Güncelleme Tarihi:
Algı, duyularımızın aldığı bilgileri yakalama, işleme ve aktif olarak anlamlandırma yeteneğidir.
Algı Nedir? Psikolojide Algının Tanımı Nedir?
Duyusal organlardan aldığımız uyaranlarla çevremizi yorumlamayı mümkün kılan bilişsel süreçtir. Bu önemli bilişsel yetenek, çevremizi anlamamızı mümkün kıldığı için günlük hayatımız için çok önemlidir. Bilişsel uyarımla algıyı eğitmek ve geliştirmek mümkündür. Bu aktif bir süreçtir ve bilgiyi hem "aşağıdan yukarıya" hem de "yukarıdan aşağıya" işlemeyle işlememizi gerektirir. Yani yalnızca aldığımız uyaranlarla değil, aynı zamanda algıyı kontrol eden belirli uyaranlardan alırız.
Algı Türleri ve Nöroanatomi
Algı, çevremizdeki dünyayla bağlantı kurmamızı sağlayan karmaşık bir süreçtir. Klasik olarak beş duyuya ayrılır. Bunlar;
Görmek
İşitmek,
Dokunmak,
Koklamak
Tat almaktır.
Diğer algı türleri ise;
Spacial: Çevrenizdeki çevre ve kendinizle olan ilişkilerinizin farkında olma yeteneği; Haptik ve kinestetik algı ile ilgilidir.
Form: Anahat ve kontrast yoluyla bir varlığın sınırları ve yönleri hakkında bilgi alma yeteneği; Görsel ve dokunsal algı ile ilgilidir.
Vestibüler: Yerçekimi kuvvetini başımızın ve zeminin göreceli konumuna göre yorumlama kapasitesi; Dengeyi korumaya ve duruşumuzu kontrol etmeye yardımcı olur. İşitsel algı ile ilgilidir.
Isıl algılama veya termal: cildimizin yüzeyindeki sıcaklığı yorumlama yeteneği; Dokunsal algı ile ilgilidir.
Nocipception: Çok yüksek veya çok düşük sıcaklık uyaranlarının yanı sıra zararlı kimyasalların veya yüksek basınçlı uyaranların varlığını yorumlama kapasitesi; Haptik ve ısıl algılama ile ilgilidir.
Kaşıntı: Cildimizde kaşınmaya neden olan zararlı uyaranları yorumlama yeteneği; Dokunsal algı ile ilgilidir.
Propioception: Kaslarımızın ve tendonlarımızın konumu ve durumu hakkında, duruşumuzun ve vücudumuzun her bir bölümünün hangi alanda olduğunun farkında olmamızı sağlayan bilgileri yorumlama yeteneği; Vestibüler ve dokunsal algı ile ilgilidir.
Interoceptive: İç organlarımızın durumunu gösteren hisleri yorumlama kapasitesi,
Zaman: Uyaranlardaki değişiklikleri yorumlama ve bunları zaman içinde organize etme yeteneği,
Kinestetik: Çevremizin ve kendi vücudumuzun hareketi ve hızı hakkındaki bilgileri yorumlama yeteneği; Görsel, uzaysal, zaman, haptik, iç algı, propioception ve vestibüler algı ile ilgilidir.
Kemosensori: Tükürükte çözünen ve güçlü tatlara dönüşen kimyasal maddeleri yorumlama yeteneği; Lezzet algısıyla ilgilidir, ancak ikisi farklı yapılar kullanır.
Magnetoreception veya magnetoception: manyetik alanlardan gelen bilgileri yorumlama kapasitesi; Güvercin gibi hayvanlarda daha gelişmiştir. Bununla birlikte, insanların aynı zamanda etmoidde manyetik materyale sahip olduğu ve bu da insanların manyetoepsiyona sahip olmasını mümkün kıldığı keşfedilmiştir.
Algı Özellikleri ve Örnekleri
Algı, kendiliğinden gerçekleşen tek bir süreç değildir. Bunun yerine, uyaranların doğru değerlendirilmesinin gerçekleşmesi için gerçekleşen bir dizi aşamadır. Örneğin görsel bilgiyi algılamak için ışığın bir nesneden yansıması yeterli değildir. Bu da retina reseptör hücrelerimizin bu bilgiyi doğru beyin bölgelerine göndermeleri için uyarır. Bunun gerçekleşmesi için bunların hepsi gerekli. Bununla birlikte, beyne gönderilen bilgileri seçmemiz, düzenlememiz ve yorumlamamız gereken aktif bir süreçtir.
Öğrencinin sahip olabileceği herhangi bir algılama problemini zamanında tespit etmek önemlidir. Bu, işitsel bilginin veya görsel bilginin kaybolmaması için gerekli araçları uygulamamıza izin verecektir.
Doğru bir algı, çalışanların işlerini verimli bir şekilde yapmalarına yardımcı olur. Sanatçılar bunun profesyonel dünyadaki öneminin açık bir örneğidir. Bununla birlikte, herhangi bir iş, aşağı yukarı bir şekilde, bir tür algı gerektirir.
Kendi arabanızdan gelen seslerin yanı sıra yol işaretlerini de algılamak, güvenli sürüş için çok önemlidir.
Çevremizde ilerlememizi ve onunla etkileşim kurmamızı mümkün kılar. Market alışverişi yapmak, video oyunu oynamak, yemek pişirmek ve çamaşır yıkamak tüm duyularımızı kullanmamızı gerektirir.