Güncelleme Tarihi:
Bakteri, tek hücreli olan mikroorganizmaların genel adıdır. Boyutları oldukça küçüktür. Bu nedenle çıplak gözle görmek mümkün değildir. Bakteri çeşitleri yalnızca mikroskop ile görülebilmektedir.
Bakteri Nedir?
Tek hücreli mikroorganizmalar bakteri olarak isimlendirilmektedir. Bakteriler farklı şekillerde olabilmektedir. Virgül, çubuksu, spiral, küresel gibi farklı şekilleri bulunmaktadır. Bakteriler çeşitli ortamlarda bulunabilir. Genellikle deri üzerinde, yer kabuğunda, çeşitli canlıların bağırsaklarında yaşamlarını sürdürmektedirler. Yalnızca 1 gram toprak üzerinde 40 milyon bakteri yaşamaktadır. Bunun yanında 1 mililitre sura yaklaşık 1 milyon bakteri yaşamaktadır.
Dünyada toplamda 5 nonilyon bakteri yer almaktadır. Bu nedenle bakteriler dünyadaki biyokütlenin çoğunu meydana getirmektedir. Bakteriler çeşitli gıdaların geri dönüşümü açısından oldukça önemlidir. Atmosferdeki azot fiksasyonu gibi önemli adımlar bakteriler ile meydana gelmektedir.
Bakterilerin büyük bir kısmı tanımlanamamıştır. Bakterilerin sadece yarısı laboratuvar ortamında kültürlenebilmektedir. Bakteriler ile ilgilenen bilim dalı bakteriyoloji olarak isimlendirilmektedir. Bu bilim dalı mikrobiyolojinin bir alt bilim dalıdır.
İnsan vücudunda da çeşitli bakteriler yaşamaktadır. Bu bakteriler insan hücresinin on katı fazladır. En fazla deri ile sindirim yolunda bu bakteriler yaşamaktadır. Bu bakterilerin büyük bir kısmı insanlar için koruyucu etkiye sahiptir. Bazıları insan sağlığını olumsuz yönde etkilemektedir. Bu bakteriler patojen bakteri olarak isimlendirilmektedir. Bu tür bakteriler frengi, kolera, cüzzam, şarbon, veba gibi hastalıklara neden olmaktadır.
En yaygın olan ve ölümcül etkisi bulunan bakteriler solunum yolu enfeksiyonlarına neden olmaktadır. Bu hastalıklar içinden verem yılda iki milyon kişinin ölümüne neden olmaktadır. Gelişmiş ülkelerde bakteri sebebi ile meydana gelen hastalıkların tedavisinde antibiyotikler kullanılmaktadır.
Bakteriler eskiden bitkilerin Schizomycetes sınıfında yer almaktaydı. Ancak günümüzde bakteriler prokaryot sınıfında yer almaktadır. Bakteri hücrelerinde hücre çekirdeği bulunmaz. Bu özellikleri ile ökaryot hücrelerden ayrılmaktadırlar. Bunun yanında bakterilerde membran kaplı organeller de sıklıkla görülen bir durum değildir.
Bakterilerde Üreme Nasıl Olur?
Bakterilerde üreme hücre büyümesi ve hücre bölünmesi şeklinde gerçekleşmektedir. Bakteriler öncelikle belirli bir oranda büyümektedir. Ardından ikiye bölünürler. Bu bir eşeysiz üreme şeklidir.
Bakteriler oldukça hızlı bir şekilde büyüme ve bölünme gerçekleştirmektedir. Bakterilerin bölünmesi ile birbirine benzeyen iki yeni birey oluşmaktadır. Bakterilerin bazıları eşeysiz üreme gösterseler de yapıları çok daha karmaşıktır. Bu durumda yavru hücreler daha hızlı bir şekilde yayılım gösterebilmektedir.
Bazı bakterilerin üremesi ise tomurcuklanma ile meydana gelmektedir. Bu üreme şeklinde hücre yapısında bir uzantı meydana gelir. Bu uzantının kopması ile yeni yavru hücre oluşumu gerçekleşmektedir.
Laboratuvar ortamında bakteriler genellikle katı ya da sıvı ortamda büyütülmektedirler. Katı büyüme ortamı genellikle agar plakasıdır. Bu şekilde bir bakteri suşunun saf kültürü üretilmektedir. Fakat büyüme hızı ölçülecekse ya da büyük bir miktarda hücre elde edilecekse o zaman sıvı büyüme ortamları tercih edilmektedir.
Karıştırılan ortamlarda büyütülen bakterilerden homojen hücre süspansiyonu elde edilmektedir. Fakat sıvı ortamlarda bakteri hücrelerinin izole edilmesi oldukça zordur. Laboratuvar ortamlarında bakteriler büyütülürken hücrelerin hızlı bir şekilde üremesi için besinler bol olarak kullanılmaktadır. Fakat bakteriler doğal ortamlarında üredikleri zaman besinleri kısıtlı miktardadır. Bu sebeple bakteriler sürekli üreme gerçekleştiremezler.
Besinlerin sınırlı olması nedeni ile değişik büyüme stratejileri evrimleşmesi meydana gelmektedir. Bazı bakteriler besinlerin fazla olduğu ortamlarda çok hızlı bir şekilde üreyebilirler. Farklı bakterilerin sert çevresel koşullara karşı adaptasyonu bulunmaktadır.