Babür Devleti tarihi - Babürlüler Kuruluşu, Kurucusu, Hükümdarları, Sınırları Ve Yıkılışı hakkında özet bilgi
Güncelleme Tarihi:
Farklı dönemlerde yaşamış her medeniyet dünya kültürüne zenginlik katmıştır. En eski kıtalardan biri olan Asya kıtasında her dönemde farklı milletler öne çıkmıştır. Türkler, Çinliler, Japonlar, Moğollar Hintler gibi milletler tarihin farklı sahnelerinde güçlenmiş, zaman zaman birbirlerinden etkilenerek farklı isimlerde devletler kurmuşlardır. Bu devletlerden biri de Babürlülerdir. Peki, Babür Devleti hangi tarihlerde var olmuştur? Kuruluşu hangi tarihe denk gelir? Kurucusu kimdir? Hükümdarları kimlerdir? Sınırları nereye kadar genişlemiştir? Yıkılışı nasıl olmuştur? İşte detaylar.
Hindistan ve çevresinde hüküm süren bu devlet, Türk – Moğol kökenlidir. Orta Asya’dan göç eden Türklerin bir kısmı Anadolu’yu yurt edinse de Avrupa giden, Asya’da farklı topraklarda varlığını sürdüren pek çok Türk Boyu vardı. Moğollar, Osmanlı öncesinde yaşadıkları parlak günlerden sonra parçalanmış ve farklı isimlerde yeni devlet kimlikleri ile farklı alanlarda devam etmiştir. Babürlüler de bu topraklarda ortaya çıkmış bir devlettir.
1526 ile 1858 yılları arasında var olan bu devlet, günümüzdeki Hindistan’ın büyük bölümüne hakim olmuştur. Nüfusunun devletin en parlak döneminde 110 ile 150 milyon arasında olduğu tahmin ediliyor.
Babür Devleti Kuruluşu
Gazneliler, Timur Devleti gibi Türk devletleri İç Asya’da giderek artan bir Türk nüfusu oluşturmuştu. Bu devletlerin yıkılması ile bu bölgede küçük beylikler ve devlet olamamış hükümdarlıklar ortaya çıkar. Timur’un torunlarından olan Fergana Hükümdarlığı da Fergana bölgesinde idi. 1504 yılında Timur’un torunu Şeyh Ömer Mirza vefat eder. Yerine Zahireddin Muhammed Babür geçer. 21 yaşında amcası ile saltanat mücadelesine girer ve Kabil’e kaçar. Burada güçlenen Babür Şah, yerel hükümdarlarla mücadele eder ve 1524 yılında Delhi’yi alır. Bu galibiyet ile muazzam bir güce kavuşur. İki yıl içerisinde devlet teşkilatlanmasını ve ordusunu tamamlar.
Babür Devleti Kurucusu
Zahireddin Muhammed Babür tarafından Delhi’de 1526 yılından kurulan Babür İmparatorluğu varlığını 1858 yılına kadar devam ettirmiştir. Babür Şah, bu topraklardaki ikinci Türk Devleti oluyordu. İlk düşmanları Hint Kralları olur. Ancak Babür Şah onları mağlup eder. Önce Agra sonra Luknov ve Bengal şehirlerini alarak hakimiyet alanını genişletti. Zahireddin Muhammed Han aynı zamanda şair ve edebiyatçı idi. Edebiyatta ve devletin resmi yazışmalarında Çağatay Türkçesi ve Arap alfabesini kullanmıştı. Eserleri tüm zamanların en iyi Türkçe eserleri olarak kabul edilir.
Babür Devleti Hükümdarları
Zahireddin Muhammed Babür Şah devletin kurucusu ve ilk hükümdarı idi. Sonrasında;
- Hümayun Han Dönemi (1530- 1556 )
- Ekber Şah Dönemi (1556- 1605)
- Cihangir Han Dönemi (1605- 1627)
- Şah Cihan Dönemi (1628- 1658)
- Evrengzip Han Dönemi ( 1658- 1707)
- Bahadır Şah Dönemi ( 1707- 1712)
- Cihangir Şah Dönemi ( 1712- 1712 )
- Ferruh Han (1713- 1719)
Babür Devleti Sınırları
Babür İmparatorluğunun en geniş sınırları Hindistan, Bangladeş, Afganistan’ı kapsamıştı. Devletin en parlak dönemi Ekber Şah dönemidir. Bu dönemde Hindistan ekonomik ve kültürel ilerlemelerin yanında farklı dinlerden olanları uyum içinde yaşadığı bir dönem olmuştur.
Babür Devleti Yıkılışı
Cihangir Şah’ın saltanatı birkaç ay sürer. İsyanları bastıramamasından dolayı tahttan indirilir. Ferruh Han 6 yıl hüküm sürmüş ancak bastırılamayan isyanlar sonunu getirmiştir. Afganların yağmaları ve taarrruzların Ferruh Han’ın tahtından eder. Sonrasında sırası ile Şah Cihani Sani, Muhammed Şah taht kavgalarına tutuşur. Bitmeyen saltanat kavgaları ülkeyi iki böler. Bu da mevcut gücün parçalanması anlamına gelir. Hatta Safeviler bu dönemde Delhi’yi yağmalar ve çok büyük ganimetler toplar. Ahmet Bahadır Şah ise babasından devraldığı yönetimde sorunları çözemez.
Afganlar bu dönemde bağımsızlığını ilan eder. Devlet giderek küçülür. Hollandalı ve İngiliz sömürgeciler otorite boşluğundan faydalanır. Halk üzerinde zulüm ve baskı kırarak devlet ekonomisini ele geçirir. Özellikle İngilizce devletinin sömürgecilik faaliyetleri altında can çekişen Babürlüler, 1858 yılında İngiliz memur son hükümdar Şah Bahadır’ı tahttan indirerek Babür topraklarının İngiliz toprağı olarak ilan eder. Ve vali atar. Hindistan’ın yeniden bağımsızlığını kazanması 1948 yılında Mahatma Gandi ile başlayan bağımsızlık hareketi ile olur. Babür İmparatorluğunun kültürel mirası, siyasi kimliği ve tarihi serüveni günümüzdeki Pakistan ve Hindistan devletlerine temel oluşturmuştur.