Bosna, 135 yıl sonra ilk Türk mezununu verdi

Osmanlı padişahlarından Sultan 2. Bayezid'in torunu Gazi Hüsrev Bey'in, Bosna Sancak Beyliği yaptığı dönemde, 1537'de inşa ettirdiği Gazi Hüsrev Bey Medresesi, 463 yıldır ülkede ve Avrupa'da kesintisiz eğitim veren ender kurumlardan biri olarak dikkati çekiyor.
Osmanlı döneminde Balkanlar'ın önemli bir eğitim kurumu olan bu medresede, Bosna-Hersek'in 1878'de Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nca ilhak edilmesine kadar Anadolu'dan çok sayıda öğrenci bu köklü eğitim kurumundan mezun oldu. Bosna-Hersek'in Osmanlı'nın yönetiminden çıkmasının üzerinden geçen 135 yıl ardından Gazi Hüsrev Bey Medresesi'nde bir ilk yaşandı. Balkanlar'ın en köklü eğitim kurumu olan bu medresenin geçen cumartesi yapılan 463. dönem mezuniyet töreninde, Saliha Balcı isimli genç kız 135 yıl sonra Anaolu'dan Bosna-Hersek'e gelerek, bu okulu bitiren ilk kişi olarak kayıtlara geçti.
Medreseden bu yıl mezun olan 111 öğrenciden biri olan Saliha Balcı (18), ilköğretimini Türkiye'de tamamladığını ve o yıllarda hiçbir zaman yurtdışında okuyacağını düşünmediğini söyledi. Türkiye'de girdiği sınavda, iyi bir puan aldığını ve İstanbul'da lise eğitimi için iyi bir okula yerleştiğini belirten Saliha Balcı, şunları söyledi:
"Bir yıl boyunca liseye İstanbul'da devam ettim. O dönemde babam görevi gereği, Bosna'ya geldi. Ben de Bosna'yı araştırmaya başladım ve eğitim anlamında çok güzel koşullara sahip olduklarını gördüm. Özellikle başörtüsü konusunda, Türkiye'yle kıyasladığımızda o dönemde burada daha uygun bir ortam vardı. Böylece buraya gelmeye karar verdik."
Saraybosna'ya geldiğinde normal lise ile medrese arasında ikilemde kaldığını söyleyen Saliha Balcı, "Normal lisedeki eğitimle Türkiye'deki eğitimin çok farkı yoktu ancak medreseye gelince farklı olduğunu gördüm" dedi.
Okula kayıt yaptırdıktan sonra, dil dışında herhangi bir zorluk çekmediğini söyleyen Saliha Balcı, medreseye başladığı ilk yılda, hem Boşnakça öğrenme konusunda hem de okuldaki derslerinde başarılı olabilmek için çok çabaladığını anlattı.
Saraybosna'daki Osmanlı'dan kalma adetlerin, Türkiye'dekilerle aynı olduğunu dile getiren Saliha Balcı, öğretmenleriyle ya da arkadaşlarıyla hiçbir sorun yaşamadığını belirtti.
Saliha Balcı, "Medresede geçirdiğim 4 yıl boyunca hem dil öğrendim, hem de başarılı bir şekilde, diploması Avrupa'da da geçerli olan böylesi köklü bir eğitim kurumunu bitirdim. Osmanlı'dan sonra Anadolu'dan bu okula gelerek eğitim gören ilk kişi olduğum için de ayrıca kendimi çok mutlu hissediyorum" diye konuştu.
Gazi Hüsrev Bey Medresesi çatısı altında ve Saraybosna'da geçirdiği günlerle ilgili de Balcı, "Osmanlı torunu" olarak nitelendirdiği Türklerin ve Boşnakların çok ortak adeti olduğunu ve bu nedenle ortama alışmakta hiç zorluk çekmediklerini dile getirdi. Saliha Balcı, okuldan mezun olmasının ardından Türkiye'de bir yıl eğitim alacağını ve daha sonra tekrar Bosna'ya dönerek ilahiyat fakültesinde öğrenimini sürdüreceğini de sözlerine ekledi.

"Saliha'nın tek sorunu, Boşnakça'ydı"

Gazi Hüsrev Bey Medresesi Müdürü Ziyad Lyevakoviç, bu yılki 111 mezundan 62'sinin kız olduğunu ve bu öğrencilerin yüzde 70'inin çok başarılı bir şekilde eğitimlerini tamamladıklarını söyledi. Bu sene mezun olan öğrenciler arasında Türkiye'den de bir öğrenci bulunduğu için çok mutlu olduklarını söyleyen Lyevakoviç, okulun modern eğitim uygulamalarına sahip olduğunu ve Türkiyeli öğrenciler tarafından da tercih edildiğini belirtti. Saliha Balcı'nın 4. sınıftayken dersine de girdiğini belirten Lyevakoviç, genç öğrenci son derece terbiyeli olduğunu ve etik değerlere uygun hareket ettiğini vurguladı. Lyevakoviç, Saliha'nın 4 yıllık eğitim hayatı boyunca tek sorununun Boşnakça olduğunu belirtti. Lyevakoviç: "O sorunu da çözdü. Eğer şimdi yeniden bu okula başlasa, o zaman çok daha başarılı olacağına eminim" dedi.

Gazi Hüsrev Bey Medresesi

Osmanlı padişahlarından Sultan 2. Bayezid'in kızı Selçuk Sultan'ın oğlu olan Gazi Hüsrev Bey, Bosna Sancak Beyliği yaptığı dönemde başta Saraybosna olmak üzere bölgede birçok cami, hamam, aşevi ve eğitim kurumları inşa ettirdi. Gazi Hüsrev Bey, 1537'de Saraybosna'da kendi adıyla anılan medreseyi inşa ettirdi. Hırvatistan'ın güneyindeki Dubrovnik kentinden getirilen taş ustalarının yaptığı Gazi Hüsrev Bey Medresesi'nde, Osmanlı'nın bölgeden çekilmesinin ardından dahi eğitime aralıksız devam edildi. Komünizmin hüküm sürdüğü Yugoslavya döneminde de eğitime devam eden medrese, Saraybosna kuşatması süresince dahi kapılarını öğrencilere kapatmadı. Ülkenin en köklü eğitim kurumlarından biri olan Gazi Hüsrev Bey Medresesi'nde verilen eğitimin kalitesi ile İngilizce, Arapça ve Türkçe öğretilmesi nedeniyle Boşnak aileler çocuklarını burada okutmaya büyük önem veriyor. Diplomaları diğer liselerinkine denk tutulan mezunlar, istedikleri fakültelerde eğitim alabiliyor.