Çin’de zorunlu yapay zekâ eğitimi

Pekin Belediyesi Eğitim Komisyonu’nun geçtiğimiz günlerde yaptığı açıklamaya göre; şehirdeki okullarda haftada en az 8 saat yapay zekâ dersi işlenecek. Uygulama önümüzdeki akademik yıldan itibaren başlayacak. Okullar, bu eğitimi bağımsız bir ders olarak sunabileceği gibi fen bilimleri ve bilişim müfredatına da entegre edebilecek. Öngörülen müfredatta ilkokul öğrencileri için temel yapay zekâ kavramları ve uygulamalı dersler yer alırken, ortaokul düzeyinde bu bilgilerin günlük hayatta nasıl kullanılacağı anlatılacak. Lise öğrencileri ise yapay zekâ inovasyonu ve ileri düzey uygulamalar üzerine çalışmalar yapacak.

BİRÇOK ÜLKEDE PİLOT UYGULAMADA
Böylelikle Çin yapay zekâ eğitimini zorunlu kılan ilk ülke oldu. Diğer ülkeler ise genellikle isteğe bağlı, pilot programlar ya da kurslarla yapay zekâ eğitimini ilerletiyor. Güney Kore’de 2021 yılında devlet yapay zekâ eğitiminin ilkokul ve ortaokul müfredatına kademeli olarak dahil edileceğini açıklamıştı. Singapur da öğrencilere yönelik programlarla çocuklara temel yapay zekâ kavramlarını tanıtıyor. ABD’de ise henüz ülke genelinde zorunlu bir eğitim yok. Ancak bazı eyaletler ve okullarda yapay zekâ müfredatlara dahil edilmeye başlandı. Örneğin, MIT gibi üniversiteler lise seviyesinde “yapay zekâ ve etik” içerikleri geliştiriyor. Almanya ve Finlandiya’da dijital okuryazarlık müfredatın önemli bir parçası. Yapay zekâ da genellikle seçmeli olarak sunuluyor ama bazı pilot projelerde temel eğitimi veriliyor. Bir başka Avrupa ülkesi Estonya kodlamayı anaokulundan başlatan ilk ülkelerden biri. Hindistan ise 2020 Ulusal Eğitim Politikası kapsamında yapay zekâ, robotik ve kodlamayı lise seviyesinden itibaren yaygınlaştırmayı planladığını açıklamıştı. Ülkede bazı özel okullar ilkokul seviyesinde bile yapay zekâ eğitimi veriyor.

TÜRKİYE’DE DURUM NASIL?
Türkiye’deki okullar açısından bakıldığında, yapay zekâ konusuna büyük bir ilgi olduğu ancak müfredatta bu ilginin tam olarak karşılık bulmadığı gözleniyor.

MEB Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı’nın yayımladığı haftalık ders çizelgelerine göre; ortaokulda ‘İnsan, Toplum ve Bilim’ alanında seçmeli dersler arasında 5 ve 6’ncı sınıflara 2’şer saat olmak üzere Robotik Kodlama dersi, 7 ve 8’inci sınıfta ise yine 2’şer saat olmak üzere Yapay zekâ Uygulamaları dersi veriliyor. Lisede ise Bilişim Teknolojileri ve Yazılım dersi seçmeli olarak öğrencilere sunuluyor. Okul türüne göre ders saatleri değişebiliyor.

Pertevniyal Lisesi Müdürü Şeref Koç pek çok diğer okul için de geçerli olan uygulamaları şöyle anlatıyor:

“Şu anda ülkemizde yapay zekâ ortaokulda 7 ve 8’inci sınıflarda seçmeli ders olarak var, lisede ise ders olarak okutulmuyor. Onun yerine “Bilişim teknolojileri ve yazılım” dersi var. Ancak Milli Eğitim Bakanlığı, özellikle İHA ve yapay zekâ konularında okulları çok teşvik ediyor. Bizim okulda da yapay zekâ çalışmaları kulüp üzerinden ilerliyor. Her hafta bakanlığın önermiş olduğu bir uzman gelip konuyla ilgi konuşma yapıyor. Yapay zekâ odası tahsis ettik öğrencilerimize. Belirli bir müfredat olmadığı için imkanı olan okulların çalışmaları sürüyor. Yapay zekâ konusunda öğrencilerin çok talebi var. Bu yüzden kulübe öğrenci sınır koymadık.”

ERKEN YAŞTA TANIŞMAK HAYATLARINI DEĞİŞTİRİR
Özellikle Uzak Doğu ülkelerinin teknolojiyi hızlı bir şekilde benimsediğini belirten Hacettepe Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Bilgisayar Mühendisliği Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Tunca Doğan konuyla ilgili şunları söyledi:

“ABD gibi ülkeler genellikle gelişmeleri izleyip, sonradan harekete geçerler. O yüzden bu zorunlu eğitimin Çin’den çıkmış olması çok normal. Ayrıca Çin’in sosyal devlet anlayışının uygulamanın yaygın ve eşit olarak gündeme gelmesini sağlıyor. Çocukların erken yaşta yapay zekâ ile tanışmasının bu konuyla ilgili kariyer gelişimlerinde de hayatlarının içinde de olumlu etkileri olacak. Bilindiği gibi dijital ortam tehlikeli de olabiliyor. Dolayısıyla erken yaşta yapay zekâ eğitimi verilerek çocuklara bilinç kazandırılması çok güzel. Yapay zekânın kötüye kullanımıyla karşılaştıklarında da kendilerini daha rahat koruyabilirler.”

80’lİ YILLARIN ANSİKLOPEDİSİNDEN FARKLI DEĞİL
Osman Demircan - Bilişim Uzmanı: Aslında artık geleneksel eğitim siteminin sorgulanması gerekiyor. Tüm dünyada bilgi çocuğa bir insan aracılığıyla veriliyor. Öğretilen ise o bilginin nasıl kullanılacağı. Artık yapay zekânın hayatımıza girmiş olmasıyla birlikte bilgiyi almak için kimseye ihtiyacımız yok. Ama bu bilginin nasıl kullanılacağı kısmı ile ilgili öğretmenlere ihtiyaç var. Eminim Çin’de başlayan bu durum dünya geneline çok hızlı yayılacak. Artık eğitimin en güzel yanı bilginin tek bir merkezde tutulabiliyor olması. Aslında bugün yapay zekâ, 80’lerde evimizdeki ansiklopedilerden farklı değil. Daha hızlı ve daha kullanışlı. Dolayısıyla çocuğa bunu nasıl kullanacağı öğretilirse, ilerde kendine, ailesine, ülkesine katkısı olur.
ÇOK OLUMLU BİR ADIM
Doç. Dr. Sefer Darıcı - Sivas Cumhuriyet Üniversitesi İletişim Fakültesi Yeni Medya ve İletişim Bölümü Başkanı:
“Yapay zekâ uygulamalarına ilişkin gerek zihinsel bir anlayış ve temel oluşturabilmek ve gerekse okullarda ileride yapay zekâ entegrasyonunu sağlayabilmek için olumlu bir adım. Burada dersin yer alması kadar bu dersi yürütecek öğretmenin yetkinliği, alan bilgisi, gelişmeleri takibi ve okuldaki teknik altyapı da önemli. Burada da gelecekte tam bir entegrasyon sağlamak için okullardaki teknik altyapı eksiklikleri tamamlanmalı, idareci ve öğretmenlerin de bu alanda eğitim almaları sağlanmalı.”