler Webrazzi’deki şu güzel paylaşımı okusunlar. Beni en çok etkileyen şey, şimdiden The Guardian ya da Huffington Post gibi yayınlarda drone’lar için ayrılmış özel bölümlerin olması.
Drone’lar eklentilerle üstün özelliklere sahip olabilirler
Drone’lar alçaktan ya da yüksekten uçabilirler, sessiz ya da gürültülü, görünür ya da görünmez olabilirler. En iyi dostunuz, kurtarıcınız fakat aynı zamanda düşmanınız, felaketiniz olabilirler. Üzerlerine ışık, ses, kameralar, mikrofonlar, sensörler, robotik kollar takılabilir. İletişimi bölgesel olarak filtreleyebilir ya da güçlendirebilirler. Bir binaya yapışabilirler, nehirde, suda yüzebilir, dalabilir, ağaca tırmanabilir, herhangi bir araca, trene/uçağa/gemiye vb. yapışabilirler. Önünüzde uçup dururken bir anda ışık hızı ile bulutların arasına karışabilirler. Kendilerini güneş enerjisi ile şarj edip, enerjim bitti, yoruldum diye sizi üzmezler.
Drone’ların kullanım alanlarıyla ilgili olarak ilk akla gelenler
İlk, hemen ve herkesin ilk aklına gelenler, iç ya da dış mekanlarda film çekimi, eğlence, konser gibi ortamlarda, trafikte, acil durumlarda, yardım amaçlı kullanımlarda vb. sınırsız gerekçe ve olanakları ile pazarlama, satış, müşteri hizmetleri vb. anlayış ve uygulamaları tamamen değiştirmesi olacaktır. Oysa drone’lar yalnızca video kuşanmış insansız, uzaktan kumanda ile uçan sevimli, eğlenceli, ilginç “oyuncakımsı” basit bir araç olmaktan ötelere gidebilen ve dünyanın hallerini baştan aşağı değiştirebilecek kabiliyetleri ile hepimizi şaşırtabilirler.
Drone’larla yapılabilecek diğer şeyler
Gelin drone’larla yapılabilecekleri hep beraber düşünelim. Askeri amaçlarla geliştirilen ve öncelikle o alanlarda keşif, haberleşme vb. gibi pek çok iş için zaten kullanılan drone’larla, teknolojinin nimetlerinden yararlanılarak yakın, orta ve uzun vadeli gelecekte başka hangi alanlarda neler yapılabileceğine odaklanalım:
Erken uyarı sistemleri: Felaketleri önceden sezen, sensörlerle donanmış drone sürüleri çevresel, iklimsel değişimleri erkenden haber verebilseler depremler, kasırgalar, fırtınalar, hortumlar, tsunami, sel, çığ, orman yangınları vb. nedenlerden dolayı yaşanan kayıplar önlenebilir ya da etkileri azaltabilir.
Acil servisler: Drone’lar koku ile arama yapan köpeklerden daha fazla unsura göre arama yapabilecekleri için (ısı, görseller, infrared tarayıcılar) kayıp/yaralı/zor durumdaki çocukların, yetişkinlerin, hayvanların bulunmasında, kurtarılmasında kullanılabilirler. Atak eden bir zararlıyı öldürebilirler. Tehlikeyi sezinleyip, alarm, uyarı sistemlerini çalıştırabilirler.
Muhabirlik, habercilik: Kazalar, önemli, mutlu-mutsuz toplumsal olaylar, erişilemeyen noktalardaki gelişmelerin aktarılması, gözlenmesi ile ilgili görseller, anında iletişim, canlı bağlantılar vb. gibi paylaşımlar sağlayabilirler. Sokak röportajları, anketler, hızlı piyasa, kampanya araştırmaları vb. ile birlikte bunları yayabilirler: Spor, müzik müsabakalarını birebir, bireysel ya da gruplar özelinde yaşamanızı sağlayabilirler.
Teslimat: Her çeşit posta gönderisi, iade; ziyafetlerde, partilerde garsonluk benzeri servisler yapabilir. Ortamı hem serinletip, hem ısıtabilir. Hoş kokmasını sağlayacak kokular püskürtebilir. İlaç, ilaç reçetesi, market siparişi, tarladan sofraya sebze/meyve, değişmesi gereken yedek parça vb. her türlü şeyi taşıyıp, ihtiyaç sahiplerine ulaştırabilir. Hassas ürün teslimatlarının aracısız, üreticiden tüketiciye doğrudan yapılmasını sağlayabilir.
