8. Sınıf Türkçe Hikâye Unsurları Ve Anlatıcı konu anlatımı

Öyküler 'zaman' bakımından üçe ayrılır. Bir hikaye geçmişte, günümüzde ya da gelecekte geçebilir. Gelecekte geçen hikayelere ''ütopya' ve ''distopya'' denir. Hikayede anlatıcı türleri ise üç ana başlıkta toplanır. Bunlar sırasıyla ''Çoğulcu Bakış Açısı'' - ''Birinci Tekil Şahıs'' - ''Üçüncü Tekil Şahıs'tır.''

 Hikaye Unsurları ve Anlatıcı

 1- Hikayede Olay Örgüsü:

 Hikayeler, neden - sonuç ilişkisine bağlı bir şekilde gelişen olayların karakterler üzerinden anlatıldığı bir yazın türüdür. Olay örgüsü, belirli bir zaman diliminde karakterler üzerinden kurulur. Olayların okura sunuluş biçimi, yazarın üslubuna ve hikayenin türüne göre farklılık gösterir. Örneğin bazı öykülerin olay örgüsünde gizem ve merak, bazılarında ise mizahi unsurlar ön plandadır.

 2- Hikayede Anlatıcı Türleri:

 1.A. - Birinci Tekil Şahıs:

 Bu tür hikayelerde olaylar doğrudan ana karakterin gözünden anlatılır. Bazı öykülerin her bölümünde anlatıcı değişebilir. Olaylar karakterin gözünden anlatıldığı için okura her bilgi verilmez. Genellikle gizem - gerilim - polisiye türündeki hikayeler birinci tekil şahıs ağzından yazılır.

 Örnek Metin:

 ''Merdivenleri çıktığımda kapının aralık olduğunu gördüm. Ses çıkarmamaya gayret göstererek içeri girdim. Salonun ışığı ve televizyon açıktı. Antreye yabancı bir parfüm kokusu sinmişti. O anda evde yalnız olmadığımı anladım.''

 1.B. - Üçüncü Tekil Şahıs:

 Bu tür hikayelerde öykünün yazarı, anlatıcıdır. Olaylar önceden bilinebilir ve okurla paylaşılabilir. Bu nedenle bu anlatıcı türüne ''Hakim ya da Tanrısal Bakış Açısı'' da denir. Özellikle Tanzimat Döneminde bu tür hikayeler yazılmıştır. En önemli temsilcilerinin başında Ahmet Mithat Efendi gelir. Anlatıcının üçüncü tekil şahıs olduğu öykülerde yazar, konuya müdahale edebilir ve okurla doğrudan konuşabilir.

 Örnek Metin:

 ''Cevdet, başına geleceklerden habersiz bir şekilde evden çıktı. Güneş, tam tepedeydi. Hayat, bu genç adama adeta gülümsüyordu. Öğlene kadar şevkle çalıştı. Öğle yemeğinden sonra biraz dolaşmak için dışarı çıktı. Tam ofisinin karşısındaki kaldırıma geçmişti ki onu gördü: Hayatını mahvedecek olan kadını...''

 1.C. - Çoğulcu Bakış Açısı:

 Bu hikayelerde birden fazla ana karakter yer alır. Yazar, hikayesinde bu karakterlerin yaşamlarından kesitler sunar. Her bölümde anlatıcı değişebilir ya da ana karakterler bir arada anlatılabilir.

 Örnek Metin:

 ''İşçiler, kızgın güneşin altında öğle molasını bekliyordu. İbrahim'in yüzü yorgunluktan sapsarı olmuştu. Salih, iki günden beri hasta olduğu için zorlukla ayakta duruyordu. Aralarında en dinç olanı Hakan'dı.''

 3- Hikayede Zaman Unsuru:

 Günümüzde geçen hikayelerde genellikle di'li geçmiş zaman kipi kullanılır.

 Örneğin: ''Handan, evden çıktı. Dışarıda güllük gülistanlık bir hava vardı.''

 Tarihi bir olayı anlatan bazı hikayelerde nadir de olsa mış'lı geçmiş zaman kipi kullanılabilir. Bazı öyküler ise gelecek zamanda geçer. Geleceğin iyimser bir şekilde anlatıldığı hikayeler ''ütopya'' ya da ''ütopik hikaye'' olarak adlandırılır. Geleceğin karanlık ve umutsuz bir olay örgüsüyle anlatıldığı hikayeler ise ''distopya'' olarak tanımlanır.

 4- Hikayede Mekan Unsuru:

 Hikayelerde sıklıkla ev, ofis, sokak, iş yeri, okul, hastane fabrika gibi mekanlar kullanılır. Öykülerde yer alan mekanlar tamamen olay örgüsüne bağlıdır. Örneğin 10 - 11 yaşındaki bir çocuğun hikayesi anlatılıyorsa ana mekan ev ya da okul olur. Eğer hikaye hasta birinin gözünden anlatılıyorsa ana mekan olarak hastane seçilir.