Akademik başarı için ödev değil, spor yapsın
Güncelleme Tarihi:
Bir okul yılının ardından, anne-babaların bir kısmı yine çocuklarının akademik başarısından endişeli, bir kısmıysa yazı nasıl geçirsek de seneye notlar daha da yüksek olsa telaşında. Bunu sağlamak içinse akıllarına gelen sadece ödev benzeri işleri artırmak. Oysa psikoloji literatürü, uzunca bir süredir, fiziksel etkinliklerin bilişsel performans ve akademik başarı için ne kadar önemli olduğuna dikkat çekiyor. Ama eğitim sistemimizde veya anne-babaların planlarında bunun karşılığı yok.
İddialı okullarda beden eğitimi derslerinin artık neredeyse hiç yapılmadığı bir dönemdeyiz; kağıt üstünde var ama uygulamada yoklar. Bu dersler TEOG ve üniversite giriş sınavlarına hazırlanan öğrencilerin test çözdükleri, etüt yaptıkları saatler. Spor, dileyen öğrencilerin takıma girerek veya para ödeyip kursa giderek yaptıkları “extra” bir etkinlik olarak görülüyor. Bu elbette bir arz-talep meselesi; sorumlu sadece okul yöneticileri değil. Anne-babalar da çocuklarının daha başarılı olmaları için yolun hep daha fazla çalışmaktan geçtiğine inanıyor, sporla geçirilen saatleri kayıp olarak görüyorlar; fakat yanılıyorlar. Çünkü insan beyni ne kadar gelişkin olursa olsun dikkat kapasitesi sınırlı. Ve dikkat, öğrenme için elzem. Dikkat veremediğiniz bir konuyu işleyemez, işlemediğiniz bir materyali hafızanıza aktarıp kalıcı bir öğrenme sağlayamazsınız.
FİZİKSEL AKTİVİTE BİLİŞSEL BECERİLERİ GELİŞTİRİYOR
ABD’deki Illinois-Champaign Üniversitesi’nde yapılan deneysel bir çalışmada, okul sonrası her gün 40 dakikalık fiziksel aktivite programına katılan 7-9 yaş aralığındaki çocukların dikkati de içeren temel bilişsel becerilerinin daha iyi olduğu gösterilmiş. Bir başka araştırmada ise, koşu bandında 20 dakika hızlı yürümenin ergenlerin okuduğunu anlama becerisini olumlu etkilediği bulunmuş. Her iki çalışma da, fiziksel aktivitenin bilişsel işlevlerden sorumlu bölgeleri değiştirdiğini, beyin görüntüleme yöntemi kullanarak ortaya koymuş. Bir başka kayda değer bulgu ise Kanada’dan. Öğrencileri 2’nci sınıftan 6’ncı sınıfa kadar izleyen bir çalışma, haftada 5 saat fiziksel etkinlik programına katılan çocukların bu dört senelik süre zarfında diğer çocuklara göre daha iyi akademik başarı sergilediklerini göstermiş.
DOĞA SPOR İÇİN EN UYGUN YER
Tüm bu çalışmaların içerisinde en dikkat çekici olanı ise, Arizona State Üniversitesi’nde 4-18 yaş aralığındaki çocuk ve gençleri inceleyen 44 farklı araştırmanın tümünü birlikte derleyen bir araştırma. Bu araştırma, fiziksel aktivitenin türü ve içeriğinden ziyade fiziksel aktiviteye katılımın kendisinin bilişsel becerileri pozitif etkilediğini gösteriyor. Sonuçlara göre, yapılan her türlü fiziksel aktivite çocukların bilişsel becerilerini ilerletmede rol oynuyor.
Bu arada hemen ekleyelim, spor veya fiziksel etkinlik dendiğinde aklınıza illa ki takım, kurs veya para verilerek kapalı mekanlarda yapılan fiziksel etkinlikler gelmesin. Doğa, bunun için en uygun yer. Ağaca tırmanmanın da gayet karmaşık bir fiziksel iş olduğunu unutmamak lazım. Richard Louv’un yazdığı, Türkçesi TÜBİTAK’tan yayınlanan ‘Doğadaki Son Çocuk’, çocuğun sağlığı ve gelişimi için doğanın ne kadar önemli olduğunu anlatan şahane bir kitap. Şimdilerde baskısının tükendiği, artık raflarda bulunamadığı söyleniyor. Bulunuyorsa anne-babalara okumalarını tavsiye ederim. Bulunmuyor ise TÜBİTAK’ın yeniden basması için ricacı olalım.