Anayasa Mahkemesi'nin görevleri ve yetkileri nelerdir? (Maddeler halinde)

Anayasa Mahkemesi başkanı ise, Zühtü Arslan’dır. Zühtü Arslan YÖK tarafından gösterilen üç aday içinden Cumhurbaşkanı tarafından 17/4/2012 tarihinde Anayasa Mahkemesi üyeliğine seçildi.

 Anayasa Mahkemesinin Görevleri ve Yetkileri Nelerdir?

Anayasa Mahkemesi, kanunların Anayasaya uygunluğunun belirlenmesi ve Anayasanın yorumlanması konusunda Kosova Cumhuriyetinde nihai mercidir.

Mahkeme, ülke kurumlarının Anayasaya uygun olarak faaliyet göstermeleri ve Anayasa ile güvence altına alınmış olan bireysel hakların korunmasını da sağlar.

Adalet mahkemeleri delillerin alınması, olguların incelenmesi ve oluşturulmasının meşruiyeti konuları üzerinde dururken, Anayasa Mahkemesi olağan adli süreçlerin sadece anayasal denetiminin yapılması üzerinde durur.

Anayasa Mahkemesi kararlarının ülkedeki bütün kamu otoritelerine yönelik hukuki bağlayıcılığı vardır. Fakat Mahkeme’nin kendi kendine dava inceleme sürecini başlatma yetkisine de sahip değildir. Diğer muadil mahkemelerdin pek çoğunda olduğu gibi, Anayasa Mahkemesi de Anayasa ile başvurma yetkisi verilmiş olan taraflar tarafından spesifik konularda yapılan başvuruları hakkında karar alma ve inceleme yapma yetkisine sahiptir.

Anayasa Mahkemesi temel olarak, Cumhurbaşkanı kararnamelerinin, kanunların ve TBMM İçtüzüğünün Anayasaya şekil ve esas açısından, Anayasa değişikliklerinin de sadece şekil açısından uygunluğunu denetler.

Yasama organının işlemlerinin düzenli bir şekilde denetlenmesi, hukuk devleti ilkesinin en önemli gereklerinden birisidir. Bu gereklilik doğrultusunda, ülkemizde ilk defa 1961 Anayasası'nda kendine yer edinen Anayasa Mahkemesi, günümüzde de kendisine tevdi edilen görevleri yerine getirir.

Tüm anayasa şikayeti başvurularını karara bağlayan ve gerektiği zaman Yüce Divan sıfatını kullanan bir yüksek mahkemedir.

Anayasa Mahkemesi siyasi partilerin mali denetimini yapar ve şartların mevcut olması durumunda siyasi partilerin kapatılmasına da karar verir.

Anayasa Mahkemesi tarafından siyasi partilerin mal edinimleri gelir ve giderlerinin kanuna uygunluğunun tespit edilmesi bu hususun denetim yöntemleri ve aykırılık durumunda uygulanacak tüm yaptırımlar kanunda gösterilir. Anayasa Mahkemesi, bu denetim görevini de yerine getirirken Sayıştay’dan yardım sağlar. Anayasa Mahkemesinin bu denetim sonunda vereceği tüm kararlar ise, kesindir. Mali denetim kapsamında uygulanabilecek yaptırımlar ise; para cezası, temelli kapatma, hazine yardımından yoksun bırakma, sorumlular için hapis cezasıdır.

Herkes, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi kapsamında yer alan anayasal hak ve özgürlüklerinden birinin kamu gücü tarafından ihlal edildiği iddiası ile kanun yollarını tüketmiş olması şartı ile Anayasa Mahkemesine bireysel olarak başvuruda bulunabilir.

Anayasa Uygunluk Denetimi

 Anayasa Mahkemesi’nin Anayasaya uygunluk denetimine tabi olan işlemler şunlardır;

Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri,

Kanunlar,

Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğü,

Anayasa Değişiklikleridir.

Yüce Divan

 Anayasa Mahkemesinin görevi ile ilgili suçlardan dolayı;

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanını,

Cumhurbaşkanını,

Bakanlar Kurulu üyelerini,

Anayasa Mahkemesi, Danıştay, Yargıtay, Askeri, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Başkan Yargıtay ve üyelerini,

Cumhuriyet Başsavcı vekilini,

Başsavcılarını,

Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu başkan ve üyelerini,

Genelkurmay Başkanını,

Sayıştay Başkan ve üyelerini,

Kara, Hava ve Deniz Kuvvetleri Komutanlarını,

Jandarma Genel Komutanını yüce divan sıfatı ile yargılar.

Yüce Divanda, savcılık görevini Cumhuriyet Baş savcı vekili ya da Cumhuriyet Başsavcısı yapar.

 Siyasi Partilerin Kapatılmasına Karar Vermek

 Anayasa Mahkemesinin en önemli görev ve yetkileri arasında ise, siyasi partilerin kapatılması hakkındaki davalara bakmak yer alır. Siyasi partilerin kapatılması, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısının açacağı dava ile Anayasa Mahkemesinin vereceği karar ile ancak mümkün olur.