Bulaşıcı hastalığa karşı üç önlem: Beslenme, dinlenme, hijyen
Güncelleme Tarihi:
Okulların açık olması, eğitimin devam etmesi özellikle Türkiye için önemli toplumsal olaylar arasında bulunuyor. Çünkü nüfusumuzun yüzde 23’ü zamanının çoğunu, bulaşıcı hastalıkların yayılma riskinin çok olduğu okullarda geçiriyor. Hele hele birinci yarıyılın sona erdiği ve havaların soğuduğu bu dönem, riski daha da arttırıyor.
Okullarda her mevsim en sık görülen bulaşıcı hastalıklar “üst solunum yolu enfeksiyonları” olarak karşımıza çıkıyor. Aileler genellikle hasta olsa da çocuğunun derslerden geri kalmaması için okula gitmesini istiyor ancak üst solunum yolu enfeksiyonu olan bir öğrencinin sınıfta bulunması diğerleri için de riskli. Kapalı bir ortamda çok sayıda çocuğun olması, buradaki öğrenci başına düşen hava hacminin yetersiz kalması, soğuk havalar nedeniyle sınıfın yeterince havalandırılamaması ve enfeksiyonu olan çocukla bir şekilde temasta bulunulması hastalığın bulaşma riskini artırıyor. Ayrıca çocuğun iyileşme süreci de uzayabiliyor, ders motivasyonu düşebiliyor.
Bir başka bulaşıcı hastalık ise ishalli olanlar. Çocukların evleri dışında tuvalet hijyeni ile ilgili sorun yaşamasının yanı sıra içilen ve kullanılan suyun temiz olmaması da ishalli hastalıklara neden olabiliyor. Okullarda çocukların tuvalet hijyenine yeterince dikkat etmemeleri musluk bataryalarının kirlenmesine neden olabilir. Eğer ishalli hastalığı olan bir çocuk, tuvalet hijyeni ile ilgili yeterince dikkatli olmazsa diğer çocuklara da hastalık bulaşabilir.
Salgın hastalıklardan korunmada enfeksiyon hastalıkları zincirinin kırılması gerekiyor. Bu da kaynağın ortadan kaldırılması, bulaşma yoluna yönelik önlemler alınması ya da hassas kişinin korunması anlamına geliyor. Enfeksiyon zincirinde yer alan faktörler şu şekilde sıralanabilir:
Enfeksiyon etkeni: Bakteri, virüs, parazit ve mantar olabilir.
Enfeksiyon kaynağı: Enfeksiyon etkeninin bulunduğu kaynaktır. Bu enfekte bir kişi olabilir, enfeksiyon etkeninin olduğu su ya da toprak olabilir.
Kaynaktan çıkış: Enfeksiyon kaynağından etkenin çıkmasıdır. Bu balgam, tükürük, idrar, dışkı, kan gibi farklı şekillerde olabilir.
Bulaşma yolu: Kaynaktan ortama dağılan enfeksiyon etkeninin hava, toz, araçlar, vektör aracılığıyla bulaşması.
Giriş kapısı: Enfeksiyon etkeninin ağız, burun, göz gibi farklı yollarla hassas kişiye girmesi söz konusudur.
Uygun konakçı: Enfeksiyonlara hassas olan kişidir. Bu kişinin kronik hastalığının olması, dengesiz beslenmesi gibi farklı özel durumlar hassasiyetini artırıyor.
Temizlik kuralları evde öğrenilir
Ailelerin de dikkat etmesi gereken bazı hijyen kuralları bulunuyor. Anne babalar bu kurallara uyduğunda, çocuklar da daha kolay öğrenip uygulayabiliyor. Unutulmamalı ki, çocukların hijyen kurallarını öğrendiği ilk yer ev ortamıdır. Ailenin hijyen kurallarını uygulaması durumunda çocuklar görerek ve yaşayarak öğrenirler. Evde temiz akar su olması, sabun kullanılması, kişisel hijyen malzemelerinin ayrı olması temel ilkeler arasında bulunuyor. Kişisel hijyen malzemelerinde el havlusu, vücut havlusu, tarak, tırmak makası gibi malzemeler başta geliyor.
Sabahları banyo yapmak, yemeklerden önce ve sonra sabunla el yıkamak, tuvalet öncesi ve sonrası mutlaka sabunla el yıkamak, gün içinde sık aralıklarla el yıkamak, günde en az 2 defa doğru bir şekilde diş fırçalamak temel temizlik kuralları olarak sıralanabilir. Ailelerin çocuklara bu davranışları bebeklikten itibaren kazandırmaları gerekiyor.
Okulda çocuğun hijyen kurallarına uyma durumu aileler tarafından izlenmeli. Onlara özellikle yemekten önce ve sonra, tuvaletten önce ve sonra el yıkayıp yıkamadıkları sorulmalı, eğer bu davranışlar yapılmıyorsa aile tarafından uyarılması lazım.
Sağlıklı ve dengeli beslenme önemli
Bu tür hastalıklara karşı korunmada beslenmenin de önemli bir rolü var. Örneğin çocukların vücut dirençlerinin artmasını sağlayacak şekilde sağlıklı ve dengeli beslenmesine dikkat edilmeli. Çocukların her gün süt, yumurta, sebze, meyve yemesine özen gösterilmeli. Her gün et ya da kurubaklagillerden yeterli miktarda yiyerek protein ihtiyacının karşılanması lazım. Gazlı içecekler, cipsler, şekerli ve çikolatalı yiyecek ve içeceklerden kaçınılmalı. Hastalıkla ilgili herhangi bir sorun görüldüğünde sağlık kuruluşuna başvurulmalı, hasta çocuk tedavi edilmeli ve dinlenmesi için ortam yaratılmalı. Ancak sadece velilerin değil, okulların da enfeksiyon bulaşmasını önleyecek tedbirler alınması gerekiyor. Temiz su ve tuvalet hijyeninin yanı sıra gıda hizmetlerinde çalışan personelin sağlıklı olması, hijyen kurallarına uyması gerekiyor. Sınıflarda yeterli havalandırmanın olmasına da dikkat edilmeli.
Öğretmenler örnek olmalı
Bütün bunların yanı sıra öğretmenlerin de dikkat etmesi gereken noktalar var. Özellikle çocukların bulaşıcı hastalıklardan korunması konusunda öğretmenlere büyük sorumluluk düşüyor. Bunlar arasında öğrencileri hijyen davranışları konusunda bilgilendirmek, gözlemlemek ve gerekirse uyarmak, onların sağlıklı beslenme davranışları kazanmasına katkı sağlamak ve hem sağlıklı beslenme hem de hijyen davranışlarına uyma konusunda çocuklar için örnek davranış sergilemeleri gerekiyor.
Ayrıca öğretmenlerin, sınıftaki hasta öğrenciyi fark etmeleri lazım. Özellikle üst solunum yolu enfeksiyonu olan çocuğun erken tanısının konulması diğer çocuklara bulaşmasının önlenmesi açısından önemli. Hasta olan çocukların okul yönetimi aracılığıyla ailesine haber verilmesi, sağlık kuruluşuna başvurmasının önerilmesi ve evde dinlenerek tedavi olması, hastalığın salgın boyutuna gelmesini önlemek için atılacak adımlar arasında bulunuyor.