Gözlem, raporlama: İnşaat projelerinin dünyanın öbür ucundan bile gerçek zamanlı izlenmesini sağlayabilir. Topoğrafik, jeolojik incelemeler yapabilir. Petrol ve mineral rezervlerinin haritalamasında yarar sağlayabilir. Hava durumu ve çevresel değişiklikler hakkında düzenli ve anında bilgilendirmelerle işlerin hızlı ve sağlıklı gelişimine katkı verebilir. Sorunları, bozulma ve tehlike belirtilerini kontrol edip raporlayabilir. Binaların, ortamların termal görüntülemesini yapabilir, sonuçlarını anında yollayabilir.
Oyun: Satranç, World of Warcraft, Define Avı gibi meşhur oyunlara üç boyutlu efektler ve arttırılmış gerçeklik katılabilir. Drone’lar arası yarışlar yapılabilir, avlar düzenlenebilir. Drone ile pilotların eğitimleri çok eğlenceli hale getirilebilir.
Spor: Atletizm müsabakalarında, at yarışlarında, her türlü geniş saha spor aktivitelerinde, yüzmede, tırmanmada vb. sporculara, takımlara antrenörleri tarafından drone’lar aracılığı ile anında taktik verilebilir. Saha kenarından bağırmak yerine drone’dan gelen bilgi, görüntü verilere göre net yönlendirmeler yapılabilir. Top ve diğer tür malzemeleri toplattırılabilir. Drone’lar her türlü aktiviteye eşlik ederek, bireysel antrenör gibi antrenman yaptırabilir. Sporcuların vücut durumları ile ilgili bilgileri anında ileterek, performans artışı ve sağlık kontrolü sağlanabilir.
Eğlence: Komedyen, şakacı, sihirbaz sanatçı drone’larla hayatımız daha da renklenebilir. Konser ya da sirk drone’ları olabilir. Mega ölçekte fotoğraflar çeken binlerce drone fotoğrafçı dünyanın çözünürlüğü en yüksek görsellerini yaratılabilir. Gökyüzünden aşağı doğru havai fişek atan, ışık, müzik gösterisi yapan drone’lar eğlence, estetik, sanat ve kültür anlayışımızı, tercihlerimizi, alışkanlıklarımızı baştan aşağı değiştirebilir. Dünyaya, insanlığa çok farklı boyutlar kazandırılabilir.
Pazarlama: Hedef kitleye kaldırımda, sokakta, parkta, farklı yerlere, objelere yansıtılan üstün özelliklerdeki grafiklerle nokta vuruşu reklam, tanıtım yapılabilir. Çok zengin seslerle, şaşırtıcı uygulamalarla, görselliklerle, multi medya formatlarıyla vb. ile bilinçaltı mesajlar yollanabilir. Dünyanın her yerinde insanları etkileyen taze ekmek ya da başka gıda, parfüm vb. kokuları hissettirilebilir. Deneme ürünü yollanabilir. Müşteri hizmetlerinde mucizevi iyileştirme ve çözümlerle eski tip iş yapma alışkanlıkları bambaşka seviyelere çıkarılabilir. Müşteri memnuniyeti kavramı baştan aşağı yeniden yazılabilir.
Çiftçilik ve tarım: Maliyetleri düştükçe, erişilebilirlikleri arttıkça drone’ların tarımdaki kullanım olasılıkları artabilir ve verimliliği inanılmaz boyutlara taşıyabilir. Uçsuz bucaksız tarım alanlarının ekilmesi, tohumların atılması, ilaçlama, ölçüm, gözlem, zararlılardan koruma, sis dağıtma, ısıtma, sulama, hasat vb. işlemler drone’larla yapılabilir.
Hayvancılık: Hayvanların hareketleri, yeme, döllenme dönemleri, kilo değişiklikleri, tehlike belirtileri vb. halleri drone’larla izlenebilir. İnek, at, tavuk çiftliklerinde devrimsel değişiklikler yaşanabilir.
