Adayların 'çakışan sınav tarihi'ne itirazı haklı bulundu

Kamu Denetçiliği Kurumu (KDK), ÖSYM tarafından aynı gün ve saatte yapılan Dikey Geçiş Sınavı (DGS) ile Teknik Öğretmenlik İçin Mühendislik Tamamlama Programları Giriş Sınavı’nın ikisine de girmek isteyen adayın şikayetini haklı buldu. KDK’nın kararında, sınavların eş zamanlı yapılması nedeniyle, adayların, iki sınavdan birisini seçmek zorunda bırakıldığını ifade edilerek, sınav tarihlerinin değiştirilerek ilgili idarenin hatalı işleminin düzeltilmesi ya da iki sınava da girmeye hak kazanmış adayların, giremeyecekleri sınavlara eş değerli yeni bir işlemin tesis edilmesi tavsiyesinde bulunuldu.
Hem Açıköğretim Fakültesi Adalet Programı hem de Teknik Eğitim Fakültesini bitiren T.E, “21 Temmuz’da saat 09.30’da yapılan DGS ve Mühendislik Tamamlama sınavlarının tarihlerinin çakıştığı, bu nedenle sınavların ikisine birden giremeyeceği” gerekçesiyle, sınavdan bir süre önce ÖSYM’ye başvuruda bulundu.
T.E’nin başvurusuna, 3 Temmuz’da cevap veren ÖSYM, “her iki sınava katılacak aday portföylerinin farklı olduğunu, Mühendislik Tamamlama Sınavına teknik öğretmenlerin, DGS’ye ise iki yıllık eğitim veren meslek yüksekokulu ve açık öğretim ön lisans mezunlarının gireceğini, iki ayrı sınavda birden başarı gösteren adayların giriş yaptıları mühendislik programlarında farklı seviye, müfredat ve muafiyete tabi olacaklarını, Yükseköğretim Kurulunun farklı aday grubuna yönelik iki ayrı sınavın aynı tarihlerde yapılmasına yönelik kararında isabetsizlik bulunmadığını” belirtti.

"Fırsat eşitliği ihlali"

Bunun üzerine, T.E, KDK’ya şikayette bulundu. Şikayeti değerlendiren Kurum, incelemesini tamamlayarak karara bağladı. Mühendislik Tamamlama Sınavı’nın son başvuru tarihi olan 17 Haziran’da Kamu Denetçisi Serpil Çakın’ın, ÖSYM Başkanı Ali Demir’i telefonla arayarak, iki sınıvın çakışmasıyla oluşan mağduriyeti ilettiği bildirilen kararda, konunun çözümüne yönelik bir sonuç alınamadığı vurgulandı.
Şikayet başvurusundan, her iki sınavın da aynı tarihte yapılması sebebiyle, hem teknik öğretmen programını hem de meslek yüksek okul ya da açık öğretim ön lisans programlarını tamamlamış olup, iki sınava da katılmaya hak kazanmış, başarılı olduğu sınava göre tercih hakkını kullunmak isteyen adayların olduğunun anlaşıldığı kaydedilen kararda, bu sınavlara girmeye hak kazanan adayların, giriş yapacakları programlarda görülecek eğitimin, farklı seviyede müfredat ve muafiyete tabi oluşları gerekçesiyle, aynı tarih ve saatte sınav yapılarak tercih haklarının sınırlandırılmasının fırsat eşitliğinin ihlali olduğu ifade edildi.

"Uluslararası sözleşmelerin ve anayasanın ihlali"

Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Hakları Evrensel Beyannamesine, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesine, Anayasaya, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununa, 6114 sayılı Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi Başkanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna atıfta bulunulan kararda, her iki sınava da girme hakkını kazanmış adayların, aynı gün ve saatte sınav yapılması nedeniyle birini seçmek zorunda bırakılmasının, Anayasa’nın, BM insan Hakları Evrensel Beyannamesinin ve Avupa Konseyi İnsan Hakları ve Temel Özgürlüklerin Korunmasına İlişkin Sözleşmeye Ek Protokolü’nün ihlali olacağı vurgulandı.
Temel ilke olarak belirlenen, yükseköğretim kurumlarına giriş ve sınavlarda adaylara fırsat eşitliğinin, şikayetçi T.E’ye sağlanmadığı savunulan kararda, “Bir kamu hizmeti olan yükseköğretime giriş sınavlarından DGS ve Mühendislik Tamamlama Sınıavları, şikayetçiye, diğer adaylar gibi eşit şekilde sunulmayarak başvuranın eğitim hakkı ihlal edildiğinden, anılan sınavların aynı gün ve saatte yapılmasına ilişkin işlemlerin hukuka uygun olmadığı kanaatine varılmıştır” değerlendirmesi yer aldı.

"Hukuka ve hakkaniyete uygun değil"

DGS’nin, katılımı yüksek genel bir sınav olduğu belirtilen kararda, genel bir sınavın, Mühendislik Tamamlama Sınavı gibi daha özel bir sınav ile çakışmasının hakkaniyete uygun olmadığına işaretedilen kararda “Yükseköğretim Genel Kurulunun, anılan sınavların aynı gün ve saatte yapılmasına ilişkin karar ve işlemlerinin ve bunların uygulayıcısı olan ÖSYM Başkanlığının idari işlemlerinin, ulusal mevzuat, anayasa, kanunlar ve diğer mevzuat bakımından hukuka ve hakkaniyete uygun bulunmadığı sonuç ve kanaatine varılmıştır” denildi.
Kararda, DGS’ye başvurmuş olmakla beraber, şikayetçi ve onun gibi Mühendislik Tamamlama Sınavı’na bu sebeple başvuru yapmayanlar ile her iki sınava da müracaat etmelerine rağmen 21 Temmuz’daki sınavlardan birini tercih etmek zorunda kalan adayların hak kaybına uğramaması için, sınav tarihlerinin değiştirilerek ilgili idarenin hatalı işleminin düzeltilmesi ya da iki sınava da girmeye hak kazanmış adayların giremeyecekleri sınavlara eşdeğerli yeni bir işlemin tesisi tavsiyesinde bulunuldu.
KDK, ilgili merci tarafından, karar üzerine tesis idelecek işlem ya da tavsiye edilen çözümün uygulanabilir nitelikte görülmediği takdirde, gerekçesinin 30 gün içerisinde Kuruma bildirilmesinin zorunlu olduğu belirtildi.