Bilgisayar oyunları hiç masum değil!
Güncelleme Tarihi:
15 yaşındaki Sinan Can’ın, bilgisayar oyunlarına fazla zaman ayırdığı için sağlık sorunları yaşadığının ortaya çıkmasıyla, bilgisayar ve teknoloji kullanımı yeniden tartışılmaya başlandı. Bilgisayar oyunlarının çok da masum olmadığını bir kez daha ortaya koydu. Çocuk ve gençleri teknolojinin zararlı etkilerinden korumanın zor olmadığını belirten uzmanlar, bazı oyunların çocukların kriz çözme, zaman yönetimi, hızlı karar verme gibi olumlu etkilerinin yanı sıra, fazla kullanımın sosyalleşememe, öğrenme güçlüğü, kötü not gibi psikolojik ve obezite, görme bozukluğu, sinir sıkışması gibi ciddi sağlık sorunlarına neden olduğunun altını çiziyor.
Bütün yaz bilgisayar başında oyun oynayan 15 yaşındaki Sinan Can’ın, bu nedenle sol bacağındaki toplar damarlarda pıhtı oluşması çocuk ve gençlerin teknoloji kullanımını yeniden gündeme getirdi. Uzmanlar, uzun süre bilgisayar başında oturmanın sadece bu şekilde fizyolojik değil, psikolojik etkiler de yarattığı konusunda aileleri uyardı. “Günümüzde ekranların içine doğan çocukları, fizloyojik ve psikolojik açıdan birçok tehlike bekliyor” diyen Nöroloji Uzmanı Dr. Bülent Madi’nin uyarıları şöyle:
ASLINDA KORUMAK ZOR DEĞİL
Çoğu ebeveynden “çocuğum bilgisayarın başından kalkmıyor” cümlesini duymak mümkün. Onları bu sorunlardan korumak aslında çok da zor değil. Önemli olan zarar ve karar arasındaki dengeyi iyi kurmak ve ekran bağımlılığını ‘güvenli ve yararlı’ forma dönüştürmek. Bunun sağlanması için de çocuğa gerçekçi açıklamalarla birlikte zaman planlaması yapmak çok önemli.
BİLGİSAYAR KULLANMA SÜRESİ ÖNEMLİ
Bu oyunlar, çocukların hayatının büyük bir parçası ve dolayısıyla ekran bağımlılığını da oluşturuyor. Bilgisayar/tablet aracılığıyla yararlı bilgilere çok çabuk ulaşabiliyoruz. Ayrıca oyunların bazılarının yararlı olduğu da yadsınamaz, ancak oyunun niteliği (şiddet, olumsuz davranış içermesi) ve süresi (çocuğun ne kadar vakit geçirdiği) önemli. Bu oyunlar; çocuklarda konsantrasyon, problem çözme, rekabet, kriz yönetimi, çok yönlü ve stratejik düşünme, zaman yönetimi, hızlı düşünme ve karar verme, çoklu görev, takım çalışması becerilerinin gelişimine katkıda bulunurken, tarih, kültür, yabancı dil meraklarını da artırabiliyor. Ama çocukta; bilişsel, motor, psikolojik ve sosyal becerilerin gelişimini de olumsuz etkileyebiliyor.
KÖTÜ NOT ALMAYA NEDEN OLUYOR
‘Bağımlılık’ olumsuz etkilerin en başında geliyor. Bu beyinde bazı alanları olumsuz etkiliyor. Yetişkinleri de etkileyen ekran bağımlılığı, verim düşüklüğü, odaklanamama, dikkat dağınıklığı gibi sorunlara yol açarken çocuklarda bu sıkıntılar daha da fazla artarak ilerliyor. Bu sorunlardan bazıları şöyle:
- Sosyalleşememe,
- Çevrelerine ve çevreden gelen uyaranlara verilen tepkinin azlığı/ilgisizliği,
- Öğrenme güçlüğü,
- Kitap okuma zamanlarının büyük çoğunluğunu ekran başında geçirmeyi tercih etmeleri, kötü not almaya yol açıyor.
GERÇEKLİK ALGISINI YOK EDİYOR
Bununla birlikte, oyunların uzun süre oynanması, çocuğun gerçekliği ve hayali birbirine karıştırmasına sebep olabiliyor. Şiddet, intikam ve olumsuz davranış içeren, şiddeti artırdıkça ödüllendiren oyunlar da çocuğa bağışıklık kazandırabilir, şiddetli davranmaya meyilli hale getirebilir, empati kurma becerisini engelleyebilir. Dürtüsel davranış ve dikkat sorunlarıyla da karşılaşabiliniyor.
KAS VE İSKELET BOZUKLUĞUNUN NEDENİ
Sadece psikososyal değil fizyolojik zararları da mevcut. Obezite, eklemlerin bozulması, sinir sıkışması, baş, boyun, sırt ağırları gibi postüral, kas ve iskelet bozukluklarına neden olabiliyor. Uzmanlara göre Amerika’da 80 milyon kişi bilgisayara/tablete bağlı görme bozukluğu sendromuyla karşı karşıya. Bu çocuklara bazen göz bozukluğundan dolayı öğrenme güçlüğü tanısı konduğuna bile rastlıyoruz.
EN FAZLA ÜÇ SAAT
Ekran başında geçirilen üçten fazla saat, bu sendromla karşı karşıya kalma riskini de artırıyor. Yorgunluk, çift görme ya da aşırı odaklanmadan kaynaklanan aralıklı görme bozukluğu, göz kuruluğu, el bileği işlevinde bozulmalar, uyku saatlerinin düzensizliği ve uykuda geçirilen vaktin kalitesiz oluşu da ertesi gün ve sonraki günlerde sosyal, duygusal, öğrenme sorunlarına neden olabiliyor. Bu nedenlerle karşılaşınca ayrıca nöroloji, psikoloji gibi uzmanlık alanlarına gereksinim duyulabiliyor.