Balkabağından biyoplastik üretti

Henüz 11 yaşında temellerini attığı bu bilimsel çalışmanın karşılığını reşit olur olmaz bir işe dönüştürerek almak isteyen Belfu, şimdiden ürettiği plastiğin ilaç şirketleri tarafından kullanılması için görüşmelere başladı. Genç bilim insanı, serüvenini şöyle anlatıyor.

MUZ KABUĞU İLHAM OLDU
“3 yıl önce ortaokulda bir kulüp açıldı. Orada biz Google Bilim Fuarı’na hazırlıyorlardı. Muz kabuğundan biyo-plastik projesini görünce ‘Biyo-plastik ne, niye muz kabuğundan üretilmiş? diye merak ettim. Plastiklerin doğaya zarar verdiğini hepimiz biliyoruz, plastiğe alternatif olarak biyo-plastik üretildiğini öğrendim. Konu ilgimi çekince ‘Ben ne kullanarak yapabilirim?’ diyerek yola çıktım. Sonra nişasta, muz, Trabzon hurması, balkabağı kabuğu gibi birçok hammadde denedim. Bilime hep ilgim vardı, heyecan duyuyordum. Araştırma yapmaya başladım, makaleler okudum, örnekleri inceledim. Kullanacağım malzemenin lignin diye bir madde açısından zengin olması gerektiğini öğrendim. Aynı zamanda bir atığı değerlendirmek istedim. Pil, plastik gibi maddeler kadar olmasa da gıda atıkları da doğaya zarar veriyor. O dönemler balkabağının hem mevsimiydi hem de evimizde çok tüketiliyordu. Balkabağının önemli bir kısmının kabuğu olduğunu ve bunun olduğu gibi çöpe gittiğini gördüm.

10’DA 1’İ ÇÖP OLUYOR
Araştırmalarıma dayanarak söyleyebilirim ki bir balkabağının yüzde 10’u kabuktan oluşuyor. En küçüğü ortalama 10 kilo olan balkabağından en az 1 kilo kabuk atığa dönüşüyor. Özetle içinde yeterli miktarda lignin barındırdığı ve büyük bir atık olduğu için balkabağı kabuğunu seçtim. Bunu yeniden kullanıma sürebilecek bir yöntem arayışına girdim, uzun çalışmalar sonucunda biyo-plastikten ilaç kapsülü ürettim. Aynı miktardaki kimyasal hammaddeden 16.5 kat daha fazla kapsül üretebiliyorum ve yaklaşık olarak yüzde 4,5 kat daha ucuza mal ediyorum.11 yaşında başladığım bu serüvenime 18 yaşına geldiğimde bir iş olarak devam etmek istiyorum, o zamana kadar da bu projeyi geliştirmeye devam edeceğim..

HEM BİLİM TUTKUNU HEM SOSYAL GİRİŞİMCİ
Aynı zamanda bilimin her çocuğa erişmesini için çalışan bir sosyal girişimci olan Belfu’nun bir de ‘İhtiyaç Kutum’ adlı sosyal sorumluluk projesi var. Sosyal sorumluluk ve bilim hayatımın merkezinde kesişiyor diyen Belfu, İhtiyaç Kutum’u şöyle anlatıyor:
“Bilim benim ilgi alanım, herkes ilgi duymak zorunda değil ama hepimizin hayatında bir şekilde var. Bilime ilgi duyduğu halde imkanı benim gibi iyi olmayan çocuklara da bilimi götürmeyi amaçlıyorum. Sosyal sorumluluk ve bilim hayatımın merkezinde kesişiyor. Bundan birkaç sene önce YGA’nın Bilim Seferberliği projesi kapsamında bir kampanya başlatıp, bağış toplayıp 500 çocuğa bilim seti göndermiştim. Şu an yürüttüğüm İhtiyaç Kutum sosyal sorumluluk projesiyle bilimi erişilebilir kılmak istediğimi söyleyebilirim.

AMACIM KÖPRÜ OLUŞTURMAK
İhtiyaç Kutum; ihtiyaç sahipleriyle olanağı olanlar arasındaki köprüyü oluşturmayı, okulları ve köyleri ziyaret ederek oradakilere destek olmayı hedefleyen, güncel sorunlar için kampanyalar ve projeler başlatıp destekçileri sayesinde herkesin eşit olanaklarla yaşadığı bir ülke yaratmayı amaçlayan bir liselinin sosyal sorumluluk alanındaki en büyük hayalleri sonucu oluşan bir proje. Ben her zaman sosyal aktivitelere ilgi duyardım. Bunun nedenin de beni teşvik eden ve destekleyen ebeveynlerim olduğunu düşünüyorum. Sosyal sorumluluk projelerine annem, OAB (Okul Aile Birliği) ve sitemizdeki Sosyal Komite’de yer alınca daha çok ilgi duydum. Ardından 8’inci sınıfta okul başkanı olunca okulumda da o sene projeler yapmayı planladım. Bir yerde olanağı olan bağışçı ve destekçi adayı komşularımız, diğer tarafta ise ihtiyaç sahibi insanlar (kıyafet ihtiyacı olanlar). Ben de neden aracı (köprü) olmayalım diye düşündüm. Böylece hem komşularımız gibi insanlar nereye bağışlamalıyım diye endişelenmeyecek hem de ihtiyaç sahiplerinin gereksinimleri karşılanmış olacaktı. Bu plan ile yola çıktım. Zaman içinde ortaokul ve lise öğrencilerinden oluşan yaklaşık 30 kişilik bir ekip olduk. İlk yardım kampanyasını 30 Ekim 2020’de meydana gelen İzmir Depremi depremzedelerine yaptık. Bunun dışında belirlemiş olduğumuz okulların ihtiyaçlarına göre kalem, kitap, koltuk, aktivite kutusu bağışları topladık ve dağıttık.”

GEREKLİ ALTYAPI VARSA MÜMKÜN
Yıldız Teknik Üniversitesi Kimya-Metalürji Fakültesi Metalürji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü’nden Prof. Dr. Afife Binnaz Yoruç Hazar, gerekli altyapı sağlandığı takdire bir lise öğrencisinin biyo-plastik üretebileceğini belirterek Belfu’nun çalışmasıyla ilgili şunları söyledi:
“Biyo-plastikler doğadaki bir çok kaynaktan üretiliyor. Ancak içindeki şeker, selüloz, lignin vb bileşenlerin miktarı çok önemlidir. Belfu, lignini öne çıkarmış çalışmasında. Balkabağı kabuğunda yaklaşık yüzde 2,5 civarında var. Bu açıdan çok ekonomik görünmüyor. Literatürde de 1 tane çalışma ve serbest patent var. Literatür incelendiğinde; yağdan arındırılmış kabak çekirdeği küspesi ve kabukları, biyolojik olarak parçalanabilen filmleri geliştirmek için başarıyla kullanılmış. Atık malzeme kullanımı ve kolay film yapım yöntemi nedeniyle süreç daha uygun maliyetli olacaktır. Ancak mekanik ve bariyer özellikleri açısından sentetik polimer filmlerle rekabet edebilmek adına bu tür filmlerin dökümü için daha ekonomik ve sürdürülebilir bir ticari modelin geliştirilmesi gerekiyor Bu film ekmek, kek ve tatlılar gibi gıda ürünleri uygulamaları için kullanılabilir. Gerekli alt yapı olduğunda literatürdeki bilgiler ışığında bir lise öğrencisi de başarıyla üretebilir. “