Başarı için çalışma ortamı önemli

Yapılan araştırmalar davranışı etkilemede bağlamın gücünü gösteriyor. Biyologlar, bitki ve canlıların habitatları, “bir organizmanın yaşamını sürdürebilmesinde gerekli olan unsurlar içeren doğal çevre” olduğunu söylüyor. Bu anlamda sınava hazırlanan bir öğrenci için de uygun bir bağlamın oluşturulması öneriliyor. Bu bağlam içinde çalışma ortamı,  ders çalışmayı tetikleyici olarak işlev görüyor.

Bireysel farklılıklar etkili oluyor

Her çocuk, başkalarına benzeyen birtakım özelliklere sahip olduğu gibi, benzemeyen bazı özelliklere de sahiptir. Her çocuğun kendine ait özellikleri var. Bireysel farklılıklar sınava hazırlanan çocuklara nasıl bir çalışma ortamı sağlanacağını etkiliyor. Bazıları çevrelerini kontrol etmede oldukça başarılıdır, bazıları ise bu konuda başarılı değildir. Çevrelerini kontrol etmede başarılı olan öğrencilerin çalışma ortamlarını, ders çalışmayı engelleyecek uyarıcılardan arındırdığı gözlenir. Bu çocuklar çalışma ortamı oluşturabilir ve orada çalışabilir. Çalışma ortamı oluşturma ve burada çalışmak sadece sınav ya da ders başarısı için düşünülmemeli. Çocuğun amaç ve hedef belirleme gibi becerilerinin gelişmesine de katkıda bulunuyor.

Çalışma ortamı, çocuğun ders çalışma davranışını tetikleyecek işaret/uyarıcı olarak işlev görür. Öncelikle şunu söylemekte yarar var. Çalışma odasının ya da ortamının fiziki durumu önemlidir. Ders çalışmak için evde ayrı bir odanın olması en tercih edilen çalışma ortamıdır. Ancak öğrenci böyle bir imkâna sahip değilse, diğer aile bireyleriyle paylaştığı bir odanın belli bir yerine çalışma masası yerleştirebilir. Ders çalışma sürecinde  gerek duyulabilecek materyaller bu ortamda bulunmalı. Öğrencinin bireysel farklılıklarına göre  çalışma ortamının ayarlanması yararlı olur. Çalışma ortamında bulunacak ders araç-gereçleri; ortamın ısı, ışık, ve ses açısından özellikleri bazı öğrencilerde yaratıcılığı beslerken, diğerlerinde bu etkiyi oluşturamayabilir. Hatta fazla uyarıcı çocuğun kısa süreli belleğini meşgul ederek çalıştığı dersleri daha az anlamasına, ders çalışma iradesinin zayıflamasına yol açabilir.

Çalışma şekillerine saygı duyulmalı

Bazı çocuklar sıcaktan hiç hoşlanmaz. O nedenle de odalarında sık sık pencereleri açar. Bazıları loş ışıkta verimli çalışamaz, hep cam kenarına aydınlığa kaçar. Bazıları masa başında oturmaktansa uzanarak çalışmayı tercih eder. Onların bu çalışma şekillerine saygı duyulması gerekiyor. Bazı çocuklar kendine uygun olan çalışma ortamını  deneme-yanılma yoluyla bulabiliyor.

Bireysel farklılıklar sınava hazırlanan öğrencilere nasıl bir çalışma ortamı sağlanacağını etkiliyor. Herkese tam anlamıyla uyan bir çalışma ortamı modeli yok. Ancak çalışma odasının döşenme biçiminin ve içindeki eşyaların ilgi ve dikkati, diğer bir deyimle kısa süreli belleği etkilediği biliniyor. Çocuğun hangi ortamlarda ve koşullarda daha iyi çalışabileceğini belirlemek için bazı denemeler ve gözlemler yapılabilir. Bu denemeler esnasında doğru çalışma ortamı oluşturulabilir. Çocuğun çalışma davranışını anlamak ve geliştirmek için onları dinlemek, duygusal yönden destek olmak, çalışma ortamı hazırlarken birlikte karar verip onların onayı ile bir ortam oluşturmak uygundur. Bunların yanında aşağıdakiler önerilir:

Çocuklar serbest bırakılmalı

- Mümkünse çalışma odası özel olarak döşenmeli ve  bu döşeme biçimine karar vermede çocukları serbest bırakmalı.

- Çalışma odası iyi havalanmalı. Oksijenin ne kadar önemli olduğunu açıklamaya gerek yok. Havadaki oksijenin azalması, gerginliğe yol açar ve bu durumda baş ağrısı gibi öğrenmeyi güçleştiren şeylere neden olabilir.

- Sandalye ya da koltuğun çok rahat olmaması tercih edilir. Sandalye, çalışma odası için koltuktan daha uygun bir eşyadır. Sandalye ve masanın ölçüleri çocuğa göre olmalı.

- Çalışma masasının her zaman aynı yerde durması ve sadece ders çalışmak için kullanılması iyi olur.

- Çalışma masasının odanın en aydınlık yerine yerleştirilmesi ve kitap, defter vb. ders materyallerin de bu masaya yakın bir yerde bulundurulması gerekiyor.

Odanın aydınlık olması önemli

- Küçük bir kitaplık, ders çalışma odasının temel eşyalarındandır. Bu kitaplıkta sadece ders çalışma kitapları olmalı. Ayrıca çalışma sırasında kullanılabilecek araç-gereçler de kitaplıkta bulunmalı.

- Rahat okuyabilmek için çalışma odasının yeterli derecede aydınlık olması gerekiyor. Ders çalışmada yumuşak ışık yanında aydınlatma derecesi de önemli. Fazla ışığın da az ışık kadar gözü yoracağı unutulmamalı.

- Çalışma odasında televizyon, bilgisayar, müzik seti gibi eşyaların bulunmaması öneriliyor.

- Çocuğa ait olan oda, onun egemenlik alanıdır. Oraya kimsenin karışmaması, çocuğun bu odada özerklik ihtiyacını rahat rahat yaşaması gerekiyor. Bu nedenle çocuk odasını istediği gibi düzenleyebilir, duvarlara istediği resim, afiş ve posterleri yapıştırabilir. Bu onun en doğal hakkıdır. Bu resim, poster, afiş vb. çocuğun değerlerini, özlemlerini, iç dünyasını yansıtır. Önemli olan bunların çocuğun dikkatini dağıtacak şekilde olmaması.

Sonuç olarak, her çocuk başkalarına benzeyen birtakım özelliklere sahip olduğu gibi, benzemeyen bazı özelliklere de sahiptir. Çalışma ortamının bu anlayışa göre düzenlenmesi beklenir. Bağlam çocuğun ders çalışma davranışını tetikleyecek işaret olarak işlev görebilir. Bağlamın gücüne dikkat etmekte yarar var.