Battalname Nedir, Hangi Döneme Aittir? Battal Destanı Özellikleri

Battalname 8. YY kahramanlarından Seyyid Battal Gazi adına yazılmış ve bir destan olarak bilinmektedir. 

 Battalname Nedir? 

 Seyyid Battal Gazi 8.YY’da pek çok başarı kazanan bir Arap komutan olarak bilinmektedir. Bu kişinin Emevi – Bizans savaşları sırasında büyük kahramanlıkları olmuştur. Bu savaş sırasında gösterdiği başarılar nedeniyle kendisine battal yani kahraman sıfatı verilmiştir. Eser içinde Battalgazi’nin hayatı ve savaş başarıları yer almaktadır. İlk Battalname 1436 yılında yazılmıştır. Ama manzum formda olan eser 18. YY’ da Katipzade Bakayi tarafından kaleme alınmıştır. 

 Emeviler 8yy’da Bizanslılara karşı savaş açmıştır. Bu zorlu savaşta Müslüman bir komutan olan Seyyid Battal orduları komuta etmiştir. Bu savaştaki başarıları nedeniyle kendisine Battal unvanı layık görülmüştür. Asıl ismi Abdullah olan bu komutan savaş sırasında taktik ve cesaret konusunda takdir toplamıştır. Bu konudaki bilgiler ise Battalname içinde derlenmiştir. Battalgazi 740 yılında yapılan bir savaşta hayatını kaybetmiştir. Bizanslılarla yapılan bu savaşta Eskişehir’de hayatını kaybetmiştir. 

 Battalname Hangi Döneme Aittir? 

 Battalname Battalgazi’nin savaşta yaptığı kahramanlıkları anlatmaktadır. Bu halk öyküsünün nüshaları Menakıp-ı Gazavat-ı Seyyid Battal Gazi ve Hikayet-i Seyyit Battal Gazi olarak ikiye ayrılmaktadır. Hikayenin yazıya geçiriliş tarihi tam olarak bilinmemektedir. Olayların 8.yy’a ait olduğu bilinmektedir. 

 Yazılı hale getirildiği tarih ise tahminen XI-XIII arası gibi uzun bir süre olmaktadır. Bu dönem yaklaşık 100 yıllık bir döneme denk gelmektedir. Battalnamenin birden fazla yazılmış hali bulunmaktadır. Fakat manzum yapıda olan Darendeli Katipzade Bakayı’nın 18.YY’da yazdığı şekli kabul edilmektedir. Battalname tam bir halk destanı olarak halkın yönlendirmesi ile oluşmuştur. 

 Battal Destanı Özellikleri 

 Battal destanı Batta gazinin kahramanlıklarından bahsetmektedir. Onun hikayelerini halkın gözünden kaleme almak söz konusu olmaktadır. Bu halk hikayesi düzyazı olarak yazılmıştır. Olağanüstü kahramanlık hikayeleri anlatımın içinde yer almaktadır. Emevi ve Bizans savaşında üstün başarılar göstermiş olan kişi Arap asıllıdır. Bu halk hikayesinin içinde Hristiyanlarla yapılan savaşlar konu edilmektedir. Savaş yapılan yer ise genellikle Malatya Bölgesi olmaktadır. 

 Bu halka hikayesinde Battalgazi abartılarak ve devleştirilerek anlatılmaktadır. Doğa üstü canlılarda savaştığı şeklinde bir anlatım bulunmaktadır. Savaşların sonunda pek çok ganimet elde etmektedir. Bu elde edilen ganimetleri de ihtiyacı olanlara ve din adına savaşanlara dağıtmaktadır. 

 Battalgazi karakter olarak evliya ve kahraman özelliklerini bünyesinde barındırmaktadır. Bu hikaye Anadolu topraklarında yıllarca dilden dile dolaşmıştır. Hikayede Müslüman gelenekleri ön planda tutulmuştur. Bu destan 8. YY’dan başlamıştır. İstanbul’un fethine kadar 500 yıl boyunca süren Bizans – Arap ve Türk – Bizans mücadelesinin yansımasıdır. 

 Battalgazi Hazreti Ali soyundan gelen bir kahramandır. Cesur ve güçlü bir kişiliği vardır. Battalgazi’nin dini yanı da oldukça kuvvetlidir. Savaş tekniklerini iyi bilen ve zeki bir şekilde kullanan bir yapıya sahiptir. Kendisinin evliya gibi pek çok yeri dolaştığı hatta manastırlara girip İncil okuduğu düşünülmektedir. Rahipler ile fikir alışverişinde bulunmuştur. 

 Savaş teknikleri konusunda da yetkin bir kişidir. Hristiyanlara karşı geliştirdiği savaş teknikleri halka arasında dilden dile dolaşmıştır. Bu hikayeler daha sonra Battalname haline getirilmiştir. Hristiyanları Müslümanlığa çağırır ve kabul etmeyenleri öldürür. Battalnamedeki anlatıma göre bindiği atlar eski savaşçıların atlarının soyundan gelmektedir.