Güncelleme Tarihi:
Fen alanında büyük önem taşıyan bağımlı ve bağımsız değişkenler konusu, başka bir ifadeyle insanların kontrolü altında yaşanması söz konusu olan değişkenlik olarak da öne çıkmaktadır. Gerçekleştirilmekte olan pek çok farklı deney ve örnekler üzerinden de bu konuyla alakalı olarak bilgi sağlanabilmesi söz konusudur.
Bağımlı ve Bağımsız Değişken Nedir?
Bağımlı ve bağımsız değişkenler birbirlerine paralel olarak devam eder. Başka bir deyişle bağlantılı şekilde ortaya çıkar. Buna göre:
Bağımsız değişken; İnsan kontrolü altında yaşanması söz konusu durumda olan değişkenliktir.
Bağımlı değişken; İnsan kontrolü altında yaşanması söz konusu olan değişkenlikten etkilenen ve buna bağlı şekilde değişen değişkenlik olarak tabir edilir.
Burada bağımlı değişken ile birlikte herhangi bir durumu insan kontrolü altında değiştiği düşünülmektedir. Daha sonra da bu değişkenlik üzerinde daha farklı etkilerin ortaya çıkıyor olması durumunda, o vakit bu da bağımlı değişkenlik olarak tabir edilmektedir.
Bağımlı ve Bağımsız Değişken Nasıl Bulunur?
Bağımlı ve bağımsız değişken birbirine paralel biçimde bulunur. Bunun anlamı öncelikle ele alınan bir durum karşısında insanın bilinçli bir şekilde yapmış olduğu değişkenliğin sonrasında, durum tetiklenir ve bunun sonucu olarak bağımsız değişkenlerin getirmiş olduğu etkiyle bağımlı değişkenlik meydana gelir.
Özellikle de bağımlı ve bağımsız değişkenliği bulmak doğrultusunda belli başlı bazı deneyler ve örneklerin gerçekleştirilmesi söz konusudur. Bu sayede uygulamalı bir şekilde bağımsız değişkenlerin üzerinden bağımlı değişkenliğin nasıl oluştuğu anlaşılır bir nitelik kazanmaktadır.
Bağımlı ve Bağımsız Değişkenler Örnekleri İle Konu Anlatımı
Bağımlı ve bağımsız değişkenlikleri anlamak doğrultusunda verilecek olan örnekler durumun çok daha net bir şekilde anlaşılmasına imkan sağlayabilmektedir. Özellikle bağımlı ve bağımsız değişkenlikleri konusunda gerçekleştirilecek olan lamba deneyi doğrudan bağımlı ile bağımsız değişkenlikleri anlatabilir bir nitelik barındırmaktadır.
Örneğin; bir devre üzerin mevcut durumda olan tek bir lamba yanmış halde olsun. Daha sonra da devre üzerindeki bu lambaların 2 veya 3 gibi farklı sayılara çıkarılmış olsun. Böylelikle insan kontrolü altında olan bir bağımsız değişkenlik ortaya çıkmış olur.
Bunun anlamı devre üzerinde bulunan lamba sayısı insan kontrolü altında arttırılır demektir.
Bağımsız değişkenlik durumunun bu şekilde yaşanmasının ardında, lambanın sağlamış olduğu aydınlık otomatik bir şekilde artış gösterir. İşte gerçekleşen bu aydınlık olayı ise bağımlı değişkenlik olarak ifade edilmektedir.
Başka bir ifadeyle devre üzerinde bulunan lamba sayısının artışı ile birlikte, yaşanan zorunluluktan doğan durumun beraberinde ortaya çıkan ışık artış göstermiştir. Ortaya çıkan bu durum ise bağımlı değişkenlik olarak tabir edilir. Bu şekilde Bağımlı ve bağımsız değişkenliklerin anlaşılması adına daha pek çok farklı örnek konu anlatımından kolaylıkla yararlanılması mümkün olmaktadır.
Fakat konun temelinde birbirini tetikleyen bir etki olduğu ifade edilebilir. Deneysel bir çalışmayla birlikte fen alanında önemli bir uygulama olma özelliği barındırmaktadır.
Örneğin: Sütün bozulmasına, sıcaklığın sağlamış olduğu etkisini kontrollü deney ile gözlemleyelim. Buna göre aynı marka, aynı hava ortamı, aynı miktar gibi değişkenler aynı tutulmak suretiyle, özdeş iki kaba süt konulmuş olsun.
1.kapta bulunan süt, 5 c`de, 2.kapta bulunan süt ise;30 c`de tutulmuş olsun.
Bağımlı değişken: sıcaklık, ( insanın değiştirmiş olduğu bir etken olarak karşımıza çıkar)
Bağımsız değişken: sütün bozulması (yahut üretilmiş olan bakteri sayısı kendiliğinden oluşan bir durumdur.)