Ahıska nerede, günümüzde hangi ülkede? Ahıska hangi boydan geliyor ve neden sürgün edildi?

1944 Ahıska sürgünü sonucu zorla veya zorunlu olarak boşaltılan köylere gelenler dışında nüfusta herhangi bir hareket olmamıştır. Bölgeye göç etmek istemeyen Gürcüler gelmediği için şehirlere sadece Ermeniler yerleşmiştir. Kentin nüfusu 1828'de 50.000'den 1887'de 13.265'e düştü. Şu anki nüfusu 24.650'dir.

Ahıska Coğrafi Konumu

Ahıska, şu anda Gürcistan sınırları içerisinde bulunan ve yaklaşık 220 köyden oluşan bir bölgedir. Samtshe-Javakheti Eyaleti'nde yer almaktadır. Buranın uzun yıllar Türk yurdu olduğu da iddia ediliyor. Örneğin Kıpçakların bu bölgede yaşadığına dair bir ifade var ama en yakın bildiğimiz bu bölgenin 1518'de Çıldır Savaşı'nda Osmanlılar tarafından fethedilerek Osmanlı sınırlarına dahil edildiği ve bu tarihten sonra Vilayeti haline geldiğidir. 250 yıl Osmanlı hakimiyetinde kaldı. Ancak 1829 Edirne Barış Antlaşması'ndan sonra savaş tazminatı olarak Ruslara devredildi. 1829'dan 1918'e kadar Rus egemenliğinde kaldı.

Ahıska şehri, Türkiye'nin kuzey doğusunda Gürcistan toprakları üzerinde yer alan ve Ardahan ilimize komşu olan çok eski bir Türk yurdunun merkezidir. Abastuban, Adigon, Aspinza, Ahylkelek, Azgur, Hıdırz gibi şehirleri ve bu şehirlere bağlı yaklaşık 200 köyü vardır. Ahıska, Türkiye sınırına 15 km uzaklıktadır. Uzaklıkta bulunmaktadır. Ayrıca batıda Türkiye sınırına çok yakın çalışan demiryolu, doğuda Akhıska'yı Tiflis'e bağlamaktadır.

Meşet ülkesinin ana nehri Kur nehridir. Batıda yükselen ve Ahıska'nın önünde birleşen Posof ve Adigon dereleri şehrin doğusundaki Kur nehrine dökülerek Hazar Denizi'ne doğru akar. Yer yer ovalar olsa da dalgalı bir yapıya sahip olan Meşet toprakları ıslak ve tarıma elverişlidir. Posof'ta olduğu gibi, sığır otlatma geleneği vardı. Ormanlık tepeler arasındaki yüksek ve çimenli vadilerde hayvancılık yapılmaktadır.

Ahıska Hangi Boydan Geliyor

Eski Meşet ve çevresi, eski çağlardan beri insanların topluluklar halinde yaşadığı bir bölgeydi. Hıristiyanlık öncesi zamanlarda bu yerler Hurriler, daha sonra Urartlar, Kimmerler ve Saklar tarafından yönetiliyordu. Ahıska bölgesinin Oberkur ve Çoruh aşiretleriyle Türk tarihi asırlara kadar uzanmaktadır. Son Kıpçaklar gelmeden yüzyıllar önce Kıpçakların ve Bun-Türklerin burada yaşadığına ve Gürcü kralının daveti üzerine yerleştiğine dair ciddi bilgiler var.

Doğu seferine girişen Makedonların ünlü kralı Alexander, v. Chr NS. Yüzyılın sonunda Kafkasya'ya vardığında güçlü bir Türk varlığıyla karşı karşıya olduğu açıktı. Kıpçak ve Bun-Türk olarak bilinirler. Hun akınları sırasında Alanik unsurlar bu bölgeye geldi ve batıya sürüldü. Güney Kafkasya'da Romalılar hüküm sürdüğü için Alanlar da geldikleri ülkeye, Kuzey Kafkasya'ya dönmüşlerdir.

Bölge, VI. 19. yüzyılda Persler, Hazarlar ve Bizanslılardan elden ele geçmiştir. Hazarlar, Kafkasya coğrafyasında önemli bir rol oynamışlardır. Ana dili Türkçe olan Yahudi unsurunun 20. yüzyılın başlarına kadar yaşadığımızı söyleyebiliriz. Rus ve Gürcü kaynaklarında şimdi Mesketia olarak adlandırılan Mesketia'nın eski sakinleri kimlerdi? Bu soruya kesin olarak cevap vermek zor olsa da, İskender'in milattan önceki seferi sırasında burada Türk unsurlarının yaşadığına dair inandırıcı haberler var.

Meskety adının da burada yaşayan eski bir halk olan Meshes'ten miras alındığı ima edilir. Bu kabilenin kökenini belirlemek zordur. Bununla birlikte, şu görüşler temsil edilebilir: Izgaralar, Nuh Nebi'nin oğlu ve Oğuz'un babası Yafes'in oğlu Mesek'in soyundan gelen Masagete'ye kadar uzanır. Mesklers - Kartvela'nın (Gürcistan) güneyinde yaşayan Gogarların (İskitler) ve Turanların yerli Hıristiyan halkları. Meshi'nin Gürcü olduğunu iddia edenlerin de kesin bir kaynağı yok. Ahıska'nın Rustavi köyünde dünyaya gelen ünlü şair Şota Rustaveli, "Efendim Genceli Nizami'dir" diyerek eserinde tamamen İslami motifler kullanmıştır.

Ahıskalılar Neden Sürgün Edildi?

Lenin'den sonra iktidara gelen Stalin, artık herkes tarafından bir diktatör olarak kabul edilmektedir. Stalin ve ekibi, I. ve II. Dünya Savaşlarında SSCB ile Almanlar arasındaki çatışmadan her zaman korkarlar. Bu nedenle, farklı etnik grupların bu kadar belirgin olmaması ve tehdit oluşturabilecek etnik unsurların SSCB'nin farklı bölgelerine gönderilmesi ilkesini benimsediler.

Ayrıca, yayılmacı politikası nedeniyle Stalin, Türkiye sınırındaki Meşet Türklerini güvenilmez bulmaktadır ve bu nedenle sınır dışı edilmelerini emretmektedir. Yani Türkiye ile her zaman bir çatışma olduğu için Stalin o sırada kendini korumak istemiştir. Kendi kaderini tayin hakkı Leninist dönemde verildiğinden, Meşetia da bu hakkı kullanmak istedi ve Türkiye'ye katılma arzusunu dile getirdi. Stalin ve ekibi bunu Türkiye'nin bir parçası olma arzusu olarak görüyor.

Bugün bilindiği gibi Stalin muhtemelen bu bölgedeki petrol boru hatlarını önceden görmüş ve böyle bir önlem almıştır. Diğer bir deyişle bölge jeopolitik öneme de sahiptir. Ermeni faktörünü de göz önünde bulundurarak, Türkiye'nin bölgedeki varlığının daha fazla sorun yaratabileceğini düşündüler ve bu nedenle Orta Asya'nın iç bölgelerine sürüldüler.