Güncelleme Tarihi:
Örneklendirme, tanık gösterme ve alıntı yapma yöntemleri, yardımcı düşüncelerin temelini oluşturur. Düşünce yazılarında bir ana fikir ve birden fazla yardımcı fikir bulunabilir.
Yardımcı Fikirler
1- Metnin Yardımcı Fikirleri Nasıl Bulunur?
Bir paragrafı okuduktan sonra ana fikri ve yardımcı düşünceleri bulmak için farklı sorular solur.
Bir paragrafa ana fikri bulmak için -
- Yazarın öne sürdüğü görüş nedir?
- Yazar hangi fikri savunuyor?
Bir paragrafta yardımcı fikirleri bulmak için -
- Yazar ana fikri hangi düşüncelerle destekliyor?
- Metinde öne sürülen görüşler nelerdir?
Sorularından biri sorulur. Her metnin sadece bir konusu ve bir ana fikri vardır. Buna karşın yardımcı fikirlerin sayısı her zaman birden fazladır.
Not: Ana fikir, genellikle paragrafın ilk ya da son cümlesinde yer alır. Yazar, ilk cümlede düşüncesini belirtiyorsa buna ''tümdengelim'' yöntemi denir Tümevarım yönteminde ise yardımcı düşüncelerle ana fikre varılır. Bu tür metinlerde ana fikir giriş değil sonuç bölümünde yer alır.
2- Örnek Verme:
Birçok metinde, yazar görüşünü desteklemek için örneklendirme yöntemini kullanır. Verilen her örnek aynı zamanda bir yardımcı düşüncedir.
Örnek Metin:
'' Teknolojinin bu kadar büyük bir hızla gelişmesi sadece insan ilişkilerini değil adet ve gelenekleri de olumsuz etkiledi. Birçok kültürde gelenekler unutulmaya yüz tuttu. Teknolojinin olumsuz tüm etkilerine rağmen toplumumuzda yaşatılan birçok gelenek var. Örneğin, hastaları ziyaret etmek, çocukların bayramlarda şeker toplamaya çıkması, kız isteme töreni, damat adayına tuzlu kahve ikram edilmesi...''
Bu metnin ana fikri teknolojinin insan ilişkilerini ve gelenekleri olumsuz etkilemesidir. Yazar, Türk toplumunun diğer toplumlardan farklı olduğu görüşünü öne sürüyor. Bu görüş ile birlikte verilen örneklerin tamamı metnin yardımcı fikirleridir.
3- Tanık Gösterme:
Ana fikri desteklemek için başvurulan yöntemlerden biri de tanık gösterme yöntemidir. Tanık gösterilen isimler de bir örneklendirme yöntemi olup yardımcı fikirler arasında yer alır.
Örnek Metin:
''Bir yazar için en büyük tehlike, yaratıcılığını kaybetmektir. İlham perileri bir kere kayboldu mu yazar, geri dönüşü olmayan bir yola girer. Tarih boyunca birçok edebiyatçının başına bu geldi ve bu yazarlar bir daha tek satır yazamadı. Oscar Wilde bu isimlerden yalnızca biri. Olay hikayesinin kurucusu sayılan Guy de Maupassant ve Rus yazar Lev Tolstoy da zamanla yaratıcılığı kaybolan yazarlar arasında yer alıyor.''
Metnin ana fikri: Yaratıcılığın kaybolması, bir yazar için en büyük tehlikedir.
Yazar, ana fikrini desteklemek için belli başlı yazarları tanık gösteriyor, yani örnek veriyor. Verilen örnekler, yazarın görüşünü desteklediği için metnin yardımcı fikirleri arasında yer almaktadır.
Örnek Metin:
1.A. -
''Günümüzde insanlığın temel sorunlarından biri taklitçiliktir. Hayatın her alanında başka birini taklit eden insanların sayısında gözle görülür bir artış var. Örneğin, Hollywood filmlerinin birebir kopyası olan filmler ya da usta şairlerin dizelerini çağrıştıran şiirler... Elbette birilerini kendimize örnek alabilir, başkalarının fikirlerinden esinlenebiliriz. Ancak esinlenmek ile taklit etmek arasında dağlar kadar fark var. Gelecek nesillere özgün eserler bırakmak için kendi kültürümüzü tanımalı ve taklitçilikten uzak durmalıyız.''
Metnin Ana Fikri:
Taklitçiliğin insanlığın temel sorunlarından biri olması.
Metnin Yardımcı Fikirleri:
Sinema ve edebiyatta taklitçiliğin artması
Özgün eserlerin üretilememesi,
Birini örnek almak ile taklit etmenin birbirinden tamamen farklı olması