Ali Şir Nevai kimdir? Kısaca hayatı, Edebi kişiliği, şiirleri, eserleri ve özellikleri

Ali Şir Nevai, düşünceleri ve eserleri ile edebiyata büyük bir etki yapmıştır. Bu ismin etkisi ile Türk dili oldukça çok değer kazanmıştır. Bu yüzden Ali Şir Nevai çok önemli kişilerden birisi olmayı başarmıştır.

Ali Şir Nevai Kimdir? Kısaca Hayatı

Ali Şir Nevai, Türk diline çok değer veren üstün bir bilgin ve devlet adamı olarak bilinmektedir. Ali Şir Nevai'nin yazmış olduğu çok başarılı eserler bulunmaktadır. Ali Şir Nevai, 1441 yılında doğmuştur. Doğum yeri ise Herat'tır.

Ali Şir Nevai'nin babasının ismi Kiçkine Bahşi'dir. Bu kişi Ali Şir Nevai'ye ilk eğitim veren kişidir. Daha sonra ise Horasan ve Semerkant'ta eğitimine devam etmiştir. Sultan Hüseyin Baykara ise Ali Şir Nevai'nin okul arkadaşıdır. Bu sayede Ali Şir Nevai, devlet adamlığı görevi yapmıştır.

Sultan Hüseyin Baykara, Herat'ta yönetimi ele alınca Ali Şir Nevai'yide mühürdar yapmıştır. Daha sonra ise vezirlik görevine atamıştır.

Ali Şir Nevai vezirlik yaptığı dönemde bol bol kitap okumuştur. İlim öğrenerek ve araştırma yaparak vaktini geçirmiştir. Bu yüzden görevinden istifa etmek istemiş ancak Hüseyin Baykara kabul etmemiştir. Hatta valilik görevine atanmıştır. Ali Şir Nevai'nin ailesi oldukça zengindi. Bu yüzden devletten aldığı maaşa ihtiyacı yoktu. Bu nedenden dolayı bir süre sonra işinden istifa etmiştir.

Ali Şir Nevai, topluma yardım etmek için mücadele etmiştir. Bu mücadelesinden dolayı oldukça çok sevilen bir isim olmuştur. Kendisini sanata ve bilime adamıştır. 1501 yılında ise Herat'ta vefat etmiştir.

Ali Şir Nevai Edebi Kişiliği

Ali Şir Nevai, şiirlerini Türkçe ve Farsça olarak yazmıştır. Ayrıca Arapçayı çok iyi bilmektedir. Ünlü ilim adamı olan Molla Cami, kendisinin şiir arkadaşlarından birisidir. Ali Şir Nevai, Türk diline oldukça güzel hizmetler vermiştir. Bu hizmetler ile Türkçe'yi yüceltmeye çalışmıştır. Bu açıdan Kaşgarlı Mahmut'tan sonra Türk diline en çok hizmet veren kişidir.

Ali Şir Nevai, Muhâkemetü'l-Lügateyn adlı ünlü eserin sahibidir. Bu eserin yazılması Türk dili açısından çok önemlidir. Çünkü bu eserde Türkçe'nin üstünlüğü anlatılmaya çalışılmıştır. Ali Şir Nevai'nin Fani ve Nevai mahlasları bulunmaktadır. Türkçe eserler yazdığı zaman Nevai mahlasını, Farsça eserler yazdığı zaman ise Fani mahlasını kullanmıştır.

Ali Şir Nevai'nin beş adet divanı bulunmaktadır. Bu divanın dördü Türkçe, biri ise Farsça olarak bilinmektedir. Beş mesnevisinden oluşan Hamse'si ise Türk edebiyatının ilk hamsesi olma özelliği taşımaktadır.

Ali Şir Nevai Şiirleri

Gazel

Kara kö'zlüm, gelu mardumlug' imdi fan kıl

Kö'züm qarası da mardum gibi vatan kıl

Sab'a-i Seyyar

Farsî bilgen eyledi idrâk

Lek mahrum qaldılar etrâk,

Sen çü nazmmnı Türktâz ettin,

Farsî tildin ihtiraz ettin,

Ferhad ve Şirin

Eğer bir qavm, ger yüz, yoqsa mifidür,

Muayyen Türk ulusı hud menifidür.

Ali Şir Nevai Eserleri ve Kitapları

- Sedd-i İskender

- Hazâinü'l Maânî

- Garâibü's-Sağîr

- Nevâdirü'ş Şebâb

- Bedâyiü'l-Vasat

- Fevâidü'l-Kiber

- Leyla ve Mecnun

- Ferhat ve Şirin

- Seb'a-i Seyyârem

- Mecâlisü'n-Nefâis

- Hayretü'l-Ebrâr

- Lisânü't-Tayr

- Muhâkemetü'l-Lügateyn

Ali Şir Nevai Eserlerinin Özellikleri

- Şiirlerinde dini-tasavvufi temaları çok kullanmıştır.

- Dört divanda topladığı eserlerini Çağatay Türkçesi ile yazmıştır.

- Canlı ve lirik bir anlatıma sahiptir.

- Romantik ve platonik bir aşk anlayışı vardır. Bunu bazı eserlerinde ön plana çıkarmıştır.