Güncelleme Tarihi:
Kısa ve uzun metinlerde konu sayısı farklı olabilir. Örneğin günübirlik kaleme alınan fıkra yazılarında yazar sadece bir konu hakkındaki görüşlerini bildirir. Makale ve deneme türündeki eserlerde ise birbirleriyle ilgili birçok konu bir arada aktarılabilir.
Metnin Konusu
1- Metnin Konusunu Belirleme:
Bir metnin konusu belirlerken dikkat edilmesi gereken birtakım kurallar vardır. Örneğin sürekli farklı konulardan bahsetmek, okurun kafasını karıştırır ve metnin okunmasını güçleştirir. Önce konu belirlenmeli, daha sonra yazıya başlanmalıdır. Metnin başlığı da konuyla ilgili olmalıdır.
Konu bütünlüğünü sağlamak için ana fikrin yanı sıra yardımcı fikirlerden faydalanılır. Metnin konusu bize yazının içeriğini, ana fikir ve yan fikirler ise yazılış amacını gösterir.
Örnek Metin:
1.A. - ''Çevre kirliliği, günümüzün en büyük problemlerinden biridir. Dünya genelinde petrol ve benzin gibi enerji kaynaklarının yoğun kullanımı, havadaki karbondioksit oranını attırıyor. Bu da hava kirliliğine neden oluyor. Nüfus patlaması ve sanayileşme ise su kirliliğinin başlıca sebepleri arasında yer alıyor. Plastik şişeler ve atık piller doğada uzun yıllar boyunca kaldıkları için toprak kirliliğine yol açmaktadır. Bu da tarım arazilerindeki verimliliği düşürüyor ve birçok canlı türünün yok olmasına neden oluyor. Çevreye karşı daha duyarlı olmalı ve daha fazla ağaçlandırma yapmalıyız. Ağaçlar, dünyamızı hem doğal afetlerden hem de çevre kirliliğinden korur''
Bu metnin ana konusu çevre kirliliğidir. Bununla birlikte yazar, konunun daha iyi anlaşılması için hava, su ve toprak kirliliğinden bahsediyor.
Metnin Ana Fikri: Çevreye Karşı Duyarlı Olmak
Metnin Yardımcı Fikirleri: Hava Kirliliği, Su Kirliliği, Toprak Kirliliği, Ağaçlandırma Yapmanın Önemi
Konunun daha iyi anlaşılması için uzun ve karışık cümleler yerine açık ifadeler kullanılmalıdır. Giriş bölümünde metinde hangi konu ya da konuların anlatılacağı belirtilmelidir. Gelişme bölümünde ise konuyla ilgili örnekler verilebilir ya da başka yazarlardan alıntı yapılabilir. Örneklendirme ve tanık gösterme yöntemleri, hem konunun hem de ana fikrin daha kolay anlaşılmasını sağlar.
Bir metnin konusunu ve ana fikrini bulmak için farklı sorular sorulmalıdır.
Metnin konusunu bulmak için:
- Yazar, hangi konulardan söz ediyor?
Metnin ana fikrini bulmak için:
- Bu metnin yazılış amacı nedir?
2- Metnin Konusu ve Ana Fikrini Bulma:
Örnek Metinler
1.A. - ''Her insanın çevresine ve içinde yaşadığı topluma karşı birtakım sorumlulukları vardır. Sorumluluk ailede başlar ve okulda devam eder. Bir ülkede sorumluluk sahibi insanların sayısı fazlaysa toplum gelişme gösterir. Tam tersi ise, ülke ekonomik ve kültürel yönden geriler. Bunun için çocuklarımıza erken yaşta sorumluluk sahibi olmanın önemini öğretmeliyiz.''
Metnin Konusu: Sorumluluk
Metnin Ana Fikri: Sorumluluk sahibi olmanın önemi ve faydaları
1.B. - ''Kitap okumak, dünyaya ve insanlara farklı pencerelerden bakmamızı sağlar. Empati yeteneğini geliştirir. Kitapların faydaları, türlerine göre farklılık gösterir. Örneğin yüksek sesle şiir okumak, daha güzel konuşmamızı sağlar. Romanlar ve öyküler, başka başka ülkelerdeki insanların yaşamlarından kesitler sunar. Toplumların geleneklerini ve davranış biçimlerini öğrenmemizi sağlar. Deneme ve makale türündeki kitaplar ise ufkumuzu geliştirir. Öğrendiğimiz her yeni bilgi ile birlikte kültür seviyemiz artar.
Metnin Konusu: Kitaplar ve Kitap Türleri
Metnin Ana Fikri: Kitap Okumanın Faydaları