Çengname Kimin Eseri Ve Kim Tarafından Yazılmıştır? Özeti, Türü, Konusu Ve Özellikleri
Güncelleme Tarihi:
Farsça kökenli bir sözcük olan çeng, Osmanlı döneminde, saz eğlencelerinde ve işret olarak adlandırılan dost meclislerinde çalınan telli bir enstrümandır. Davetlilerin hep birlikte şarkılar söyleyip şiirler okuduğu eğlencelere ise çeng ü çengane denir. Bu kelimeden türetilen Çeng-name adlı eserde ise, çeng, insanın kalbine ilahi sırların ilham edilmesine vesile olan bir enstrüman olarak betimlenmiştir. Türk edebiyatının klasik eserleri arasında yer alan Çengname kimin eseridir? Eserin konu başlıkları ve yazılış amacı nedir detayları ile derledik.
Name kelimesi hem mektup hem de kitap anlamına gelir. Name ile biten klasik eserleden bazıları şunladır:
1- İbn-i İskender Keykavus - Kabusname
2- Şeyhi - Harname
3- Abdülvasi Çelebi - Halilname
4- Aşık Paşa - Garipname
5- Ahmed- İskendername
Çengname Kimin Eseri ve Kim Tarafından Yazılmıştır?
İlk dönem tasavvuf edebiyatının en önemli eserlerinden biri olarak kabul edilen Çengname, Ahmet Dai tarafından yazılmıştır. Doğum tarihi tam olarak bilinemeyen Ahmet Dai, Germiyanoğulları Beyliğinin sınırlarını içerisinde doğmuştur.
Yunus Emre, Mevlana ve Hacı Bektaşi Veli'nin etkisiyle tasavvufun tüm Anadolu'da yayıldığı bir dönemde dünyaya gelen Ahmet Dai, gençliğinden itibaren tasavvufi konulara ilgi duymaya başlamıştır. Temel hadis, fıkıh ve kelam ilimlerini öğrendikten tamamen tasavvufa yönelmiştir. Vahdet-i Vüdud anlayışının temel ilkelerini açıkladığı eseri Ukudü'l-cevâhir, yaşadığı dönemde büyük ilgi görmüş, ününün Osmanlı sınırları içerisinde yayılmasında etkili olmuştur.
Dönemin önde gelen alimlerinden olan Ahmet Dai, aynı zamanda 15. yüzyılın en üretken yazarlarından biridir. Biri Türkçe, biri Farsça olmak üzere iki divanı olan ünlü mutasavvıfın, tasavvuf üzerine yazdığı diğer önemli kitapların isimleri Tercüme-i Tabirname ve Teressül'dür.
Çengname Konusu
Çengname adlı eserde, insanın gelip geçici heveslerden vazgeçmesi, ahireti gözeterek yaşaması ve her an Allah'a ibadet edip onu zikretmesi gerektiği anlatılır. Eserde nefis terbiyesi, ilim ve marifet gibi konulara da yer verilir.
Çengname Özeti
Eserin ilk bölümünde Allah'a dua edilir ve geçmiş günahlar için mağfiret dilenir. İkinci bölümün adı naattır. Bu bölümde Hz. Muhammed'in ümmeti için yaptığı fedakarlıklar, katıldığı savaşlar ve sahip olduğu üstün vasıflar anlatılır. Alemlere nur olarak yaratılan Hz. Muhammed'e dua edildikten sonra kitabın mukaddime (ilk kısmı) başlar.
Çengname Türü ve Özellikleri
Çengname, mesnevi türünde kaleme alınmış bir eserdir. Eserde yer alan her beyit, kendi içerisinde kafiyelidir. Eserde siret (iç dünya, manevi yaşam) ve suret (dış görünüş, zahir) başta olmak üzere birçok zıt anlamlı kelime, bir arada kullanılmıştır.