Bu ailenin işi son teknoloji

Prof. Dr. Kürşat Çağıltay’ın eşi Prof. Dr. Nergiz Çağıltay, yazılım mühendisliği bölümünde öğretim üyesi olarak görev yapıyor. 26 yaşındaki kızları Bengisu Çağıltay Amerika’daki Wisconsin-Madison Üniversitesi’nde araştırma görevlisi. “Etkileşimli Sosyal Robotlar” projesi ile çocukların kitap okuma alışkanlığını ve bilime olan ilgisini artıracak teknolojiler üzerinde çalışıyor. Ailenin en küçük üyesi olan 21 yaşındaki Bilgehan Çağıltay ise bilgisayar mühendisliği 4’üncü sınıf öğrencisi. O da geçtiğimiz yaz Wisconsin-Madison Üniversitesi’ndeydi, orada artırılmış ve sanal gerçeklik teknolojileri alanında staj yaptı.

‘OYUNCAK BEBEKLER İLGİMİ ÇEKMEZDİ’
Ailenin ilk çocuğu olan Bengisu Çağıltay, Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) Bilişsel Bilimler Enformatik Enstitüsü’nde yüksek lisansını tamamladıktan sonra Wisconsin-Madison Üniversitesi’nin bilgisayar mühendisliği alanında doktorasına başladı. Aynı zamanda üniversitede araştırma görevlisi olarak çalışan Bengisu, aile bireyleriyle etkileşimde olacak sosyal robotları tasarlayan ekipte yer alıyor. Bengisu, “Ben kendimi bildim bileli büyünce bilgisayar mühendisi olmak istediğimi söylerdim” diyerek çocukken oyuncak bebeklerin ilgisini hiç çekmediğini belirtiyor. Bengisu Çağıltay çalıştığı alana ilgisinin nasıl şekillendiğini söyle anlatıyor:

İLK PROJEMİN DANIŞMANI BABAMDI
“Babam yeni çıkan teknolojileri işi gereği hep takip ederdi. O yüzden evde hep son teknolojik cihazlarla bir arada olurduk. Benim de ilgimi çekiyordu. İlk projemi ilkokul 5’inci sınıftayken, şu an konuşulan metaverse dünyasının bir temsilini hazırlayarak yapmıştım. Bir sanal okul tasarlayarak bunun kullanılabilirliği üzerinde çalışmıştım. İlk projemin danışmanlığını babam yapmıştı.”

ÇOCUKLARIN OKUMA ARKADAŞI OLACAK ROBOT
Bengisu, Amerika’da bilime ve okumaya merakı olmayan 10-12 yaş aralığındaki çocuklara arkadaş olacak sosyal robotlar üzerinde çalışıyor. Onun robotları çocuklarla okudukları kitaplar üzerine konuşuyor, duygularını farklı renklerde çıkarttıkları ışıklarla belli ediyor. Psikoloji literatürüne göre belirlenen bu renkler robotun o anki duygu durumunu yansıtıyor. Mor renk üzgün olduğunu belirtirken turuncu ise mutlu olduğu anlamına geliyor. Robot kitapta geçen bir olay nedeniyle korktuğunda bir adım geri giderken, sevgi dolu hissettiğindeyse çocuğa yaklaşıyor.

EĞİTİCİ CÜMLELERLE YORUMLAR YAPIYOR
Robot, daha önce sistemine yüklenmiş olan eğitici cümlelerle yorum yapabiliyor. Yorumlarını okunan kitabın ilgili bölümündeki duruma göre belirliyor. Örneğin, ‘Benim de bir kardeşim var ve o da böyle davranır’ ya da ‘Sana inanıyorum, sen de büyüdüğünde bilim insanı olabilirsin’ diyerek çocuğu motive ediyor. Ailesi gibi akademik hayata devam etmeyi hedefleyen Bengisu, “Şimdilik hedefim bu ama ilerde hayallerim arasında kendi şirketimi kurmak da var. Şirketimde aile içi iletişimi destekleyen ve ailelerin bilinçlenmesine katkı sağlayan yeni teknolojiler üzerinde çalışmalar yapmak istiyorum” dedi.

