ABD'li Akademisyenden Atatürk dersi

Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonunun (TİSK) davetlisi olarak dün Ankara'da konferans veren Prof.Dr. Gawrych, konferansın sonunda AA muhabirinin sorularını yanıtladı.
Gawrych, ABD'de ve Avrupa'da, Atatürk'ün Kurtuluş Savaşı sırasındaki büyük liderliğini ve başarılı bir askeri komutanlıktan devlet adamlığına geçişini anlatan iyi bir kitap bulunmadığı düşüncesinden hareketle birkaç yıl önce Atatürk hakkında bir araştırma projesi başlattığını belirtti.

"ÖNCE MECLİS SONRA ORDU"

Atatürk'ün başarılı bir general ve aynı zamanda politikanın da önemini kavrayan bir kişi olduğunu ifade eden Gawrych, Atatürk'ün "Önce meclis sonra ordu" sözlerini hatırlatarak, Atatürk'ün "meşruiyetin, siyasi kurumların ve halkla diyaloğun inşası" gibi, askeri olmaktan çok siyasi nitelik taşıyan çabalara daha büyük bir vurgu yaptığını anlattı.

Gawrych, projesini yaklaşık 3 yıl içinde bitirmeyi planladığını umduğunu söyledi.
Atatürk'ün, "daha geniş bir dünyanın bir parçası olmalıyız" fikrinden türeyen reform dalgasını temsil ettiğini düşündüğünü kaydeden Gawrych, reform alanında o dönemde Batının sağladığı ilerlemeler karşısında Atatürk'ün, Batıdan ilham alarak, "kendilerinin de bu ilerlemelerin bir parçası olmayı ve mantık ve eleştirel düşünceyi temel alan bir yaklaşım geliştirmeyi" benimsediğini söyledi.

"ÖĞRENCİLERİME ATATÜRK'Ü ANLATIYORUM"

Ders verdiği okulda öğrencilerine Atatürk'ü anlattığını belirten Prof. Dr. Gawrych, Atatürk ile ilgili dersleri iki ayrı bölüm olarak işlediklerini, birinci bölümde "Kurtuluş Savaşı sırasındaki Atatürk"ü, ikinci bölümde de Atatürk'ün Cumhuriyetin ilanından sonra yaptıklarını ele aldıklarını belirtti.
Gawrych, bir soru üzerine, Atatürk'ün hem başarılı bir asker hem de bir devlet adamı olduğunu söyleyerek, ancak devlet adamlığı yönünün daha ağır bastığını düşündüğünü kaydetti.
Askeri zaferlere ulaşılmasında, Atatürk'ün attığı siyasi adımların katkısı olduğu görüşünü dile getiren Gawrych, Cumhuriyetin ilanından sonra Atatürk'ün devlet adamlığı niteliklerinde yükselişin gözlendiğini ifade etti.

"AVRUPALILAR BİR ÖLÇÜDE ATATÜRK'ÜN KONUMUNU ANLAMIYOR"

Prof. Dr. Gawrych, "bazı Avrupalı çevrelerin Türkiye'de Atatürk'e verilen büyük öneme ve her yerde Atatürk heykellerinin ve fotoğraflarının bulunmasına" yönelik eleştirileriyle ilgili olarak da Avrupalıların, bir ölçüde Atatürk'ün konumunu ve modern bir ülkenin ortaya çıkmasını sağlayan çabalarından dolayı Türkiye'de ona büyük çapta saygı gösterilmesi gerektiğini anlamadıklarını ve "olayın negatif tarafını gördüklerini" düşündüğünü belirtti.
"Dışarıdan bakan her toplumda bir parça yanlış anlamaların" görülebileceğini söyleyen Gawrych, Atatürk'ü daha çok ideolojik maksatlarla kullanma gayreti içinde olan uç eğilimlerin de bulunduğuna işaret ederek, "Ancak bence, birçok Türk'ün de bildiği gibi, Avrupa, Türkiye'nin AB'ye girişini geciktirmek ya da engellemek için her zaman bahaneler buluyor. Bence bu (eleştiriler) da bunun bir parçası. Benim için bunu söylemek zor, ancak dürüst olmak gerekirse bu böyle" dedi.

