Afyon Kocatepe Üniversitesi’nde “ fişleme” iddiası

Afyon Kocatepe Üniversitesi'nin internet sayfasında, öğrencilere yönelik ankette ’Yarın seçim olsa hangi partiye oy verirsiniz?’, ’Hayatınızda hiç siyasal mitinge katıldınız mı?’, ’Aşağıdaki gazetelerden ilk olarak hangisini tercih edersiniz?’ gibi soruların yer alması tartışmalara neden oldu. Olayın ’fişleme’ olduğunu söyleyenler tepki gösterirken Kocatepe Üniversitesi yönetimi ise bir doktora tezinde kullanılacak anketin link verilerek sadece duyurusunu yaptıklarını açıkladı.

Bu yıl Afyon Kocatepe Üniversitesi’ni kazanan öğrencilerin 'ön kayıt', eski öğrencilerin de kayıt yenileme işlemlerini üniversitenin ’www.aku.edu.tr’ adlı internet sayfası üzerinden de yapıyor. Üniversitenin ana sayfasına giren öğrenciler, 'Öğrenci İşleri Daire Başkanlığı' bölümünü tıklıyor. Sayfanın sağ üst köşesinde 'Öğrenci Bilgi Sistemi' butonu çıkıyor. 'Akademisyen Girişi' ve 'Öğrenci Girişi' diye ayrılan bölümü tıklayan öğrenciye, kullanıcı adı, şifre ve güvenlik kodu soruluyor. Kullanıcı adı bölümüne okul numarasını yazan öğrenci, kendisine okulun cep telefonu mesajıyla gönderdiği şifreyi giriyor. Güvenlik kodunu doğrulayan öğrencinin karşısına öğrencinin kişisel bilgilerinin, akademik takvim, alacağı dersler, harç bilgileri ve sınıf listesi gibi bilgilerin yer aldığı sayfa çıkıyor. Bu sayfanın orta yerindeki 'Genel Duyurular' başlıklı bölümde 'Mezun ya da olabilecek öğrencinin dikkatine', 'Sosyal Medyanın Siyasal Toplumlaşmaya Etkileri' ve 'Diploma alacak öğrencilerin dikkatine' başlıklı 3 duyuru yer alıyor. Buradaki anketi tıklayan öğrenciler, online olarak 'Sosyal Medyanın Siyasal Toplumsallaşmaya Etkileri: Üniversite Öğrencileri Örneği' anketine yönlendiriliyor.

Anketin girişinde yer alan mesaj

Elektronik ortamda açılan ve doldurma zorunluluğu bulunmayan anketin başında, aşağıdaki mesaj geliyor:

"Sayın Katılımcı;

Bu anket formu lisans öğrencilerine yönelik 'Sosyal Medyanın Siyasal Toplumsallaşmaya Etkileri: Üniversite Öğrencileri Örneği' isimli çalışmada kullanılmak üzere, nicel verileri toplamak için oluşturulmuştur. Bu çalışma ile sosyal medya ortamlarının, insanların siyasal toplumsallaşmalarında etkileri araştırılmaktadır. Sorularda kişisel kimlik bilgileriniz sorulmamıştır. Sorulara vereceğiniz samimi cevaplar, araştırma sonucunun doğru çıkmasında önemli bir rol oynayacaktır. Bu anketin bilimsel bir çalışma olmanın ötesinde başka bir amacı yoktur. Ankete katılmanız en fazla 3-4 dakikanızı alacaktır. Lütfen anket sorularındaki tercihlerinizi anketin sonuna kadar bildiriniz. Anketi tamamladıktan sonra sayfanın sonunda yer alan -GÖNDER- butonuna basarak işlemi bitirebilirsiniz.
Ankete katıldığınız için teşekkür ederiz."

Ankette soru bölümleri

Toplam 63 sorunun yer aldığı anketin 'Sorular' başlıklı ilk 13 sorudan oluşan bölümünde cinsiyet, yaş, aylık gelir, anne ve babanın eğitim durumu ve meslekleri, öğrencinin kazandığı bölüm ve sınıfı yer alıyor. Anketin 14’üncü sorusundan itibaren 29’uncu soruya kadar 'Teknoloji Kullanımı ve Sosyal Medya Kullanımına Dair Sorular' bölümünde ise internet kullanım amaçlarına yönelik sorular, Facebook, Twitter, Skype hesaplarının olup olmadığı ve bu hesaplarda kaç arkadaşları/takipleri olduğuna yönelik sorular yer alıyor. Anketin 30’uncu sorusundan itibaren 'Örgütlenme, Siyasal Kimlik ve Oluşuma Dair Sorular' bölümünde ise öğrencilere hangi partiye oy verecekleri, hangi gazeteyi okudukları, hangi televizyon kanallarını izlemeyi tercih ettikleri, siyasi görüş ve dini tercihleri soruluyor.

