Anlatım Bozukluğu Nedir? Anlatım Bozuklukları Konu Anlatımı Ve Örnekleri

Anlatım bozukluğu oldukça geniş ve kavraması zor bir konudur. Bu konuyla alakalı; YKS, KPSS ve ALES gibi sınavlarda mutlaka soru sorulmaktadır.

 Anlatım Bozukluğu Nedir?

 Toplumsal yaşam içerisinde dili doğru kullanmak, sağlıklı bir iletişim kurabilmenin en önemli kuralıdır. Bu sebeple kurulan cümlelerin; çelişkili ifadeler barındırmaması, gereksiz öğeler taşımaması ve dil bilgisi kurallarına uyması gerekmektedir. Aksi taktirde cümlede anlatım bozukluğu oluşmakta ve iletişim de doğru gerçekleşememektedir.

 Anlatım Bozuklukları

 Anlatım bozuklukları, anlamsal bozukluk ve yapısal bozukluk olmak üzere iki alt başlığa ayrılmaktadır. Anlamsal bozukluklar; gereksiz ve anlamca çelişen sözcük kullanılması, sözcüğün yanlış yerde ve yanlış anlamda kullanılması, deyimin yanlış anlamda kullanılması, anlam belirsizliği, mantık ve sıralama hatası olarak sıralanmaktadır.

 Herhangi bir sözcük ya da sözcük grubu cümleden çıkarıldığında, anlam bozulmuyorsa gereksiz sözcük olarak kabul edilmektedir. Eş anlamlı sözcük kullanılması ya da aynı anlamı taşıyan sözcüklere yer verilmesi bu bozukluğa neden olmaktadır. Anlamca zıt ifadeler oluşturan sözcükler de cümlenin verdiği yargıyı zedelemekte ve çelişkiye neden olarak anlatım bozukluğu oluşturmaktadır.

 Sözcüğün yanlış anlamda kullanılması en sık yapılan anlatım bozukluğudur. Yanlış anlamda kullanılan sözcükler kişinin anlatmak istediğinden çok farklı düşünceleri ortaya çıkarmaktadır. Sözcüğün cümlede yanlış yerde kullanılması da buna benzer şekilde anlam kargaşasına yol açmaktadır.

 Deyimler, anlatım gücüne destek veren ve cümleyi güzelleştiren unsurlardır. Ancak yanlış kullanımlarda, bu kısa ve özlü sözler de anlatım bozukluğu yaratmaktadır. Anlam belirsizliği de sık karşılaşılan bir anlatım hatasıdır. Özellikle bir kişiden bahsederken mutlaka onun yerine geçecek kişi zamiri kullanılmalıdır. Mantık ve sıralama hatası ise, cümlede yer alan kavramların önem sırasının yanlış yapılmasından kaynaklanmaktadır. Yanlış sıralanan kavramlar neticesinde bazı mantık hataları ortaya çıkabilmektedir.

 Anlatım Bozuklukları Konu Anlatımı

 Anlatım bozukluklarının ikinci alt başlığını yapısal bozukluklar oluşturmaktadır. Özne ve yüklem uyumsuzluğu, eklerle ilgili hatalar, öğe ve yüklem eksikliği, tamlama ve bağlaç yanlışları; yapısal bozukluk olarak kabul edilmektedir.

 İyi ifade edilmek istenen bir cümlede özne ve yüklem mutlaka uyumlu olmalıdır. Buna göre yüklemin çekimi öznenin tekil ya da çoğul olmasına bakılarak yapılmalıdır. Kişi uyumsuzluğunun yanı sıra özne eksikliği de anlatım bozukluğuna yol açmaktadır. Cümle öğelerine eksik ya da fazla ek verilmesi de yapılan hatalar arasındadır.

 Cümlede öğe eksikliği; yüklem ve özne dışında özellikle dolaylı tümleç ve nesne üzerinde yapılmaktadır. Burada bozukluk, kullanılan öğelerin yükleme doğru bir şekilde bağlanamamasından kaynaklanmaktadır. Tamlama yanlışları, isim ve sıfatların aynı tamlanan ile birlikte kullanılması sonucunda; bağlaç yanlışları ise, olumlu ve olumsuz yargının birbirine bağlanması sonucunda oluşmaktadır.

 Anlatım Bozuklukları Örnekler

 Anlatım bozukluğu oldukça geniş bir konu olduğu için çok sayıda örnek ile desteklenebilmektedir. Bu kapsamda anlatım bozukluğu sayılabilecek örnek ifadeler aşağıda sıralanmış, bozukluğun sebebi ise parantez içerisinde belirtilmiştir.

 - Bari hiç olmazsa düğüne gelseydin. (Gereksiz sözcük kullanımı)

 - Kesinlikle Ozan da eşiyle beraber kursa gitmiş olabilir. (Anlamca çelişen sözcükler)

 - Yaş geliştikçe, insanın gençliğine olan özlemi de artıyor. (Sözcüğün yanlış anlamda kullanılması)

 - Yeni kapıdan girmiştim ki, patron geç kaldığımı fark etti. (Sözcüğün yanlış yerde kullanılması)

 - Kardeşini davette göremedim. (Anlam belirsizliği)

 - Bırak mutfağa gelmeyi, evden bile çıkamaz o. (Mantık ve sıralama hatası)

 - Kediler ne kadar da neşeli koşuyorlar. (Özne- yüklem uyumsuzluğu)

 - Hakan, kitap okumasını seven bir çocuk. (Ek ile ilgili hata)

 - Ben annemin güçlü bir kadın olduğuna inanır ve severim. (Öğe eksikliği)

 - Özel ve kamu kuruluşları yılbaşı için tatil edildi. (Tamlama hatası)

 - Yarın seninle gelemem, ama evde çok işim var. (Bağlaç hatası)