Polis, emniyet: Suçluların aranması, yakalanması, kurtarma operasyonları vb. olaylarda kullanılarak insanlı helikopterlerden çok daha çabuk, güvenli ve maliyet açısından da avantajlı şekillerde toplumsal, bireysel huzura dair konular çözülebilir. Uyuşturucu kokusu alabilen, terör, şiddet olasılıklarını sezen, anında bildiren drone’larla pek çok suç oluşmadan dahi önlenebilir ya da etkileri sınırlandırılabilir. Mahkemelerde delil temini, izlenmesi, şahitlerin bulunması, uzaktan katılımı gibi pek çok zorlu adımda drone’lar müthiş etkin kullanılabilir.
Akıllı ev drone’ları: Her türlü ev işinde yardımcı olabilirler. Duvarlara saniyeler içinde sanatsal çizimler yapabilir, boyayabilirler. Çim biçmekten, çöp dökmeye ve taşımaya, hatta dönüştürmeye, yaprak temizlemeye kadar el işçiliği, fiziksel insan gücü gerektiren pek çok şeyi yapabilirler. Evin güvenliğini sağlamak, çocuklarla oyun oynamak, onları gözlemek gibi hizmetlerde kullanılabilirler. 3D tamirci drone ile evde bir hasar olduğunda hasarlı bölüm için parça üretip, monte edilebilirler.
Emlak, sigorta: Kiralanacak, satılacak binaların denetlenmesi, görsellerinin alınması, müşteriye gösterilmesi gibi kolaylıklar için drone’ları en çok kullanabileceklerden biri de emlakçılar. Hasar tespitleri ya da poliçe öncesi ve sonrası süreçler için ise sigortacılara pek çok kolaylık ve imkan sağlayabilirler. Bu tür hizmetlerin dünyanın neresinde olunursa olunsun alınıp, verilmesini sağlayabilirler.
Askeriye, uzay: 20102’de askeri amaçlı drone’lara 4,5 milyar dolar harcayan ABD ordusunun 2018’de 18,7 milyara çıkması bekleniyor. Drone’lar halihazırda füze başlıklarının yerleştirilmesi, bombalama, keşif gibi alanlarda kullanılıyor. Drone’larla kamuflaj, iletişimi kesmek, tıbbi araç-gereç-ilaç taşımak, casusluk yapmak, güneş ışığından beslenen enerji taşımak ve internet bağlantısı sağlamak gibi olasılıklar savaşları bambaşka hale gelebilir. Aslında tüm bunlar daha barışçıl bir dünya için kullanılabilir.
Sağlık hizmetleri: Drone’ların insancıl amaçlar için kullanımında ilk akla gelenler uzak, erişimi zor ve/veya gerice bölgelere aşı, tıbbi malzeme vb. ulaştırılması oluyor. Dronle’larla ayrıca insanlara bulaşma tehlikesi, zarar verme olasılığı bulunan ortamlarda araştırma, inceleme yaptırılabilir. Bulaşıcı hastalık taşıyan insan ya da canlılara yaklaşılmakta olunduğunu haber verip, önlem alınmasını sağlayabilir. İnsanların üzerinde uçarak vücut hareketlerinin, ısılarının vb. analizi ile sağlık durumları hakkında bilgi iletilebilir.
Eğitim: Bulunulan yerle ilgili tarihi, coğrafi, güncel bilgiler anında iletilebilir. İnsanlara, öğrencilere bir rehber gibi eşlik ettirilebilir. Tüm bu bilgiler anında akıllı cihazlara download edilebilir. Drone’lar nerede olunursa olunsun, yürürken ya da bir aktivite sırasında sistemli sorularla, iki-üç soruluk mini testlerle ortam ve çevre hakkında farkındalığın artmasını, özel bir takım sınavlara hazırlanılmasını sağlayabilir. Belgeselci drone’larla sınırsız görüntüleme ve filme kaydetme olanaklarına kavuşulabilir. Üç boyutlu canlandırmalarla zorlu matematik, geometrik problemlerinin çabucak anlaşılması sağlanabilir.
Bilim ve keşif: Yer altında gömülü şeylerin, bedenlerin, çöllerin termal görüntülemelerini yapabilen drone’larla arkeologların yıllarını alan keşiflerin süresi inanılmaz kısaltılabilir. Dünyadaki tüm balina sürüleri anında ve eş zamanlı izlenebilir. Okyanusların, denizlerin dalgaları gözlemlenerek, ısı değişimleri, iklimsel işaretler erkenden algılanılabilir. Denizcilik alanında sınırsız faydalar sağlanabilir. Anında saptanabilen kabuk böcekleri, çam böcekleri, hastalık görüntüleri ile ormanların korunması için müthiş veriler elde edilebilir. Güneş ışınlarının, rüzgarların, bulutların, dünyadan yayılan ışık ve seslerin gözlenmesi, dinlenmesi ile pek çok farklı veri gezegenimizin, olası tehlikelerin, değişikliklerin daha iyi anlaşılmasını sağlayabilir.
