Anlatım türleri nelerdir? Anlatım çeşitleri ve isimleri hakkında bilgiler
Güncelleme Tarihi:
Her anlatım türünün kendine özgü kuralları vardır. Bu kurallara uyulduğu anlatılmak istenen çok daha net bir şekilde ifade edilir. Anlatım türleri sadece yazılı metinlerde değil sözlü anlatımlarda da kullanılır. Anlatım türlerini ve özelliklerini sizin için derledik.
Bazı eserlerde ve kompozisyonlarda birden fazla anlatım türü bir arada kullanılabilir. Örneğin öyküleyici anlatım tekniğinde hikayedeki karakterlerin özellikleri anlatılarak betimleyici anlatıma da yer verilebilir. Birkaç sayfalık kompozisyonlarda ise anlam bütünlüğünü korumak için tek bir anlatım türü tercih edilmelidir.
Anlatım Türleri Nelerdir?
1- Betimleyici Anlatım:
Metnin içinde yer alan kişilerin ve mekanların detaylı tasviri yapılır. Örneğin birinin göz rengi, boyu, kilosu ve yaşı hakkında bilgiler vermek, betimleyici anlatıma örnektir. Aynı şekilde gezilen yerlerin genel özellikleri hakkında da somut ve açıl bilgiler verilmelidir. Bu anlatım tekniğinde olaylar değil üslup önemidir.
2- Öyküleyici Anlatım:
Öyküleyici anlatım en sık kullanılan kurgusal anlatım tekniklerinin başında gelir. Giriş bölümünde kısaca kişiler ve öykünün geçtiği yer anlatılır. Hem gerçek hem de hayali olayları aktarmak için tercih edilen anlatım türüdür. Öykünün derli toplu olması adına giriş, gelişme ve sonuç bölümlerinden oluşmasına dikkat edilmelidir.
3- Lirik Anlatım:
Düşüncelerden çok duygu ve izlenimlerin ön planda tutulduğu anlatım türüdür. Şiirsel ve coşkun bir dil kullanılır. Mübalağa ve mecaz-ı mürsel gibi söz sanatlarına sıkça yer verilir. Lirik anlatım hem düz yazı (nesir) hem de şiir şeklinde yazılabilir. Her iki yazım tekniğinin bir arada kullanılması da mümkündür. Aşk, ayrılık, özlem gibi insani duyguların anlatımı için lirik anlatım tekniği tercih edilebilir.
4- Kanıtlayıcı Anlatım:
Öne sürülen bir ya da birden fazla görüşün kanıtlanması için kaleme alınan anlatım çeşididir. Giriş bölümünde iddia edilen görüş hakkında kısaca bilgi verilir. Gelişme bölümünde çeşitli örneklerle söz konusu fikir desteklenir. Aynı zamanda karşıt görüşlere yer verilerek bu görüşlerin eleştirisi yapılır. Sonuç bölümünde ise konu toparlanır ve savunulan görüşlerin kanıtları sunulur. Kanıtlayıcı anlatımda kişisel değil nesnel bir dil kullanılmalıdır.
5- Öğretici Anlatım:
Didaktik anlatım adı da verilen öğretici anlatımda amaç okura bilgi vermektir. Öznel hiçbir değerlendirme olmaksızın kişiler, tarihi olaylar ya da belli başlı konular hakkında nesnel bilgiler paylaşılır. Bu anlatım tekniğinde dikkat edilmesi gereken en önemli nokta sunulan bilgilerin doğruluğundan emin olmaktır. Yanlış ve eksik bilgi vermek okuru yanıltır ve anlatım tekniğinin genel kurallarına aykırıdır.
Tartışmacı, açıklayıcı ve epik anlatım da diğer anlatım türlerine örnek olarak gösterilebilir.