Siyasi içerikli sorular

Bu bölümde yer alan ve tepkiyle karşılanan sorulardan bazıları şunlar:

* Aşağıdakilerden hangisi sizi en iyi tanımlamaktadır? Müslüman, İnsan, Türk, Kürt, Arap, Laik, Sünni, Alevi, Hıristiyan, Musevi, Diğer.

* Aşağıdaki siyasal kimliklerden hangisi sizi en iyi tanımlamaktadır? Muhafazakar, Liberal, Sosyalist, Kemalist, Milliyetçi, Ulusalcı, Demokrat, İslamcı, Diğer.

* Aşağıdaki gazetelerden ilk olarak hangisini tercih edersiniz? Yeni Şafak, Radikal, Zaman, Taraf, Güneş, Milliyet, Vakit, Hürriyet, Bugün, Star, Yeniçağ, Ortadoğu, Milli Gazete, Aydınlık, Diğer.

* Hayatınızda hiç siyasal mitinge katıldınız mı?

* Hayatınızda hiç protesto gösterisine katıldınız mı?

* Gelecekte Türkiye’nin durumu hakkındaki düşünceniz? Böyle giderse gelecek çok daha kötü olacak, Türkiye’nin geleceği çok daha iyi olacak.

* Haber bülteni aşağıdaki televizyonlardan hangisini ilk olarak tercih edersiniz? TRT, ATV, Kanal D, Samanyolu, Habertürk, CNN Türk, Bugün, Star, Ulusal Kanal, Art Avrasya, TV8, Kanal 7, 24 TV, Diğer.

* Yarın seçim olsa hangi partiye oy verirsiniz? AK Parti, CHP, MHP, Diğer."

Sosyal medya görüşü

Anketin 30 ile 63 arasındaki soruları ise 'Likert Ölçekli Sorular' başlığını taşıyor. Bu son bölümde öğrencilerin sosyal medyaya yönelik düşünceleri soruluyor. Anketin, Sosyoloji Bölümü’nden Doç. Dr. Osman Konuk başkanlığında yürütülen doktora tezi kapsamında yapıldığı, katılımın gönüllü olduğu ve üniversite yönetiminin anketin sonuçlarıyla ilgili herhangi bir veriyi görmediği belirtildi.

“Doktora tezi için duyuru amaçlı”

Afyon Kocatepe Üniversitesi’nden konuya ilişkin yapılan yazılı açıklamada ise 4 Eylül akşamından itibaren üniversite hakkında 'AKÜ’de fişleme gibi anket' ve benzeri başlıklarla asılsız haberin öncelikle sosyal medyada, daha sonra çeşitli internet sitelerinde yer aldığının görüldüğü bildirildi. Öğrenci Bilgi Sistemi’nde yer alan bir anket gibi gösterilmeye çalışılan görüntülerin, fotomontajla art niyetli kişiler tarafından oluşturulduğu ileri sürülen açıklamada, şöyle denildi:
"Anket çalışması, Sosyoloji Bölümü öğretim üyelerinden Doç. Dr. Osman Konuk yönetiminde yapılmakta olan 'Sosyal Medyanın Siyasal Toplumsallaşmaya Etkileri: Üniversite Öğrencileri Örneği' adlı doktora tezinin veri toplama aracı olarak web sitesinde 10.06.2013 tarihinden bu yana yapılmaktadır. Üniversitemiz web sitesinde sadece, anketin muhatap kitlesine yönelik olarak bir duyuru yer almaktadır. Hedef kitlesi ülkemizdeki tüm üniversite öğrencileri olan anket çalışması başka mecralarda da araştırma sahipleri tarafından duyurulmuştur. Anket kesinlikle öğrenci bilgi sistemimizden yapılmamıştır. Anketin fotomontajla öğrenci bilgi sistemimizden (OBS) yapılıyormuş gibi gösterilmesi kötü niyetli yaklaşımın açık bir göstergesi olup konuyla ilgili yasal işlemler de başlatılacaktır."

Bu arada Afyon Kocatepe Üniversitesi yönetimi, fotomontajlı fotoğrafları sosyal medyada paylaşan kişilerin belirlenmesi amacıyla polise başvuruda bulundu.