Güncelleme Tarihi:
Motorlu araçların ateşleme sisteminin en önemli parçalarından birisi olan buji, aracın yakıt tüketimi ve yüksek performansa sahip olması noktasında kritik öneme sahip olan parçalardan biri olarak karşımıza çıkar.
Buji Nedir ve Ne İşe Yarar?
Motorlu araçlar en basit tabiri ile gaz pedalına basıldığında ilerlese de arka planda aslında çok daha karmaşık bir sürecin işlemesi söz konusudur. Aracın motorunun çalışması ve yakıtın kinetik enerjiye dönüştürülebilmesi doğrultusunda pek çok parça uyum içinde çalışır.
İçten yanmalı olan benzinli motorların hayati öneme sahip olan parçalarının başında buji gelmektedir. Bu bakımdan buji nedir ve ne işe yarar şeklindeki sorularla karşı karşıya kalmaktayız. Motorlu araçlardaki her silindirde birer adet şeklinde bulunan buji, yanma odasındaki yakıt-hava karışımını ateşleme görevini yürüten bir parçadır. Motorun içinde gerçekleşen yanma işlemi, ateşleme bobininden gelen ve yüksek voltajlı olan elektrik akımının buji tırnakları arasında kıvılcım oluşturmasıyla gerçekleşmektedir.
Buji Nasıl Çalışır ve Bozulduğu Nasıl Anlaşılır?
Motor sistemleri içerisinde hava-yakıt karışımının potansiyel enerjisini kinetik enerjiye dönüştürmek doğrultusunda bir dizi işlem gerçekleşir. Valfler vasıtasıyla silindirlere aktarımı gerçekleştirilen hava-yakıt karışımının sahip durumda olduğu potansiyel enerji, pistonların yukarı yönlü sıkıştırması ile daha da artırılır. Böylece sıkıştırmanın zirve noktasında yakıt küçük bir kıvılcım ile ateşlenerek pistonu aşağı doğru zorlayan bir patlama etkisi oluşturur.
Meydana gelen yanma olayı sonrası aşağı yönlü şekilde hareket eden pistonlar krank milinin döndürülmesini ve aracın tekerleklerinin hareket etmesini sağlar. Buji ise pistonları aşağı yönlü harekete zorlayıcı bir etki yaratan ve krank milinin dönmesini sağlayan ateşleme işlemini gerçekleşmesine neden oldur. Dizel motoruna sahip araçlarda ise ateşleme işlemi sıkıştırma yöntemiyle gerçekleştiğinden dolayı buji bulunmuyor.
Buji, araçlardaki motor performansını doğrudan etkileyen bir parçadır. Bu sebeple bujinin bozulması durumunda hissedilir belirtilere ortaya çıkar. Bunlar:
- Aracın yavaş çalışır durumda olması yahut eskisi kadar hızlı bir biçimde ivmelenmez,
- Bujilerdeki tırnak aralığının ideal konumda olmaz,
- Bujinin çatlamış halde olması.
- Bujileri kontrol amaçlı olarak söktüğünüzde üzerinde yağ birikintileri olur.
- Bujinin izolatör ucu, elektrotları ve gövde kısmında kurumun oluşur.
- Buji elektrotları kaynamış olur ve üzerinde yabancı maddelerin toplanmış olduğu görülür.
- Gaz pedalına basıldığında motorda tekleme hissedilir,
- Yakıt tüketiminde gözle görülür bir artış söz konusu olur,
- Motor rölantide iken pürüzlü ve titreşimli bir şekilde çalışır,
- Marşa basıldığında motor geç çalışır ya da hiç çalışmaz. Tüm bu belirtiler otomobilde bujinin bozulduğunu gösterir.
Buji Özellikleri Hakkında Bilgi
Buji, motorlu bir aracın yanma bölümünde bulunan yakıt ve hava karışımını kıvılcım çıkarmak suretiyle ateşleyen en önemli donanımlardan biri olarak karşımıza çıkar. Aracın hareket etmesini sağlayan motorun hareket enerjisine kavuşabilmesi bakımından yakıtın ateşlenmesine gereksinim söz konusudur.
İçten yanmalı motorlarda da yakıtı ateşleyen sistem olarak bujiler öne çıkmaktadır. Bu bakımdan benzinli araçların en hayati parçalarından biri olma özelliği barındırır. Ataçların çalışmasında önemli bir unsuru teşkil eden her parçada olduğu gibi bujinin de kendisine özgü olan özelliklerinin varlığı söz konusudur. Bu anlamda bujinin bazı önemli özelliklerini şu şekilde listelemek mümkün olmaktadır. Bunlar:
- Motorlarda ateşlemeyi sağlar.
- Motor içerisinde oluşan yüksek ısının dışarı atılmasında önemli bir rol üstlenir.
- Motorun hareket enerjisine kavuşması noktasında büyük bir görev üstlenir.
- Motorlu aracın performansının arttırılmasının sağlanmasında en önemli unsurlardan birini oluşturur.