8. Sınıf Türkçe Koşul Cümleleri konu anlatımı

Koşul ve sonuç cümleleri birbiriyle bağlantılıdır. Herhangi bir durum karşısında koşul vardır ve bu koşul bir sonuca ulaşır. Aynı zamanda değişik konular üzerinden koşul cümleleri kurabiliriz. Koşul cümleleri konusunda farklı örnekler ele alalım ve nasıl kullanıldığına beraber bakalım.

 Koşul Cümleleri

 Bir olayın ya da durumun gerçekleşmesinin, başka bir olay ya da duruma bağlı olmasına koşul-sonuç cümleleri denmektedir. Koşul cümleleri kurarken aynı zamanda bu cümleler sonucu da vermektedir. O yüzden bu iki yargı cümle içerisinde bir arada kullanılır. Bu konuda yan yargı ve temel yargı olmak üzere iki farklı unsur cümlede bulunmaktadır. Bir durum koşul (yan yargı) ve iki durum ise sonuç (temel yargı) olarak gerçekleşmektedir.

 Bu konuda dikkat ederek koşul cümleleri kurabilir ve aynı zamanda bu cümle içerisinde sonucu verebiliriz. Özellikle koşul cümleleri kurarken genelde, ‘se - sa’ ekleri kullanılır. Bunların dışında ayrıca başka ekler de yine koşul cümleleri oluştururken kullanılmaktadır.

 - ise

 - (- ince)

 - (- dikçe)

 - Mi

 - Ama

 - Üzere

 - Yeter ki

 Bu şekilde yukarıdaki ekleri kelimelerde kullanmak suretiyle koşul ve sonuç cümlelerine oluşturabiliriz. Şimdi bu konuda bazı örnekler ele alalım ve koşul ile sonuç cümlelerine nasıl kurulduklarını beraber bakalım.

 Örnekler:

 Ödevini bitirirsen dışarı çıkabilirsin.

 Yukarıdaki cümleyi bakıldığı zaman siyahla işaretlenmiş ilk bölüm eylemin yapılabilmesi konusunda bağlı olduğu koşulu anlatmaktadır. Yani kişinin dışarı çıkabilmesi hangi koşula bağlıdır? Ödevini bitirmesi ne bağlıdır. Şimdi arka arkaya başka örnekler yapalım ve bunları siz inceleyin.

 Dünyayı temiz tutmak istiyorsan yere çöp atma.

 Müzik dinlemek istiyorsan sesini fazla açma.

 Nereye olursa olsun yağmur yağdıkça toprak kokusu gelir.

 Geri vermek üzere defterimi alabilirsin.

 Ne istersen almaya hazırım, yeter ki derslerine iyi çalış.

 Akşam olsun, beraber dışarı çıkarız.

 Yukarıdaki siyahla yazdığımız cümleleri dikkatli şekilde okuduğumuz zaman hem koşul cümlelerine anlayabilir hem de bu koşul üzerine sonucun ne olduğunu görebilirsiniz. Böylece bu şekilde siz de farklı örnekler yapabilir ve başka bir kalemle çizerek cümle içerisindeki koşul cümlelerine ortaya çıkarabilirsiniz.

 Not: Herhangi bir cümleye istek katan, ‘se - sa’ ekleri ile beraber cümleye koşul katan, ‘se - sa’ eklerini kesinlikle karıştırmamanız gerekiyor. Her ikisi de ortak şekilde bu ekleri almasına rağmen, biri istek anlatır, diğeri ise koşulu göstermektedir. Bunu en iyi şekilde anlayabilmek ve aradaki farkı ayırabilmek için, mutlaka yukarıdaki örneklere bakarak başka örnekler ele almalı ve pratik yapmalısınız.

 Mesela şimdi istek ile ilgili bir örnek yapalım ve aradaki farkı anlayalım.

 Yarın gelse çok memnun olurum.

 Gördüğümüz gibi yukarıda, ‘se’ eki kullanılmış ancak bu defa koşul yerine istek anlatılmış. Yani cümleyi okuduğumuz zaman kişinin gelmesi istenmekte ve bundan çok memnun olunacağı ele alınmaktadır.

 Yarın gelirsen dışarı çıkabiliriz.

 Gördüğümüz gibi bu sefer koşul bulunduran bir cümle kurulur. Yani cümle içerisindeki kişilerin dışarı çıkabilmesi için mutlaka yarın olması gerekir. Ve kişinin mutlaka yarın gelmesi gerekmektedir. Yani bir sonuç için bir koşul eylemi bulunuyor.

 Bu şekilde farklı örnekler üzerinden koşul ve sonuç cümlelerini daha iyi bir şekilde anlayabilirsiniz. Aynı zamanda yukarıdaki örnekleri okumalı ve tanımları dikkatli bir şekilde öğrenmelisiniz. Defterinizi birçok değişik başka koşul örnek cümleleri yazarak, konuyu en iyi biçimde anlamanız mümkün.