‘MAKİNELERİN DİLİNDEN KONUŞMAK İSTEDİM’
Ailenin en küçük üyesi Bilgehan Çağıltay, Sabancı Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği bölümünde 4’üncü sınıf öğrencisi. Mezun olduktan sonra artırılmış ve sanal gerçeklik alanlarında çalışmaya devam etmek istediğini söyleyen Bilgehan, “Geçmiş yıllarda herkesin bilgisayarı yoktu ama şimdi yaşamamızda vazgeçilmez bir yerde. İlerde sanal ve artırılmış gerçeklik teknolojilerinin de öyle olacağını ön görüyorum. Bilgisayar mühendisliği bölümünü matematiği kullanarak makinelerin dilinden konuşabileceğimi düşünerek seçtim. Geçtiğimiz yaz Wisconsin-Madison Üniversitesi’nde 3 ay staj yaptım. Evlerin engelli bireylerin rahat kullanabilmesi için gereken kriterlere sahip olmasında artırılmış gerçeklik teknolojilerinden faydalanmamızı sağlayacak çalışmalar yaptım” dedi.

ÇOCUKLARIMIZLA ÇALIŞACAK OLMAMIZ HEYECAN VERİCİ
Prof. Dr. Nergiz Çağıltay, Atılım Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Yazılım Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi: “Bilgehan’ın gelişiminde ablası Bengisu’nun da çok etkisi oldu. Bilgehan bu sebeple ablasını rol model almış olabilir. Bengisu’nun çocukluğundan beri bilgisayar alanına ilgisi vardı ama üniversite sınavına girip tercih yapacağı zaman bize sitem etti. ‘Bilgisayar alanında ilerlemek istiyorum ama bunu sizden etkilendiğim için mi istiyorum emin değilim’ dedi. Sonrasında meslek hakkında bilgi aldı ve bu mesleğin kendisi için uygun olduğuna karar verdi. Bilgehan’da süreç daha farklı ilerledi. Bilgehan, bu ailede 3 kişi bilgisayar alanında çalışıyor diyerek kararlı bir şekilde okuduğu bölümü seçti ve tek tercih yaptı. Gerçekten biz bu mesleği severek yaptığımız için çocuklar da bundan dolaylı bir şekilde etkilendiler. Şimdi çalışmalarımızı çocuklarımızla birlikte yapacak olmak heyecan verici. Hepimiz farklı konularda ama benzer alanlarda çalışıyoruz. İlerde dördümüz birlikte bir makale yazmak istiyoruz. Büyük ihtimalle sanal gerçeklikle ilgili bir makaleyi kaleme alacağız.”

BENGİSU ÖNE GEÇTİ
Prof. Dr. Kürşat Çağıltay, Sabancı Üniversitesi Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi Bilgisayar Bilimi ve Mühendisliği Öğretim Üyesi: “Hepimiz benzer disiplinlerde çalışmalarımızı sürdürdüğümüz için evde tatlı atışmalar olabiliyor. Bu yıl Bengisu ve çalıştığı ekip Amerika’da büyük bir konferansa katıldı. Ben yıllardır o konferansta makale sunmaya çalışıyordum, bir türlü başarılı olamadım. O benden öne geçti. Bu sene ben de oraya bir makale göndereyim dedim. Bengisu hemen ‘Bana gönderin, ben bir bakayım’ dedi. Gönderdik ve birçok yerini eleştirdi. Bu yaptığı eleştirileri de benden öğrendi aslında. Şu an çalıştığım üniversitede göz hareketleri takip teknolojisi ve sanal gerçeklikle ilgili çalışmalarıma devam ediyorum. Göz hareketleri takip teknolojisi hakkında Nergiz ile çalışıyorum. Aile boyu çalışmalar yapmaya devam ediyoruz. Güçlerimizi birleştirerek ilerleyeceğiz gibi gözüküyor.”