Bibliyografya nedir ve nasıl yazılır? Bibliyografya özellikleri ve örnekleri

Bibliyografya, Yunan dil kökünden dilimize geçen ve kısaca kaynakça olarak adlandırılan dizindir. Bibliyografya ele alınan konu ile ilgili yazılan tüm yayınları listeleme şeklinde bizlere sunmaktadır. Bibliyografyalar mahiyetlerine, zaman bakımına, tertip edilmelerine, şümullerine göre farklı çeşitlerde hazırlanmaktadırlar.

 Bibliyografya Nedir?

 Kısaca kaynakça olarak adlandırılan bibliyografya, bir konu hakkında muhtelif zamanlarda yayınlanan kitap, dergi, makale, broşür gibi yayınların listesi olarak da ifade edilmektedir. Bu listelerde, yazarın ve mütercimin bilgileri, adı, cilt ve baskı kayıtları, basıldığı yıl ve yer, yayınlayan kitap evi ve sayfa miktarları belirtilir. Bibliyografya hakkında bilim, fikir ve sanat gibi ürünlerin belli bir düzen içerisinde ve tek liste halinde toplanmış hali tanımını da yapmak mümkündür.

 Bibliyografya Nasıl Yazılır?

 Bibliyografya yazımı kitaplarda öncelikle kitabın adı ile başlar. Daha sonra sırasıyla yazarın adı, konu, bölümler, cilt sayıları, baskı sayıları, basım yeri, basım yılı, sayfa miktarı, Kültür Bakanlığınca verilen ISBN kodu, eserin boyutu, fiyatı, resimli olup olmadığı, dizi baskısı ve kağıdın nitelikleri yer alır.

 Makalelerin bibliyografya yazımında da sıra şu şekilde olmalıdır. Yazarın önce soyadı, sonra adı yazılır. Akabinde makalenin ismine yer verilir. Daha sonra sırası ile içinde bulunduğu kitabın ismi, basıldığı yer, seri sayısı, basım yeri, basım yılı, makalenin yer aldığı sayfalar ve eserin boyutu şeklinde devam eder.

 Bibliyografya Özellikleri

 Bibliyografyanın özelliklerini anlatmak için öncelikle bibliyografya çeşitlerinin bilinmesi ve özelliklerinin buna göre tarif edilmesi gerekir.

 Mahiyetleri bakımından bibliyografyalar üçe ayrılmaktadır. Basit bibliyografyalar sadece eserin belirli kurallara göre künyelerini içerir. Tahlili bibliyografyalar eserin künyesi yanı sıra muhtevaları hakkında da bilgi verirler. Tenkidi bibliyografyalarda eserlerin tertibinin tenkidi söz konusudur. Ayrıca bunların yanı sıra esas bibliyografyalar eserlerin bizzat gözle görülmesi ile hazırlanırlar. Birde kopya bibliyografyalar vardır. Bunlarda esas bibliyografyalardan faydalanmak şekli ile hazırlanmaktadırlar.

 Zaman bakımından bibliyografyalar, tamamlanmış ve periyodik olarak iki çeşittir. Tamamlanmış bibliyografyalar, belirli bir tarih aralığındaki ya da belirlenmiş bir tarihe kadar çıkmış olan eserleri belirtmektedir. Periyodik bibliyografyalar, belirlenen konuyu ya da eseri muntazam ya da gayri muntazam periyotlar ile bildirirler.

 Tertip edilmeleri bakımından bibliyografyalar, alfabetik, vurgulu, kronolojik, sistematik ve başlık kelimelerine göre düzenlenen olmak üzere beş çeşit halinde sunulurlar. Alfabetik bibliyografyalar, eserleri adlarına veya müellif adına göre sıralarlar. Sistematik bibliyografyalarda eserler sistemli bir şekilde tanzim olunurlar. Kronolojik bibliyografyalar, eserlerin yayın tarihi ile bahse konusu olan olayların ortaya çıkma zamanına göre sıralanırlar. Vurgu ile başlık kelimelerine göre bibliyografyalarda ise tanzim listelerinin yapılması eserlerde vurgulanmak istenen kelimelerin alfabetik sırası dikkate alınır.

 Şümulleri bakımından bibliyografyalar, milli ve milletler arası olmak üzere iki çeşittir. Milli bibliyografyalar, bir tek ülkenin sınırları içerisinde yayımlanan eserleri kapsar. Milletler arası bibliyografyalar ise değişik memleketlerin farklı dillerinde yapılan tüm eserleri ele almaktadır.

 Bibliyografyalar genel ve özel olarak iki çeşitte bulunurlar. Genel bibliyografyalar, bütün konuları ve bu konulara ait eserleri ele almaktadırlar. Özel bibliyografyalar ise sadece bir konu ve o konuyla ilgili yakın ilişkisi olan eserler dikkate alınır. Bunlara ihtisas bibliyografyaları ismi de verilmektedir.