Seyahat: Yol gösteren, tarif eden, taksi çağıran, metro bileti alan, en iyi barları, mekanları, restoranları tavsiye eden, turist rehberliği ve tercümanlık yapan, acil kurtarma hizmeti sunan drone’lar gezginlerin ve yeni yer kaşiflerinin maceralarını daha keyifli, çok daha heyecanlı kılabilir.
Robot kollu drone’lar: Drone’lara robot kol takılması halinde yapılabilecekler aklımızın ve hayal gücümüzün sınırlarını iyice genişletebilir. Kollu, yani tutma, sıkma, bükme vb. kabiliyetleriyle donanmış drone’lar tehlikeli, kimyasal maddelerin/hayvanların, zararlı bitkilerin taşınmasında, onlarla işlem yapılmasında, kurtarılmasında kullanılabilirler. Satranç oynayabilir. Bilek güreşi, kaynak, mekanik onarım yapabilir.
Vee muhtelif, diğer kullanım alanları, yolları: Tepemizde uçarak bizi serinletebilir ya da ısıtabilir, hatta sivrisinek, böcek vb. savar. Hep “ah bir kuş bakışı görebilsem!” dediğimiz yüksek yerlerin görüntülerini aktararak bir anlamda uçan gözümüz, her an tepe lambamız, ışığımız olabilir. Ses izolasyonu yaparak, gürültülü komşu sorunumuzu çözebilir. Önden uçup, koşup, eve varmakta olduğumuzu aile efradına, bizi bekleyen herhangi bir gruba haber verebilir. Ortamlarımızın rengini değiştirebilir. Müzik, ses yayını yapabilir. Sabah koşusu yaparken, başarının sırlarını Steve Jobs’un sesi ile anlatabilir.
Sonuç olarak
Hiç kuşku yok ki her yenilik gibi drone’larla yapılabilecek milyonlarca şeyin heyecanı ile insanlık olarak bu yeni ve mucizevi olanağı doz aşımı kullanarak dünyanın en can sıkıcı şeyi haline getirme olasılığımız oldukça yüksek.
Kullanılabileceği tüm yararlı ve iyi amaç kadar, zararlı ve kötü olanla seçenekleri de akıl edecek, bulacağız. Kimimiz drone’ları savunur ve daha çok kullanmalıyız derken, bazılarımız da tıpkı bugün akıllı telefonlardan yakındığımız ama vaz geçemediğimiz gibi onlardan yakınacak. “Nereden çıktı bunlar başımıza!” diye anti-drone tavırlar sergileyeceğiz.
Ama sonunda, en sonunda… Daha iyi bir gelecek yaratmak için drone’ları da daha akıllıca ve iyi kullanmayı öğreneceğiz. Buna mecburuz. Yoksa ne olacağını hepimiz tahmin edebiliriz. Kötü olasılıkları düşünmek, akıl etmek çok güç değil…
Geleceği bugünden daha iyi yapacak olanlar, bugün hala klasik meslekler, bilinen beceriler için yönlendirdiğiniz çocuklarımız ki en başta yazdığım gibi onların pek çoğu “Drone Koordinatörü, Drone Tasarımcısı, DroneTeknik servisi, Drone Uzaktan Kumanda Pilotu, Drone Mühendisi, Drone Hukukçusu vb.” olacak… Lütfen onlara yol verelim, önlerini klasik, eski usul, jenerik, şablon doğrularla tıkamayalım, aksine açalım. Bırakın drone’lar onlara da yol göstersin.
Bu yazıyı sadece tek bir cihazla dahi gelişebilecek yüzlerce yeni uzmanlık alanını, yepyeni işleri düşünmenizi ve bakış açınızı, gelecekle ilişkinizi revize etmenizi sağlamak amacı ile yazdım ve çoğunuza ulaşabildiğimden eminim.
#GelecekGüzelGelecek çünkü #GelecekPeşinizde !
Bu konuyla ilgili aşağıdakileri de okuyabilirsiniz
The Guardian Drone Bölümü
Huffington Post Drone Bölümü