Güncelleme Tarihi:
Çıbanlar cildinizin herhangi bir yerinde gelişebilen enfeksiyonlardır. Özellikle terleyen, tüylenen ve sürtünmenin olduğu bölgelerde çıkmaktadır.
Çıban Nedir, Neden Çıkar?
Çıban, Staphylococcus aureus bakterisinin neden olduğu bir saç folikülü enfeksiyonudur. Bu yaygın bakteri deride yaşar ve popülasyonun yaklaşık üçte biri mikropu burunlarında taşır. S. aureus genellikle zararsızdır, ancak daha derin dokulara erişim kazanırsa hafif ila şiddetli enfeksiyonlara neden olabilir.
Yüz, boğaz, koltuk altı, kasık ve kalça gibi vücudun belirli bölgeleri çıbanlara daha duyarlıdır. Göz kapağındaki çıban, arpacık olarak bilinir. Bir karbonkül, birbirine bağlı fraktürlerin bir toplamıdır ve birkaç püstüler açıklığa sahiptir. Çıbanlar genellikle kendiliğinden düzelir, ancak şiddetli veya tekrarlayan vakalar tıbbi tedavi gerektirir.
Çıbanlar irin oluşturur. Bu da onu daha büyük ve daha acı verici hale getirir. Çıbanların çoğu patlayacak ve iltihap iz bırakmadan akar. Fakat daha derin olma olasılığı da yüksektir. Çıbanlar, gençler ve genç yetişkinlerde, genellikle erkeklerde nispeten yaygındır. Bakteriler kesik ve sıyrıklardan cilde girdiğinde çıban oluşur.
Bağışıklık sisteminiz daha sonra bakterileri öldürmek için enfeksiyonla savaşan beyaz kan hücreleri gönderir. Beyazlama sebebi bundan kaynaklıdır. Enfeksiyon cildin daha da altına yayıldığında bir karbonkül gelişir. Bu, Carbuncles adı verilen bir çıban kümesi yaratır. Carbuncles, çıbanlardan daha az yaygındır. Çoğunlukla sağlığı kötü olan veya bağışıklık sistemi zayıf olan orta yaşlı veya yaşlı erkekleri etkilerler.
Çıban Belirtileri Nelerdir?
Tedavi etmeden önce çıbanların belirtilerini bilmek gerekmektedir. Bunlar;
Küçük bir cilt bölgesi iltihaplanma ve hassasiyet,
Ağrılı bir yumru,
Birkaç gün sonra beyaz veya sarı bir kafa oluşumu,
Patlama ve irin akması,
Çıbanın şiddetine bağlı olarak yara izi oluşabilir.
Çıbanlar İçin Risk Faktörleri Nelerdir?
Kesikler, sıyrıklar veya çizikler, bakterilerin daha derin dokulara erişimini sağlar. Bazı faktörler kişiyi çıbana karşı daha duyarlı hale getirir. Örneğin;
Diyabet, tekrarlayan çıbanlar, özellikle 40 yaşın üzerindeki insanlar için kontrolsüz diyabet belirtisi olabilir.
Yetersiz hijyen, koltuk altı gibi doğal kırışıklıklar ve çatlaklardaki ter ve ölü cilt hücreleri, bakteriler için misafirperver bir yuva sağlar.
Beslenme, yetersiz beslenme, bir kişinin doğal bağışıklığını azaltabilir.
Kırık cilt, egzama gibi diğer cilt sorunları cilt yüzeyini kırabilir.
Çıban Sıkmak Patlatmak İyi Gelir mi?
Genelde çıbanı sıkmak ve patlatmak doğru bilinen bir yanlıştır. Çıbanlar hiçbir zaman sıkılmamalı ya da patlatılmamalıdır. Göz ve burun çevresindeki çıbanlar her zaman bir doktor tarafından tedavi edilmelidir, çünkü enfeksiyon kan dolaşımına girebilir ve beyne ulaşabilir. Tedavi sürecinde;
Diyabet gibi altta yatan bozuklukları kontrol etmek,
Vücudu enfeksiyondan kurtarmak için uzun süreli antibiyotik kullanımı,
Antiseptik şampuan ve sabun kullanımı,
Burun zarlarına antibiyotikli kremler sürülür, çünkü S. aureus genellikle burunda bulunur,
Kişisel hijyene büyük önem verilmesi gerekmektedir,
Tüm yatak takımlarının ve havluların sık sık yıkanması,
Bazı durumlarda, S. aureus bulaşıcı olduğu için hanenin diğer üyelerinin de benzer tedaviye ihtiyacı olacaktır.
Çıban Nasıl Geçer?
Çıbanlar genelde kendiliğinden geçmektedir. İlk olarak bölgeyi antiseptik sabunla yıkayın. Günde üç kez 10 dakika kadar sıcak kompres uygulayın. Kendi kendine patlamış çıbanı bir bandaid ile örtün. Enfeksiyonun yayılmasını önlemek için ellerinizi iyice yıkayın. Enfekte bölgeleri her yıkadığınızda ve kuruttuğunuzda yeni havlu kullanın. Çıban birkaç gün sonra düzelmiyorsa doktorunuza görünün.