Aileler en çok parayı sınav hazırlığına harcıyor
Güncelleme Tarihi:
Türkiye’de aileler için eğitim çok önemli. Çünkü ülkemizde diploma hayatı değiştiriyor. Türkiye İstatistik Kurumu’nun son verileri de bunu gösteriyor. Ailelerin eğitim için yaptığı harcamalar 5 yılda yarıdan fazla arttı. En fazla harcama yükseköğretimde, en azı ise okul öncesi eğitimde yapılıyor. Öğrenci başına yaklaşık 7 bin 449 TL harcanıyor.
Eğitim Servisi’nden Önder Öndeş, bu hafta açıklanan TÜİK verileri ve Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) bütçesini eğitim ekonomistlerine analiz ettirdi. Buna göre, MEB 2018 yılı bütçesindeki yüzde 8.8’lik artış enflasyonun altında. Tekli eğitime geçişte gereken ek derslik yapımı için kaynak yetersiz ve hâlâ okul öncesine ayrılan pay çok düşük. Yeni açıklanan TÜİK’in verilerine göre, hane halkı harcamalarında son dört yıldaki yüzde 62’lik artışın ardında özel okul ve kurslara ilgi var. Aileler en çok harcamayı sınava hazırlık için yapıyor. İşte uzmanların yorumları:
DERSLİK İÇİN KAYNAK YOK
Yrd. Doç. Dr. Hüseyin Ergen (Mersin Üniversitesi Eğitim Yönetimi Anabilim Dalı): MEB’e 2018’de ayrılan bütçe 92 milyar 528 milyon 652 bin TL, geçen yıla göre yüzde 8.8 arttı. Ancak yıl sonu enflasyon oranının tahmini yüzde 12’ye yakın olacağını düşündüğümüzde aslında bütçe artmamış görünüyor. 2018’de okul yapımı gibi yatırımlar için ayrılan kaynak, yüzde 7 artışla 7 milyar 737 milyon TL. İnşaat sektöründeki zamları dikkat alınca MEB’in 2019’da tekli eğitime geçişi gerçekleştirmesi zor. Yüzde 20’nin üzerinde artış olursa hedefler tutar. Hayırseverler gibi dış kaynak arayışı öne çıkacak anlaşılan. TÜİK’in yayınladığı 2016 hane halkı harcamalarında 2012’ye göre yüzde 62’lik artış olduğu görülüyor. Son yıllarda özel okullaşma oranları arttı. Temel liseler ortaya çıktı. Ayrıca özel kurslara ilgi de dikkat çekici düzeyde.
OECD’NİN GERİSİNDEYİZ
Prof. Dr. Yüksel Kavak (TED Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dekan Vekili): Son 10 yılda bütçede eğitimin payı yüzde 15’ten 19’a çıktı. Bu önemli bir gelişme. Ancak 3 yıldır yüzde 18-19 arasında. Öğrenci sayılarındaki hızlı büyüme nedeniyle öğrenci başına yapılan harcamalar, OECD ortalamasının çok altında; 9 bin dolara karşılık 3 bin 500 dolar. Ayrıca, ilk ve ortaöğretim harcamalarıyla yükseköğretim arasındaki aralık, OECD değerlerinin çok üzerinde. Bunlar daha yakınlaştırılmalı. Okul öncesi eğitimin yaygınlaştırılması için daha fazla ve istikrarlı kaynak gerek.
OKUL ÖNCESİ ARTIRILMALI
Yeliz Düşkün (Eğitim Reformu Girişimi Politika Analisti): TÜİK’in verilerine göre, hane halklarının eğitim harcaması 2016’da 30 milyar TL’yi geçti. Özel okulların payının yükselmesinin etkisini görüyoruz. Aileler paranın önemli kısmını temel liselere harcıyor. Yani üniversite hazırlığına gidiyor. 2018’de okul öncesi eğitime ayrılan pay yaklaşık yüzde 2. Yükseköğretime yapılan devlet harcaması, okul öncesine olanın 8 katı. Eğitimde eşitsizliğin giderilmesi için okul öncesi yatırımı çok daha fazla olmalı.