Anlam iyileşmesi nedir? Anlam iyileşmesi örnekleri ile konu anlatımı
Güncelleme Tarihi:
Anlam iyileşmesi konusu Türkçede anlam olaylarında bireylere öğretilmektedir. Bu anlam olayları arasında anlam iyileşmesi konusu olduğu gibi anlam kayması, daralması, genişlemesi, değişmesi gibi konular da vardır. Anlam olayları olarak geçen bu konulara bolca örnekler de verilebilmektedir. Anlam iyileşmesi nedir, anlam iyileşmesi örnekleriyle beraber konu anlatımı detaylı olarak derledik.
Günlük yaşamımızda konuşma dilimizi kullanırken Türkçede var olan anlam olaylarını belki de bilinçsizce gerçekleştirmekteyiz. Bu anlam olayları hatalı olabildiği gibi doğru da olabilmektedir. Anlam iyileşmesi de sıkça günlük konuşma dilinde bireyler tarafından yapılan bir konudur. Anlam iyileşmesi konusunu Türkçe dersi eğitimi almış her birey mutlaka duymuştur. Bu konu hakkındaki en detaylı ve en doğru bilgiye ise Türkçe öğretmenleri sahiptir.
Anlam iyileşmesi konusu kötü anlam ve iyi anlamla ilgilidir. Bir kelime kötü anlamlı olarak kullanıyorsa ve zaman içinde iyi bir anlam kazanıyorsa bu duruma anlam iyileşmesi denmektedir. Görüldüğü gibi burada kötü anlamlı bir sözcüğün iyi anlamda kullanılması nedeniyle bir iyileşme söz konusudur. Anlam iyileşmesi de ismini buradan almaktadır.
Olumsuz nitelikli anlamları ifade ederken kullanılan sözcükler olumlu yani iyi ve güzel nitelikli anlamları ifade ederken de kullanılabilir. Böyle bir durumda olumsuz anlam içeren kelime olumlu anlam içeren sözcüğün yerini tutmuştur. Bunu yaparken de iyi ve güzel anlam vermiştir. Bu konuyu basit bir örnekle açıklayalım.
Örneğin yavuz kelimesi kötü anlamına gelmektedir. Fakat bu kelime günümüzde artık yiğit anlamıyla kullanılmaktadır. Bilindiği gibi yiğit demek iyi bir sıfatı ifade etmektedir. O halde bu kelimeler arasında anlam iyileşmesi olmuştur diyebiliriz.
Alam iyileşmesi konusunda sözcük taşıdığı anlamda bir değişme yaşamıştır. Bu değişme iyi bir şekilde olmuştur. Kelimenin eskiden taşıdığı kötü anlam iyi bir hale çevrilmiştir. Bu yüzden de bizim dilimizde anlam iyileşmesi konusu örnekleri çekici gelmektedir.
Anlam İyileşmesi Örnekleriyle Beraber Konu Anlatımı
Anlam iyileşmesi örneklerini anlayabilmek için eski Türkçede sözcüklerin ne anlamda kullanıldığını da bilmek gerekir. Çünkü günümüzde kullanılan sözcüklerin anlamları zaten bilinmektedir. İyileşmenin kavranabilmesi için sözcüğün hem kötü anlamda kullanımını hem de iyi anlamda günümüzdeki kullanımını bilmek şarttır.
Örneğin yavuz kelimesinin eski Türkçedeki anlamı kötü, şirret, perişan ve fena anlamındadır. Baktığımızda tüm bu anlamlar olumsuz ifadeleri içermektedir. Günümüze geldiğimizde ise yavuz sözcüğünü iyi bir anlamda kullandığımı görürüz. Mert, yiğit anlamları yavuz kelimesinin günümüzde kullanılan olumlu ifadelerini kapsamaktadır.
Yavuz kelimesinin anlam iyileşmesine dönmesinin nedeni ise tarihte Sultan Selim için bir unvan haline gelmiş olmasıdır. Güzel, güçlü, yiğit, kahraman ve iyi anlamları Sultan Selim unvanı olduğundan beri yavuz kelimesi de anlam iyileşmesine uğramıştır.
Bir diğer örnekte ise emek kelimesini inceleyeceğiz. Dilimizde kullanılan emek kelimesi eski Türkçe sözlüğünde emgek şekliyle yer almaktadır. Bu kelimenin anlamı ise eziyet, zahmet ve acı şeklindedir. Günümüzde ise emek kelimesi bir işin gerçekleşmesini sağlayan beden ve kafa gücü anlamında kullanılmaktadır. Görüldüğü gibi birbirine zıt anlamlar söz konusudur. Kötü anlamda kullanılan emek kelimesi iyi bir anlamda kullanılarak zaman içinde anlam iyileşmesine uğramıştır.
Bu anlam olayı kelimelerin bağlı bulunduğu kavramın ve gösterdiği anlamın zaman içerisinde çeşitli sebeplerden dolayı değişmesi olarak tanımlanmaktadır. Bu çeşitli sebepler kelimenin bir sultan, padişah gibi dönemin önemli insanlarına sunulan sıfatlardan dolayı olması da olabilir.
Aynı zamanda bir diğer sebepte ilgili toplum halkının kendi kendine kötü anlam içeren kelimeyi iyi bir şekilde kullanmasıyla da zamanla oturmuş olabilir. Tarih nasıl sürprizlerle doluysa Türkçede eski Türkçe ile var olmakta ve sürprizlerle dolu bir dil olarak zengin bir dili içermektedir.