Beslenme çantasından bu dörtlüyü eksik etmeyin: Süt, et, sebze-meyve ve tahıl grupları  

Okula giden çocuklarıyla ilgili velilerin dikkat etmesi gereken en önemli konuların başında, beslenme çantaları geliyor. Küçük yaşta doğru beslenmenin büyüme ve akademik açıdan çok önemli olduğunu söyleyen Prof. Dr. Benal Büyükgebiz, beslenme çantasında süt ürünleri, et, sebze-meyve ve tahıl şeklinde sıraladığı dört besin grubunun ihmal edilmemesi konusunda velileri uyardı. Besinlerin konulacağı kutuların gıdaya uygun olduğunu belirten ambleminin bulunmasına da dikkat edilmesi gerektiğini hatırlatan Prof. Dr. Büyükgebiz, velilere şu önerilerde bulundu:

KÜÇÜK YAŞTA DÜZENLİ BESLENMEK NEDEN ÖNEMLİ?
Çocuklukta beslenme, erişkinlikten farklı olarak önemli amaçlar barındırıyor. Çocukluğu özetleyen en önemli fizyolojik olay, büyümedir. Bu dönemde beslenmenin en önemli amaçlarından biri büyümenin genetik potansiyel doğrultusunda en uygun şekilde sürdürülmesi. Diğer bir özellikse, belirli bir besin öğesi erişkin tarafından bir süre eksik alınırsa, günlük ihtiyaç vücut deposundan temin edildiği için eksikliğe bağlı klinik bulgu ve belirtilerin ortaya çıkması uzun sürer. Oysa çocuklarda besin öğesi depoları yetersiz olduğundan kısa zamanda klinik belirti ve bulgular ortaya çıkar. Erken çocukluk yaş grubundan itibaren yeterli ve dengeli beslenilmesi, besin öğesi ihtiyaçlarının karşılanması ve vücutta zengin besin deposu oluşmasına imkan sağlanarak önlenebilir.

AKADEMİK BAŞARIYI ETKİLER
Sağlıklı, yeterli ve düzenli beslenmenin çocuklarımızın akademik başarıları üzerinde de çok önemli ve olumlu etkileri var. Çalışmalar, yetersiz ve dengesiz beslenen öğrencilerin dikkat sürelerinin kısaldığını, yetersiz algı sorunlarının sık görüldüğünü, öğrenmede güçlük ve davranış bozuklukları yaşadıklarını ortaya koyuyor. Ayrıca yetersiz beslenen çocukların, okulda devamsızlık sürelerinin uzun ve okul başarılarının düşük olduğu da çok iyi biliniyor.

BESLENME ÇANTALARI ÖNEMLİ
Çocuklar gündüz saatlerinin önemli bölümünü okulda geçiriyorlar. En azından iki ana öğün ve belki bir-iki ara öğün de bu saatlerde tüketiliyor. Bu süreçte gerekli besinlerin alınması ve bunların da sağlıklı gıdalardan oluşması için beslenme çantaları önemli. Beslenme çantasının içeriği çocuğun beslenme ihtiyaçlarını desteklemeli ancak tek yönlü kalori alımına neden olmamalı, obezite gelişimi için risk altında olan okul yaş grubu çocuğunun obezite riskini arttırmamalı. Gelişmiş, özellikle de beslenme bilincinin iyi geliştiği toplumlarda erişkinler bile iş saatlerinde tüketecekleri sağlıklı besinleri çantalarında taşıyor ve gün içinde uygun öğünlerde ve zamanlarda tüketiyor. Bu nedenle beslenme çantasını çocuklarla veya öğrencilerle sınırlı görmüyorum.

Bunlara dikkat!
Dört önemli besin grubu var: Süt/süt ürünleri, et, sebze-meyve ve tahıl. Çocukların beslenme çantasında bu dört gruptan besininin de olması gerekiyor. 

Süt ve ürünleri: Her yaşta çocuk beslenmesinde çok önemli. Genel olarak bu gruptan günde üç porsiyon tüketilmesi desteklenmeli ve mutlaka iki porsiyonu beslenme çantası içinde yer almalı.

Et grubu: Yüksek protein içerirler. Bitkisel protein kaynağı kuru baklagiller de bu grupta yer alabilir. Beslenme çantasında taşınması kolay olan yumurta da örnek protein kaynağıdır. 

Sebze ve meyve grubu: Lif ve prebiyotik kaynağıdırlar. Özellikle çiğ tüketilmesi tercih edilir. Günde üç-beş porsiyon alınması öneriliyor. Hem alınan kalorinin dengelenmesi, hem lif hem de vitamin alımının desteklenmesi için çok önemli bir besin grubu. Kuru meyve de beslenme çantasında olmasını desteklediğimiz bir gıda.

Tahıl grubu: Ekmek, bulgur, makarna, pirinç vb. besinlerin bulunduğu bu grubun öncelikli besin öğesi karbonhidrattır. Çocuğun büyümesi, enerji alımını gerektiren bir süreç olduğu için her öğünde tüketilmeleri önemli.

Besinler hijyenik olmalı
Ebeveynlerin sorumluluklarından biri de, beslenme çantasına yerleştirilecek besinlerin hijyenik olması. Evde hazırlanan bu besinler birbiriyle karışmayacak şekilde ağzı kapalı küçük kutulara konulmalı. Kutular, gıdayla teması uygun maddelerden yapılmalı. Küçük saklama kaplarının üzerinde gıdaya uygun olduğunu belirten çatal-kaşık ambleminin olup olmadığına dikkat edilmeli. Meyveler, temiz suyla yıkandıktan ve kurulandıktan sonra saklama kabına konmalı. Alüminyum folyo kullanılırken, gıdanın asidik bazik ve tuzlu olmaması gerektiği unutulmamalı. 

Liselilere anne yemeği
Liselilerin yaşı 15-18 arasında değişiyor. Yani ergenlik yaş grubu. Biz ergenlerin sıklıkla yanlış beslenme tercihi yaptıklarını görüyoruz. Ergenlikte beslenmeyle ilgili ihtiyaçlar da artıyor. Ancak arada ciddi çelişki var. Bilinçli bir ergen bu çelişkiyi en aza indirmeli. Örneğin ergenlik, kemik mineralizasyonunun en yüksek oranda gerçekleştiği yaş grubu. Kalsiyum başta olmak üzere mineral alımı önemli. Süt ve süt ürünleri bilinen en zengin kalsiyum kaynağı. Oysa araştırmalar, ergenlerin meşrubat alımlarının fazlalaştığını, süt tüketimlerinin ise düştüğünü gösteriyor. Kafein içeren meşrubat idrarla kalsiyum atılımını artırıyor. Şekerli meşrubat ayrıca obezite gelişimi için de bir risk faktörü. Ergenler meyveden değişik düzeylerde, ancak sebzeden ileri derecede uzaklaşıyor. Oysa ki yine sadece kemik mineralizasyonu açısından bile baksak, günde üç-beş porsiyon sebze+meyve tüketilmesi öneriliyor. Böylece idrarla vücuttan kalsiyum atılımı azaltılır. Ergenler olabildiğince sağlıklı içecekler ve besinler tercih etmeli. İçecek olarak su, süt, ayran ve taze sıkılmış meyve suyu tüketmeli. Paketlenmiş endüstriyel besinlerden, tek yönlü besin kaynağı olan ve yüksek kalori içeren sağlıksız atıştırmalıklardan, fast-food kapsamındaki besinlerden uzak durulmalı. Anne yemeğini tercih etmeliler. 

Esra ÜLKAR