Bellek Türleri Ve Özellikleri Nelerdir? Uzun Süreli Bellek Ve Psikolojide Amaçlı Bellek Nedir?

Bellek, geçmişteki yaşantıların, kazanılan bilgilerin ve becerilerin saklanmasını ve bununla beraber gerektiği durumda bir kez daha canlandırılmasını sağlamakta olan bilişsel bir süreci ifade etmektedir. İnsan elde etmiş olduğu bilgilerin bir kısmını kısa bir zaman sonra unuturken belirli bir kısmını ise ömür boyu unutmamaktadır. 

 Psikolojide Bellek Nedir? 

 Psikolojide bellek kavramı esas olarak hafıza şeklinde ifade edilmektedir. Psikojide bellek, herhangi bir organizmanın bilgiyi depolayabilme, saklayabilme ve sonrasında ise geri çağırabilme becerisi olarak tanımı yapılmıştır. Bununla birlikte başka bir bakış açısı ile araya giren belirli bir süreden sonra tecrübenin davranışlar üzerindeki etkisini göstermesi, tecrübenin izinin bir şekilde saklanabildiğini gösterebildiğine göre bu saklama işlemine psikoloji içinde "bellek" adı verilmektedir. 

 Hafıza ile ilgili ilk çalışmalar felsefe alanı içinde yapılmıştır. Daha çok hafıza geliştirme yöntemleri üstünde yoğunlaşmıştır. 19. yüzyılın sonlarına doğru Ebbinghaus kendi üstünde yapmış olduğu deneyler ile ele almış olsa dahi genel olarak 1950'li yıllardan sonra bilişsel psikoloji yaklaşımı içerisinde ele alınmıştır. Bu yaklaşım ile ortaya çıkarılan ilk bellek modellerinden bir tanesi Shiffrin ve Atkinson'un oluşturdukları üç aşamalı olan bellek modelidir. Bellek konusu, son senelerde ise bilişsel psikoloji ile sinirbilimin esas konularından bir tanesi haline gelmiştir. 

 Bellek Türleri Nelerdir? 

 Bellek veya hafıza denildiğinde bireylerin kendi hayatı boyunca öğrendiği bilgilerin, yeteneklerin depolanıp saklanma sureti ile beraber gerektiği durum veya zaman içerisinde işe yarar biçimde kullanmış olduğu bir süreç anlaşılmaktadır. 

 Bahsedilen karmaşık süreçte hafıza ile alakalı ortaya konmuş ve işin uzmanları tarafından bilindiği biçimi ile bilgiyi depolama; bir diğer deyiş ile duyu organlarının verileri şeklinde duyum bilgilerini saklama genel itibari ile duyum belleği veya duyusal bellek, kısa süreli bellek ve uzun vadeli bellek süreçleri ile anlaşılmaktadır. Buna ilave olarak hafıza için ortaya atılan teoriler kapsamında çalışma belleği, örtük bellek, anısal bellek gibi hafıza ile ilgili olan yeni işlevsellikler yer almaktadır. Psikoloji içerisinde yer alan bellek türleri şu şekilde ifade edilmektedir: 

Kısa süreli bellek 

Duyusal bellek 

Uzun süreli bellek 

Çalışma belleği 

Anısal bellek 

Şeklinde sıralanmaktadır. 

 Uzun Süreli Bellek Nedir? 

 Duyum belleğinin anlık olan kayıtlarından kısa süreli hafızanın içerisine aktarılan verilerin üstünde etkin dikkat ilgisinin devam etmesi neticesinde ilgilerin en son aktarılmış olduğu ve kalıcı bir şekilde saklandığı yere uzun vadeli bellek adı verilmektedir. Bu kapsamda saklanan bilgiler unutulmamaktadır fakat unutulduğu varsayılmış bilgiler ise kodlandığı depo içinden geri çağrılamadığından dolayı hatırlanamamaktadır. 

 Örnek olarak verilirse; kişinin ismini çok iyi bildiği çocukluk arkadaşının ismi sorulduğu zaman ismini hatırlayamayıp söyleyememesi verilmektedir. Bu durum kişinin arkadaşının adının uzun dönem bellek içerisinde kodlandığı alandan bilince çağrılamayışı neticesinde gerçekleşen bir durumu ifade etmektedir ve kalıcı olmamaktadır. Bir süre sonra kişinin arkadaşının adını hatırladığı fark edilmektedir. 

 Kısa Süreli Bellek Nedir? 

 Kısa süreli bellek, bellek türlerinden bir tanesidir. Kısa süreli bellek, esas olarak duyusal belleğe gelmiş bilgilerin davranışa dönüşmesini veya uzun vadeli belleğe kodlanmasını sağlamaktadır. Bahsedilen belleğin kapasitesi bir hayli sınırlı olmaktadır. Araya diğer bir uyarıcı girmez ise yeniden edilen bilgi daha uzun vadeli bellekte korunmaktadır. Kısa süreli bellek içerisinde bilgiler oldukça etkindir.