Güncelleme Tarihi:
Delalet kelimesinden türetilmiş olan İstidlal kelimesi Çıkarım sözcüğüyle eş anlamlıdır. Osmanlıca kaleme alınmış mantık kitaplarında çıkarım kelimesinin yerine istidlal sözcüğü kullanılır.
Çıkarım Nedir?
Mevcut bulguları göz önünde bulundurarak bir hükme varmaya çıkarım denir. Örneğin gökyüzünün bulutlarla kaplı olduğunu gören bir kişi yakında yağmur yağacağı çıkarımında bulunabilir.
Çıkarımın tahminden farkı mevcut doneleri inceleyerek bir sonuca varmasıdır. Tahmin sadece hislere ve sezgilere dayanırken çıkarımda tüme varım, tümdengelim, gözlem ve analitik düşünme gibi yöntemler kullanılır.
TDK'ya Göre Çıkarım Ne Demek?
TDK'ya göre çıkarım önermeleri karşılaştırarak varılan sonuç anlamına gelir.
Mantık biliminde birçok farklı yol ile çıkarım yapmak mümkündür. Bunlardan en bilineni analojidir.
Not: Aynı kökten türemiş olan çıkarsama kelimesi çıkarım ile eş anlamlıdır. İki kelime cümle içerisinde birbirinin yerine kullanılabilir. Analoji, iki farklı kavramın ortak noktaları arasında bağlantı kurarak çıkarımda bulunmak demektir.
Örnek Cümleler:
1- Tüme varım yöntemiyle yaptığı çıkarımların bir kısmını hatalı buluyorum..
2- Bilim insanları, çıkarsamalarla değil gözlem ve deneylerle sonuca ulaşır.