Alerji mevsimi geldi

Alerji, özellikle duyarlı olanlarda herhangi bir maddeye karşı vücutta oluşan anormal bir tepki ve hassasiyet reaksiyonu. Erişkinlerin yüzde 10 ile 30’unu, çocukların da yüzde 40 kadarını etkiler. Alerjenler çeşitli kimyasalların salınmasına neden olur. Bu maddelerden biri de histamin. Histamin, vücut sıvılarının damarlardan dokulara sızmasına yol açar. Bu da vücutta kaşıntı, döküntü, gözlerde yaşarma, kızarıklık, burunda tıkanıklık ve akıntı, akciğerde ise hava yollarında ödem, nefes darlığı, öksürük ve hırıltı gibi şikâyetlere davetiye çıkarır.

Bu besinlere dikkat

Öncelikle her şeyin doğalını tüketmekte fayda var. İşin içine ne kadar çok katkı maddesi, koruyucu girerse alerjen olma ihtimali de o kadar artıyor. Gıda alerjilerinin çok az bir kısmı astımı da tetikleyebiliyor. Ancak gıda alerjileri daha çok ciltteki belirtilerle kendini gösteriyor. Bazı çocuklarda, gıda alımından sonra egzersiz yapıldığı zaman da alerji ortaya çıkabiliyor. Yerfıstığı özellikle önemli bir alerjen. Yetişkinlikte de devam ediyor. Çocuklara baktığımızda en çok fındık, yumurta, çilek, bazen domates, kabuklu deniz ürünleri ve karides alerjisiyle karşılaşıyoruz.

Baharda alerji şikâyetleri neden artar?

Çevremizde bulunan ağaç, çimen, yabani ot, çiçek ve tahıl tozları, polenleri oluşturur. Yerleşim yerindeki bitki örtüsüne ve mevsime göre de değişiklikler gösterirler. Ağaçlar yaz başından ortasına kadar, çimenler ilkbahar sonu-yaz başı, otlar yaz sonu-sonbahar başı artan alerji sebebi. Özellikle rüzgâr ve yağmur sonrası polenler havaya daha çok dağıldığı için şikâyetler artar.

Alerjik astım

Astım, havayolları hassasiyetinin artması sonucu çeşitli uyaranlarla bronşlarda ödem meydana gelmesi sonucu nefes darlığı, hırıltılı solunum, öksürük gibi bulgularla seyreder. Önemli bir kısmı, özellikle gençlerde görülenler alerjik. Atmosferde dolaşan ve solunum yoluyla nefesimize karışan ev tozları, ağaç, çimen polenleri, hayvan tüyü, astıma en sık yol açan alerjenler. Astımın çok önemli bir kısmı alerjik. Çocuklukta başlayanlar genelde alerjik oluyor ama her astımda da illa alerjik bir sebep bulamayabiliyoruz. Genetik yatkınlık ve çevresel faktörler de söz konusu olabiliyor.

Bahar nezlesi

Polenleri gözle göremeyiz. Ancak havaya yayılırlar ve sonunda ağız, burun, göz ve akciğerlerimize kadar ulaşırlar. En tipik bahar alerjisi alerjik rinit şeklinde görülür. Burunda su gibi akıntı, hapşırık, burun ve boğaz bölgesinde kaşıntıyla kendini gösterir. Gözleri etkilerse sulanma, kızarıklık ve kaşıntı yaparak alerjik konjonktivite yol açabilir. Bazen de akciğerlere yerleşerek mevcut olan astımı daha da kötüleştirir ya da mevsimsel astımı tetikler.

Alerjinin tedavisi

Öncelikle soruna hangi alerjinin yol açtığını anlamak için test yaptırmak gerekiyor. Bu testin sonucunda çıkan alerjenlerden de mümkün olduğunca kaçınmak lazım. Ama ilaç ve gerekirse aşıyla tedavi yolları var. Teknoloji ve tıp ilerledikçe yeni ilaçlar çıkıyor. Aşı tedavileri iki-üç yıl sürebiliyor ve sık aralıklarla yapılması gerekiyor. Ama ayda bir yapılan aşılar da var. Bu herkesin şartlarına, durumuna ve alerjinin miktarına göre değişiyor. İlaçların ne kadar kullanılacağını da hangi alerji olduğu belirliyor. Diyelim sadece polen alerjisi var ve sadece ilkbaharda şikâyetler görülüyorsa ilaçlar kısa süreli olarak bu dönemde kullanılıyor. Ama ev tozu gibi daha genel bir alerji varsa, daha uzun süreli kullanım gerekebiliyor. Uygun şekilde tedavi edilmeyen alerjik hastalıklar kronikleşebiliyor. Doğru tedavi, doğru tanıyla mümkün olur. Bunun için de öncelikle doktor kontrolünde tetkikler yapılmalı. Bu sonuçlara göre kişiye özel bir tedavi şekli planlanmalı. Alerji, bünyenin yaptığı ve uzun soluklu bir hastalık olduğundan kontrollere gitmek önemli.

Sınavlara hazırlanan gençlere öneriler

Bağışıklık sistemini etkileyen bir faktör olarak stres, alerji belirtilerini de tetikleyebilir. Dengeli, sağlıklı bir beslenmeyle beraber, uyku düzeninin bozulmaması ve 7-8 saatlik uyku sürelerine uyulması öğrencilerin başarılarını olumlu etkiler.

Alerji ile spor yan yana olur mu?

Düzenli tedavi alan alerji hastalarının spor yapmaları genellikle bir sorun oluşturmaz. Temiz, açık havada, egzoz dumanından uzak yerlerde yapılan yürüyüşler faydalı. Kapalı yüzme havuzlarındaki yoğun koruyucu kimyasallar ve klor kullanımı alerjiyi tetikleyebilir. Soğuk da hava yollarındaki hassasiyeti arttırabilir. Ancak alerjik astımı olan, dünya çapında çok sayıda ünlü müzisyen, sporcu hatta olimpiyat madalyası kazanmış atlet var.

Meslek seçimini bile etkiliyor

Mevsimsel alerjik rinit öğrencilerin ve genç erişkinlerin hastalığı. Sürekli burun akıntısı, tıkanıklık ve düzgün nefes alamamak yaşam kalitesini ve uyku düzenini bozar. Otomobil- mobilya boyamacılarında, marangoz, fırıncı ve kuaförlerde sık rastlanır. Hayvan tüyüne karşı alerjisi olan bir kişinin veterinerliği, polen alerjisi olan bir kişinin peyzaj mimarlığı gibi bölümleri seçmemesi gerekir.

POLENLER UÇUŞURKEN

- Özellikle bahar aylarında dışarıda vakit geçireceğiniz zaman güneş gözlüğü ve şapka takın.

- Mümkünse üstünüze yapışmış polenlerden kurtulmak için eve geldiğinizde duş alın.

- Eve gelir gelmez dış ortamda kullanılan giysileri çıkarın.

- Polenlerin atmosferde yoğun olduğu 11.00– 15.00 saatleri arasında dışarı çıkılması önerilmiyor. Ancak bu yapılamıyorsa, dış ortamda ağzı ve burnu koruyan maskeler kullanın.

- Evde ve otomobilde polen filtresi olan klimalar, havalandırma sistemleri kullanmaya özen gösterin.

- Polen zamanı ağaçlık, çimenlik yerlerden çok, deniz kenarını tercih edin.

- Sabah erken saatlerde ve gece evi havalandırmaya çalışın.