8. Sınıf Türkçe Yazdıklarını Düzenleme konu anlatımı

Yazdıklarını düzenlemek isteyenler cümlelerin anlamlı olup olmadığını da kontrol etmelidir. Anlatım bozukluğu yapılan cümleler düzeltilmeli, aynı anlama gelen iki kelime kullanılmışsa biri çıkarılmalıdır. Düzenlemenin bu kısmına 'tashih'' denir. Cümlelerin yapısı değil, anlamı kontrol edildiği için metnin sesli bir şekilde okunması gerekir.

 Yazdıklarını Düzenleme

 1- Başlık:

 Metnin başlığı, hikaye ya da düşünce yazısının (deneme, makale, fıkra, söyleşi) ana fikrine göre belirlenmelidir. Başlık, yazıya başlamadan önce değil yazı tamamladıktan sonra atılmalı. Yazdığımız öykünün adını belirlerken de aceleci davranmak yerine öykünün bitmesini beklemeliyiz. Verilen isim hikayeyi özetleyecek nitelikte olmalıdır.

 Yazıya başlık koyarken uyulması gereken diğer kurallar şunlardır.

 1- Başlıkta yer alan tüm kelimelerin ilk harflerini büyük yazmak.

 2- Çok kısa ve çok uzun başlık atmamak

 3- Metnin tamamında olduğu gibi başlıkta da net ve sade ifadeler kullanmak 

 2- Noktalama İşaretleri:

 Yazdıklarını düzenleyenler noktalama işaretlerini de mutlaka kontrol etmelidir. Eksik, yanlış ya da fazla konulan noktalama işaretleri, yazıdaki ifadelerin doğru anlaşılmamasına neden olabilir.

 Dikkat edilmesi gereken noktalama ve imla kuralları şunlardır:

 1- Her cümlenin sonuna nokta koymak. Noktadan sonra kelimenin ilk harfini büyük yazmak.

 2- Duygu bildiren cümlelerin sonuna ünlem işareti koymak.

 3- Soru işaretini ve noktalı virgülü doğru yerlerde kullanmak

 4- Anlam birliği olan sıfatları ve zamirleri virgülle ayırmak

 5- Kısaltmaları doğru kullanmak

 6- Özel isimlere getirilen ekleri kesme işaretiyle ayırmak

 7- Diyalog yazarken yeni paragrafa geçmek ve kısa çizgi kullanmak

 8- Alıntılanan sözleri tırnak içine almak 

 3- Dil ve Anlatım

 1- Deyimleri ve atasözlerini doğru anlamda kullanmak:

 Örnekler:

 1- Sınavdan iyi not alacağıma bel bağlamıştım.

 Bel bağlamak, deyimi biri ya da birilerine karşı beklenti olmak demektir. Bu deyimi sınavın iyi geçmesini ya da havanın güneşli olmasını ummak anlamında kullanmak anlatım bozukluğuna yol açar.

 2- Babası ona kızacak diye etekleri zil çalıyordu.

 Türkçede sıklıkla yanlış anlamda kullanılan deyimlerin başında etekleri zil çalmak deyimi geliyor. Bu deyimin anlamı çok sevinmek, mutlu olmaktır. Bu deyim kaygı ve şaşkınlık bildirilen duygu cümlelerinde kullanılamaz.

 Not: Metnin içinde deyimler ve atasözleri kalıp olarak kullanılmalıdır. Atasözleri ve deyimlerin arasına kelime eklemek sık yapılan yanlışlardan birdir.

 Örnekler:

 Aç ayıyı oynatamazsın. - Yanlış

 Aç ayı oynamaz - Doğru

 Dereye düşen yılana sarılır. - Yanlış

 Denize düşen yılana sarılır: Doğru

 Sakla samanı belki gelir zamanı. - Yanlış

 Sakla samanı gelir zamanı. - Doğru

 3- Gereksiz Kelime Kullanmamak:

 Gereksiz sözcük kullanımından kaçınmak metnin çok daha sade ve akıcı olmasını sağlayacaktır. Bununla birlikte aynı anlama gelen kelimelere de aynı cümle içerisinde kullanılmamalıdır.

 Örnekler:

 1- Sayfaya kalemle yazdığı her şeyi sildi.

 Cümlede ''kalemle'' ifadesi gereksiz kullanılmıştır. Doğrusu ''Sayfaya yazdığı'' şeklinde olmalı.

 2- Ona gözleriyle uzun süre baktı.

 Birine bakmak, zaten gözlerle yapılan bir eylem olduğu için ek olarak ''gözleriyle bakmak'' demek cümlede anlatım bozukluğuna yol açmış.

 3- Ali o kadar yaramaz ve afacan bir çocuk ki!

 Yaramaz ve afacan aynı anlama gelen iki sözcüktür. Birinin çıkarılması cümlenin anlamını bozmaz.

 4* O kadar bekledim ki seni gözlerim yollarda kaldı.

 Bekledim ve gözlerim yollarda kaldı ifadeleri aynı anlama gelir. İkisinden biri çıkarılmalıdır.