Aferez Nedir, Nasıl Yapılır Ve Uygulanır? Aferez Hangi Tedavilerde Kullanılır

Aferez olma terimine günlük yaşantımızda sıklıkla denk gelmişizdir. Hatta bu işlem en yakınlarımıza ya da kendimize de uygulanmış olabilir. Tıp sektöründe yer aldığı için uygulamanın ayrıntıları konusunda bilgi sahibi olamayabiliriz.

Aferez Nedir?

Bir kişinin kanının belirli bir bileşeni ayırarak geriye kalanının ise dolaşıma geri döndürülmesini sağlayan bir cihazdan geçirilerek uygulanan tıbbı teknolojiye aferez denmektedir.

Hayatı tehdit eden durumlarda belirli görevi üstlenen makineler şeklinde yapılan tedavi yöntemleri arasında aferez yer almaktadır. Bunun nedeni ise aferez tıbbı teknoloji uygulamasının kendine özgü bir aferez cihazının bulunmasıdır.

Bu makine ilk olarak 1975 yılında Amerikalı tıbbi teknoloji uzmanı olan Herb Cullis tarafından keşfedilmiştir. Aynı zamanda bu tedavi dokulara zarar veren maddeleri kandan uzaklaştırmaktadır. Genelde kan hastalıklarında uygulanmaktadır.

Aferez Nasıl Yapılır?

En yaygın kullanılan aferez işlemi trombosit aferez işlemidir. Bu işlem kan bağışçı ile aferez cihazı arasında geçmektedir.

Hasta için gerekli olan kan bileşeni elde edilene kadar sürekli devam ederek bir kan alıp verme söz konusudur.

Aferez cihazı bağışçının kanını küçük miktarlarda almaya başlar. Daha sonra gerekli olan kan bileşenini ayırır. Geriye kalan kısmı ise kanın bileşenden ayrılmış bölümüdür. Bu bölüm de kan bağışçısına geri verilmektedir. Kan hizmetleri içerisinde yer alan kan bağışı aferez işlemi bu şekilde gerçekleşmektedir.

Aferez Nasıl Uygulanır?

Aferez kelimesi yapılma şekli ve uygulamasından da anlayabileceğimiz gibi ayırma ya da uzaklaştırma anlamlarına gelmektedir.

Uygulamada da sonuç itibari ile hasta ya da bağışçıdan alınan kan bileşenlerinden cihaz yardımıyla ayrılmaktadır. İstenen bileşen alınarak kalan kısım dolaşıma yani bağışçıya geri iade edilmektedir.

Uygulamada hastanın ya da vericinin kanının bir cihazdan geçirilmesi söz konusudur. Geriye kalan kısım cihaz tedavi yöntemiyle ya da tedavisiz direk dolaşıma iade edilerek bir döndürme işlemi olmaktadır.

Aferez uygulaması otomatik hücre ayırıcı cihazlarla yapılmaktadır. Uygulamada kullanılan yöntem ayırma tekniğidir. Aferez uygulamasının çeşitleri terapötik ve donör aferezi şeklindedir.

Donör aferezi uygulamasında sağlıklı vericiden kan bileşeni alınmaktadır. Eğer bir hastalığı düzeltmek için bu işlem yapılıyorsa terapötik aferez söz konusudur.

Uygulamada kullanılan ayırma tekniği kanın hücresel bileşenlerinin süzülüp kalan bölümünün geri verilmesi anlamını ifade etmektedir.

Aferez uygulamasına dahil olan bütün işlemler arasında plazmanın uzaklaştırılması, bileşenlerin uzaklaştırılması, hastaya geri verilmesi, gerektiğinde yerine değişim sıvısı bileşeninin verilmesi, kan plazmasının diğer kan bileşenlerinden ayrılması gibi bütün işlemler yer almaktadır.

Aferez Hangi Tedavilerde Kullanılır?

Aferez dokulara zarar veren maddeleri uzaklaştırmaktadır. Dolayısıyla bazı kan hastalıklarının tedavilerinde kullanılmaktadır.

En başka lösemi ve lenfoma bu hastalıklardandır. Birçok kan hastalığının kök hücre tedavilerinde aferez uygulanmaktadır.

Kök hücrenin kandan ayrıştırılması sürecinde aferez yöntemlerinde ve cihazından yararlanılmaktadır.

Bunun yanında kan zehirlenmelerinin tedavisinde aferez uygulaması kullanılmaktadır. Bazı zehirlenmelere bağlı olarak karaciğer yetmezliği viral hepatitlere bağlı mikrobik sarılık görülebilmektedir. Bu durumlarda da aferez yöntemi bir tedavi şansı olarak bilinmektedir.

Anemi tedavisinde aferez yönteminin başarılı sonuçlar verdiği de gözlenmiştir. Halk arasında anemi kansızlık olarak bilinmektedir.

Dirençli hipertansiyon tedavisinde de aferez uygulaması tercih edilmektedir. Kan ve doku uyumunun olumsuz olduğu organ nakli durumlarında aferez yönteminden faydalanılmaktadır.

Lösemi, Akdeniz anemisi, mantar zehirlenmesi, kaçak alkol zehirlenmesi, orak hücreli anemi, karaciğer yetmezliği, organ nakli, kemik iliği, iltihaplı romatizma gibi çok çeşitli hastalıkların tedavisinde aferez tekniğinden yararlanılmaktadır.