"ATATÜRK SADECE BİR TÜRK DEĞİL, EVRENSEL BOYUTTA BİR LİDER"

Prof. Dr. Gawrych, kaleme almakta olduğu kitabında Atatürk'ü sadece bir Türk olarak değil, kendilerine askeri liderlik, savaş, savaş ile siyasetin birleştirilmesi ve devlet adamlığı konularında fikirler veren bir lider olarak ele aldığını belirtti.
Atatürk'ün hayatındaki ve düşüncelerindeki evrensel boyuttaki hususlardan ilham aldığını ifade eden Gawrych, modern bir Türkiye'yi yaratan Atatürk'ün fikirlerinin Türk toplumu içinde de ilham kaynağı olduğunu, ancak bu fikirlerin bugünkü değişen koşullarda bir dereceye kadar "reforme edilmesi" gerektiğini söyledi.
Gawrych, "Geçmişten faydalanırken, bugüne de eleştirel ve sağduyulu bir yaklaşımla bakmalısınız. Böylece, 'Atatürk böyle yaptı ben de böyle yapacağım' demezsiniz, ama 'Atatürk bana ilham verdi, fikirler verdi ve ben bugünkü duruma baktığımda onun bu fikirlerinden ilham alıyorum, ancak bunları bir dereceye kadar reforme etmeliyim, çünkü artık başka bir Türkiye var' dersiniz" diye konuştu.

"ATATÜRK SÜRPRİZLERLE DOLU BİR İNSANDI"

"Atatürk eğer bugün yaşasaydı Türkiye'nin bugün karşılaştığı sıkıntılar karşısında nasıl politikalar izlerdi?" sorusu üzerine de Prof. Dr. Gawrych, Atatürk'ün sürprizlerle dolu bir insan olduğuna dikkati çekerek, "Kimin aklına gelirdi, bir gün Kastamonu'da bir şapka giyerek ortaya çıkacağı? Ya da kim düşünebilirdi, aniden kızların ve erkeklerin aynı sınıfta ders görmesi gerektiğini söylemesi?" dedi.
Atatürk gibi dahi insanların ne yapacaklarını kestirmenin güç olduğuna işaret eden Gawrych, "Ancak bence Türkiye'yi güçlü bir ülke yapmak için çalışırdı, ama diplomasinin de önemini kavrardı" dedi.
Gawrych, Atatürk'ün her zaman siyasi çözümleri tercih eden bir yaklaşım içinde olduğuna dikkati çekti.
Gawrych, son olarak Türkiye'de yeniden bulunmaktan duyduğu memnuniyeti ifade ederek, "Kahramanı anlamamda bana yardım edecek yeni fikirlerle ülkeme dönmeyi umut ediyorum" diye konuştu.

PROF.DR. GAWRYCH'İN KISA ÖZGEÇMİŞİ

ABD'nin Teksas eyaletinde bulunan Baylor Üniversitesi Tarih bölümünde 2003 yılından bu yana Orta Doğu Tarihi Öğretim Üyesi olan Prof. Dr. George Gawrych, bu görevinden önce 2002-2003 yılları arasında ABD Kara Harp Okulunda (Westpoint) misafir öğretim üyeliği, 1984-2003 yılları arasında Kansas'da Fort Leavenworth üssünde bulunan ABD Kara Harp Akademisi Muharebe Etütleri Enstitüsünde tarihçi, 1982-1984 yılları arasında Kuzey Carolina'da Fort Bragg üssünde bulunan Uluslararası Etütler Okulunda öğretim üyeliği görevlerinde bulundu.

Doktorasını 1980 yılında Michigan Üniversitesinden alan Gawrych, "Osmanlı İdaresi ve Arnavutlar, 1908-1913" başlıklı doktora tezi ile mezun oldu. Gawrych'in beş kitabı, dokuz akademik makalesi, makale boyutunda altı özel çalışması ve on kitap incelemesi yayınlandı.
Gawrych halihazırda "Türk Kurtuluş Savaşı'nda Devlet Adamı ve Komutan Olarak Atatürk" başlıklı bir kitap yayınlamak üzere araştırmalarını sürdürüyor.