Celali isyanları nedir, sebepleri nelerdir? Celali isyanlarını kim bastırdı?
Güncelleme Tarihi:
Osmanlı döneminde ortaya çıkan pek çok isyan bulunmaktaydı. Bu isyanlardan bir tanesi de Celali isyanlarıydı. Celali isyanlarının kim tarafından çıkartıldığı ve bu isyanlarının sebeplerinin neler olduğu tartışılmaktadır. Celali isyanları ile ilgili son günlerde pek çok araştırma yapılmaktadır. Peki, celali isyanları nedir? Celali isyanlarının sebepleri nelerdir? Celali isyanlarının bastırılması emrini kim vermiştir? İşte Osmanlı dönemindeki en önemli isyanlardan olan Celali isyanları ile ilgili tüm detayları derledik.
Celali isyanları 16. ve 17. yüzyılda ortaya çıkmış olan isyanlardır. Bu isyanlar doğrudan padişah yönetimini hedef almıştır. Celali isyanları Anadolu bölgesinde ortaya çıkmıştır.
Celali İsyanları Nedir?
Celali isyanları 16. yüzyılda ortaya çıkmış ve 17. yüzyıla kadar sürmüş olan bir isyandır. Osmanlı döneminde ki Yavuz Sultan Selim döneminde ortaya çıkan bu isyanlar IV. Mehmed dönemine kadar sürmüş ve çeşitli kanlı olaylara neden olmuştur. Celali isyanlarının pek çok sebebi olduğu bilinmektedir. Celali isyanları kanlı bir şekilde bastırılmış olan isyanlardır. Osmanlı imparatorluğu dönemindeki en önemli isyanlar arasında gösterilmektedir.
Celali isyanlarının adı da Şeyh Celal'den gelmektedir. Bu isyanların başında yer alan Şeyh Celal bu isyan ordusunun önderi olarak da bilinmektedir. Şeyh Celal Anadolu'da Yozgat'ta yaşayan Bozoklu bir köylü idi. Şeyh Celal ilk olarak bu isyanları Anadolu'nun Tokat yöresinde başlattı. Aynı yıl içerisinde başlayan bu isyanlar kanlı bir şekilde bastırılmıştır. Daha sonra Celali isyanları yer yer Anadolu'nun farklı yerlerinde de ortaya çıkmıştır.
Sebepleri Nelerdir?
Celali isyanlarının birçok nedeni vardır. En büyük nedenleri arasında ekonomik nedenler olarak görülmektedir. 16. yüzyılın başlarında Osmanlı döneminde bir ekonomik buhran meydana geldi. Ekonomik buhran sonucunda toplumsal bunalım da patlak vermişti. Bu dönemde yapılan coğrafi keşiflerin de buna etkisi olduğu bilinmektedir. Coğrafi keşifler ile birlikte Anadolu'da ticaret merkezlerinin yönleri değişmişti. Akdeniz ve Anadolu'da ticaret yönleri de değişince halk ekonomik olarak büyük sıkıntılar çekiyordu. Bundan Osmanlı hükümeti de etkilenmişti. Ticaret yollarının da değişmesi ile birlikte ticaretten kazandığı gelirler haliyle düşmüştü.
Avrupa devletleri de Osmanlı'nın geri kaldığı bu dönemde güçlenmeye başlamışlardı. Aynı zamanda güçlü Avrupalı devletlere karşı seferler düzenleyemeyen Osmanlı ordusu savaş ganimetlerinden de geri kalmak zorunda kaldı. Bundan dolayı Osmanlı devleti vergileri arttırma yoluna gitti. Bu dönemde çeşitli vergiler ortaya çıktı. Tımar sistemi bu dönemde ortaya çıktı ve tımar sistemi bir saltanat haline gelmişti. Halk ise bu ağır vergilerden ötürü sömürüldüğünü düşünüyor ve bu duruma artık kayıtsız kalınmaması gerektiğini düşünüyorlardı. Tam olarak bu dönemde bir feodal durum otaya çıkmıştı.
Anadolu'da yaşayan halk artık vergilerini ödeyemez hale geldi ve topraklarını terk etmek zorunda kalıyordu. Bunun sonucunda da halk köylerden kasabalara ve kentlere göç ederek buralarda çalışmak zorunda kalıyordu. Osmanlı devletinin bu dönemde ekonomisi adeta alt üst olmuştu. İşsizlik ve geçim sıkıntısı baş gösterdi. Bu dönemde de Celali isyanları patlak verdi. Şeyh Celal'in önderliğinde halk Anadolu'nun çeşitli yerlerinde isyanlar başlattı. Aynı zamanda bu isyanlara Osmanlı ordusunun eski sipahileri ve sekbanları da destek vermeye başladı. Halk bu dönemde adaletsiz bir yönetim olduğunu düşünerek artık bu düzene son verilmesi gerektiği görüşündelerdi. Bunun için de Anadolu'da örgütlenerek isyan başlattılar. Bu isyanlar ise kanlı bir şekilde bastırılmıştır.
Celali İsyanlarını Kim Bastırdı?
Osmanlı döneminde ortaya çıkan bu isyanlar tam olarak 16. yüzyıldan 17. yüzyıla kadar sürdü. Bu isyanları Osmanlı ordusu kanlı bir biçimde bastırmıştır. Bastırılma ise IV. Mehmed döneminde gerçekleşmiştir.